Xét nghiệm tinh trùng (tinh dịch đồ) là gì? Cách đọc kết quả

Xét nghiệm tinh trùng hay còn gọi là xét nghiệm tinh dịch đồ có thể hỗ trợ phát hiện đến 20% các trường hợp vô sinh ở nam giới và khoảng 40% các trường hợp cả hai vợ chồng gặp vấn đề về thụ tinh. Bên cạnh đó, xét nghiệm tinh dịch đồ cũng có thể phát hiện được những vấn đề ở tinh trùng để có biện pháp khắc phục, cải thiện kịp thời.

Xét nghiệm tinh trùng là gì?

Xét nghiệm tinh trùng hay còn gọi là xét nghiệm tinh dịch đồ thường được chỉ định để phân tích sức khỏe và khả năng sống của tinh trùng ở một người đàn ông. Tinh dịch là chất lỏng chứa tinh trùng, protein và các chất đường khác được sản xuất trong quá trình xuất tinh.

Kết quả phân tích tinh dịch thường chỉ ra 3 yếu tố chính bao gồm:

• Số lượng tinh trùng
• Hình dạng tinh trùng
• Sự chuyển động của tinh trùng

Tại sao phải thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ?

Xét nghiệm tinh dịch đồ được thực hiện với nhiều mục đích khác nhau. Tuy nhiên, thông thường xét nghiệm được dùng với các mục đích như:

• Một xét nghiệm tinh trùng thường được khuyến cáo thực hiện cho các cặp vợ chồng hiếm muộn hoặc gặp vấn đề khi thụ tinh. Có khoảng 40 – 50% các cặp vợ chồng hiếm muộn có liên quan đến chức năng và sức khỏe của tinh trùng.
• Thực thực xét nghiệm tinh dịch đồ có thể giúp bác sĩ xác định xem một người đàn ông có vô sinh hay không. Các phân tích cũng giúp nam giới xác định số lượng tinh trùng thấp hoặc rối loạn chức năng tinh trùng dẫn đến vô sinh.

Bên cạnh đó có khoảng 2% nam giới có sự quan tâm đến sức khỏe tinh trùng. Xét nghiệm tinh dịch đồ có thể giúp bác sĩ đánh giá các vấn đề có liên quan đến tinh trùng như:

• Số lượng tinh trùng thấp
• Tinh trùng vận động kém
• Kích thước tinh trùng bất thường

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm tinh dịch đồ ở một người đàn ông thực hiện thắt ống dẫn tinh. Thắt ống dẫn tinh là thủ thuật triệt sản vĩnh viễn ở nam giới. Do đó, bác sĩ thường đề nghị nam giới thắt ống dẫn tinh thực hiện các xét nghiệm tinh trùng sau mỗi 3 tháng để đảm bảo không có tinh trùng trong tinh dịch.

Chuẩn bị trước khi xét nghiệm tinh trùng

Trước khi thực hiện xét nghiệm tinh trùng, bác sĩ sẽ hướng dẫn nam giới các bước chuẩn bị. Trước tiên, để có mẫu tinh dịch chất lượng, nam giới nên:

• Không được sử dụng rượu, bia, caffeine hoặc các chất kích thích như cần sa trong vòng 2 – 5 ngày trước xét nghiệm.
• Tránh không nên xuất tinh trong 24- 72 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm.
• Ngừng sử dụng các loại thuốc, thực phẩm bổ sung, thảo dược hoặc các viên uống tăng cường sức khỏe theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Không được sử dụng các loại thuốc hoặc sản phẩm hỗ trợ nội tiết tố nam.
• Trao đổi với bác sĩ nếu bạn đang sử các loại thuốc hoặc thủ thuật điều trị bệnh.

Cách xét nghiệm tinh trùng như thế nào?

Để tiến hành xét nghiệm tinh trùng, nam giới sẽ được yêu cầu không xuất tinh trong vòng 3 – 4 ngày. Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định các bước xét nghiệm bao gồm:

1. Cách lấy mẫu tinh dịch xét nghiệm

Để xét nghiệm tinh trùng, bạn cần cung cấp cho bác sĩ một mẫu tinh dịch. Thông thường có 4 cách để lấy mẫu tinh dịch xét nghiệm bao gồm:

• Thủ dâm
• Quan hệ tình dục có sử dụng bao cao su đặc biệt trong phòng khám
• Quan hệ tình dục tại phòng khám và xuất tinh bên ngoài âm đạo
• Kích thích xuất tinh ở nam giới bằng điện cực

Tuy nhiên, thủ dâm được cho là cách thu thập mẫu tinh dịch sạch và ổn định nhất.

Để có mẫu tinh dịch chất lượng, nam giới cần giữ nhiệt độ cơ thể ổn định. Nếu trời quá nóng hoặc quá lạnh chất lượng tinh trùng sẽ bị ảnh hưởng và kết quả xét nghiệm có thể không chính xác. Bên cạnh đó, tinh dịch cần được mang đến phòng thí nghiệm trọng vào 30 – 60 phút sau khi rời khỏi cơ thể.

