Dị ứng đạm sữa bò – Cách nhận biết và xử lý kịp thời
Dị ứng sữa bò là một hiện tượng thường gặp, gây ra các vấn đề về tiêu hóa, về da cho bé xuất hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 3 tuổi. Nếu không sớm phát hiện và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng sẽ gây ra nhiều tác động đến sức khỏe và sự phát triển của bé.
Dị ứng đạm sữa bò là gì?
Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 2 – 7% trẻ dưới 1 tuổi bị dị ứng đạm sữa bò. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể bé sinh ra phản ứng khi sữa bò đi vào cơ thể thông qua hệ tiêu hóa. Lúc này, hệ miễn dịch cho rằng đạm trong sữa bò là một chất độc hại. Từ đó sinh ra các phản ứng chống lại đạm trong sữa làm xuất hiện tình trạng khó thở, nôn trớ, sưng mặt ở bé.
Đa số các trường hợp dị ứng đạm sữa bò ở trẻ sẽ nhanh chóng được cải thiện và tự khỏi sau 3 tuổi. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, các bé bú sữa công thức ngay sau khi sinh thường có tỷ lệ mắc dị ứng cao hơn so với những trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời.
Dấu hiệu nhận biết dị ứng đạm sữa bò ở trẻ
Nguyên nhân khiến nhiều bé bị dị ứng tôm, cua, lòng trắng trứng, đậu phộng và đặc biệt là đạm sữa bò là do lúc này hệ miễn dịch còn quá non yếu, dễ nhận diện các chất vô hại thành có hại. Hiện tượng này cũng được hiểu là do cơ thể trẻ chưa sẵn sàng tiếp thu sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò.
Tình trạng dị ứng đạm sữa bò có 2 kiểu biểu hiện như sau:
- Phản ứng nhanh: Thường xảy ra đột ngột ngay khi đang uống hoặc sau khi uống với một số triệu chứng như nổi ban đỏ, sưng phù mặt, thở khò khè… Nghiêm trọng nhất là sốc phản vệ cần đưa đi cấp cứu ngay.
- Phản ứng chậm: Xảy ra sau 2 giờ với các biểu hiện ở một hoặc nhiều cơ quan cùng lúc. Thường gặp như nôn trớ, tiêu chảy, chàm, phát ban…
Các dấu hiệu nhận biết dị ứng đạm sữa bò bao gồm:
Dấu hiệu ở đường tiêu hóa
Có đến 50 – 60% các trường hợp dị ứng có những biểu hiện rối loạn về tiêu hóa. Có thể kể đến như:
- Rối loạn tiêu hóa: Trẻ đi cầu phân lỏng nhiều lần trong ngày, có thể có lẫn máu hoặc không, đôi khi còn biểu hiện dưới dạng táo bón. Cần phân biệt với hiện tượng không dung nạp lactose và hội chứng lỵ. Trong đó, không dung nạp lactose có các biểu hiện như bú vào sẽ ỉa chảy ngay, phân chua đỏ, loét da hậu môn.
- Nôn trớ: Thường xảy ra ngay sau khi bú hoặc sau bú vài giờ. Tuy nhiên, nếu trẻ ọc sữa mà không liên quan tới bữa ăn thì nên nhanh chóng đưa trẻ đi khám. Đây có thể là hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản sinh lý hoặc bệnh lý.
- Trẻ ít ăn: Trẻ ăn ít, chán ăn hay quấy khó thường xuất hiện do đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu, sôi bụng.
- Xì hơi: Nếu xì hơi đi kèm với các triệu chứng trên thì nguy cơ bị dị ứng sữa của bé là rất cao.
Dấu hiệu ngoài da
Có 50 – 70% các trường hợp trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có các vấn đề ngoài da. Cụ thể là:
- Phát ban: Các bé dị dị ứng thường xuất hiện các triệu chứng như phát ban, nổi mẩn đỏ, chàm sau từ vài phút đến một giờ sau khi uống sữa bò.
- Sưng mặt, sưng môi: Cũng là một biểu hiện nhận biết, thường đi kèm với các vấn đề về tiêu hóa.
Dấu hiệu về hô hấp và các vấn đề khác
Thường chiếm 20 – 30% các biểu hiện ra bên ngoài, có thể xảy ra gần như ngay sau khi sử dụng hoặc ẩn đi và biểu hiện trong vòng 1 tuần sau đó. Các dấu hiệu về hô hấp và các vấn đề khác thường là:
- Thở khò khè: Nếu trẻ xuất hiệu triệu chứng thở khò khè, khó thở kèm theo dịch nhầy trong mũi và cổ họng sau khi dùng sữa thì đây có thể là do cơ thể đang phản ứng với đạm trong sữa.
- Cáu gắt: Trẻ nhỏ thường hay quấy khóc thế nhưng nếu khóc liên tục không nín,
- Giảm hoặc không tăng cân: Hầu hết trẻ sơ sinh sẽ tăng gấp đôi cân nặng khi 6 tháng tuổi và tăng gấp 3 khi 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu bé không tăng cân, chậm lớn mà tiêu chảy, nôn mửa nhiều và không nhận được dinh dưỡng thì rất có thể bé đã bị dị ứng đạm sữa.
Chẩn đoán dị ứng đạm sữa bò
Để xác định trẻ có bị dị ứng đạm sữa bò hay không, khi trẻ có các dấu hiệu trên, mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám ở bệnh viện uy tín. Để chẩn đoán bệnh chính xác cần:
- Xét nghiệm phân: Phân của trẻ bị dị ứng thường lẫn máu còn phân trẻ không dung nạp lactose hay chứa thành phần đường không tiêu hóa được và có tính acid.
- Xét nghiệm phản ứng trên da: Thường là test lẩy da, giống như thử phản ứng kháng sinh và test áp da.
- Xét nghiệm máu để tìm kháng thể ige đặc hiệu gây ra phản ứng dị ứng với sữa bò.
Làm gì khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò?
Trường hợp khi nhận thấy bé có dấu hiệu dị ứng đạm sữa bò, mẹ nên dừng ngay loại sữa đang sử dụng và tìm đến bác sĩ hoặc nhà sản xuất sữa được tư vấn. Trong trường hợp bé bị dị ứng nặng nên nhanh chóng đưa đến trung tâm y tế để kiểm tra và xử lý. Có thể áp dụng phương pháp test sữa để kiểm tra xem bé có bị dị ứng hay không bằng cách:
- Ngưng sử dụng sữa bò và các chế phẩm của bò trong 2 – 4 tuần, có thể chuyển sang sữa thủy phân tích cực hoặc sữa acid amin để đảm bảo dinh dưỡng cho bé.
- Nếu các triệu chứng thuyên giảm thì rất có thể bé bé dị ứng sữa, nếu các triệu chứng không thuyên giảm là do nguyên nhân khác.
- Nếu nghi ngờ bé bị dị ứng đạm sữa bò, nên test thử thách tại bệnh viện có thể cấp cứu sốc phản vệ tốt. Thực hiện bằng cách nhỏ 1 giọt sữa lên môi bé rồi quan sát. Sau 15 phút mà không có hiện tượng gì thì mỗi 30 phút tăng dần lượng sữa đến 100ml.
- Ngừng test khi có dấu hiệu dị ứng, cho trẻ thực hiện chế độ kiêng thịt bò, sữa bò cho đến sau 1 tuổi thì test lại.
- Chỉ sử dụng thử thách dinh dưỡng, test sữa trong bệnh viện khi có sự theo dõi của bác sĩ.
Chăm sóc trẻ bị dị ứng đạm sữa bò
Khi bé bị dị ứng sữa bò, mẹ cần lưu ý các vấn đề trong chăm sóc như sau:
- Trong 6 tháng đầu, nên cho trẻ bú hoàn toàn bằng sữa mẹ, mẹ cũng tránh sử dụng sữa bò và các chế phẩm từ bò như thịt bò, phomai, sữa chua có sữa bò và bổ sung canxi mỗi ngày.
- Nếu bé thuộc kiểu dị ứng nhanh thì có thể thay thế bằng sữa đậu nành hoặc các loại sữa ít gây phản ứng như sữa hạnh nhân, sữa gạo.
- Không nên cho bé dùng các loại sữa có thành phần tương tự như sữa đạm dê, sữa cừu để thay thế. Nên chuyển sang sử dụng các loại sữa thủy phân hoàn toàn trong 9 – 12 tháng .
- Một số loại sữa có thể sử dụng cho trẻ bị dị ứng có thể kể đến như Pregestimil Lipil, Nutramigen A+ LGG, sữa DG…
Mặc dù dị ứng đạm sữa bò không hiếm gặp, tuy nhiên các biểu hiện của tình trạng này không đặc trưng, việc chẩn đoán, xét nghiệm và test chẩn đoán chuyên môn chỉ mới được thực hiện ở bệnh viện lớn nên ít người biết đến. Các cha mẹ cũng thường nhầm lẫn triệu chứng này với các bệnh lý thông thường khiến việc điều trị cho trẻ bị chậm trễ. Do đó, việc cha mẹ trang bị đầy đủ kiến thức về tình trạng này là vô cùng cần thiết để có biện pháp xử lý phù hợp.
Hãy liên hệ ngay tới Trung tâm Thuốc dân tộc để được các bác sĩ hàng đầu của chúng tôi tư vấn chi tiết về tình trạng bệnh và phác đồ điều trị hiệu quả nhất.
Có thể bạn quan tâm
TIN BÀI NÊN ĐỌC
Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!