2. Xét nghiệm tinh dịch đồ bao gồm những gì?

Một xét nghiệm tinh dịch đồ thường bao gồm:

• Kiểm tra thể tích tinh dịch
• Các tiêu chuẩn về tinh dịch, độ cô đặc, màu sắc, nồng độ pH
• Mậtc độ tinh trùng có trong tinh dịch
• Hình dạng và cấu trúc tinh trùng để xác nhận các trường hợp tinh trùng dị tật
• Khả năng di chuyển, vận động của tinh trùng
• Tổng số tinh trùng có thể vận động

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến mẫu tinh dịch

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và kết quả xét nghiệm bao gồm:

• Tinh dịch tiếp xúc với các chất diệt tinh trùng.
• Lấy mẫu xét nghiệm khi có thể ốm hoặc đang căng thẳng.
• Mẫu tinh trùng bị ô nhiễm ở để quá thời gian cho phép bên ngoài không khí.

Ngoài ra, một số thức uống, thức ăn hoặc các chất kích thích có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng như:

• Rượu
• Cafein
• Các loại thảo mộc, thực phẩm bổ sung, viên uống bảo vệ sức khỏe
• Sử dụng các loại thuốc theo toa
• Hút thuốc lá hoặc các chất kích thích như cần sa

Kết quả xét nghiệm tinh trùng thế nào là bình thường?

Sau khi mẫu tinh dịch được thu thập, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Kết quả có thể có trong vòng 24 giờ hoặc 1 tuần tùy theo tình trạng tinh trùng và nơi thực hiện thử nghiệm. Các kết quả thường bao gồm các vấn đề như:

1. Hình dạng tinh trùng

Kết quả xét nghiệm bình thường là khi nam giới có hơn 50% tinh trùng có hình dạng bình thường. Do đó, nam giới có hơn 50% tình trùng có hình dạng khác thường, khả năng thụ tinh và sinh sản có thể bị ảnh hưởng.

Tinh trùng có thể bị khuyết tật ở đầu, phần thân hoặc phần đuôi. Ngoài ra, tinh trùng có thể không trưởng thành hoặc chậm phát triển. Điều này cũng làm giảm khả năng thụ tinh cho trứng và làm tăng nguy cơ vô sinh.

2. Khả năng vận động của tinh trùng

Kết quả xét nghiệm bình thường là khi nam giới có hơn 50% tinh trùng di chuyển bình thường sau 1 giờ xuất tinh. Sự di chuyển của tinh trùng, hay sự vận động , rất quan trọng đối với khả năng sinh sản. Bởi vì tinh trùng vận động linh hoạt sẽ có nhiều khả năng gặp trứng để quá trình thụ tinh diễn ra.

Thông thường, bác sĩ sẽ đánh giá khả năng vận động của tinh trùng dựa trên thang điểm từ 0 – 4. 0 điểm có nghĩa là tinh trùng hoàn toàn không vận động và 3 – 4 điểm cho thấy tinh trùng chuyển động tốt và khả năng thụ thai cao.

3. Nồng độ pH

Nồng độ pH thông thường trong tinh trùng khoảng 7.2 – 7.8. Do đó người có nồng độ pH cao hơn 8.0 là dấu hiệu nhiễm trùng. Trong khi nồng độ pH nhỏ hơn 7.0 có thể cho thấy mẫu tinh trùng bị nhiễm bẩn hoặc nam giới có vấn để ở ống dẫn tinh.

4. Thể tích tinh trùng

Tinh dịch bình thường có thể tích lớn hơn 2 ml cho mỗi lần xuất tinh. Lượng tinh dịch thấp có thể liên quan đến các chất lỏng dư thừa hoặc tinh trùng bị pha loãng bởi một số chất dịch khác trong cơ thể.

Điều này làm cho mực độ tinh trùng thấp, khiến quá trình thụ thai khó xảy ra.

5. Hóa lỏng tinh dịch

Thời gian tiêu chuẩn để hóa lỏng tinh dịch là 15 – 30 phút sau khi xuất tinh. Tinh dịch ban đầu là một chất dày, đặc. Sau khi hóa lỏng hoặc chuyển sang dạng nước sẽ giúp cho tinh trùng di chuyển dễ dàng hơn.

Do đó, nếu tinh dịch không hóa lỏng sau 15 – 30 phút, chức năng sinh sản ở nam giới có thể bị ảnh hưởng.

6. Số lượng tinh trùng

Mỗi lần xuất tinh, tinh dịch có thể chứa 20 – 200 triệu tinh trùng. Nếu mật độ tinh trùng thấp hơn 20 triệu việc thụ thai có thể khó khăn và dẫn đến hiếm muộn ở nam giới.

7. Các vấn đề ở tinh dịch

Tinh dịch bình thường xuất ra có màu trắng đục hoặc xám. Do đó, nếu tinh dịch có các màu khác có thể là dấu hiệu bệnh lý hoặc một số vấn đề cần khắc phục trong cơ thể.

Tinh dịch màu nâu đỏ có thể là dấu hiệu hiện diện máu, màu vàng có thể là dấu hiệu nồng độ Bilirubin cao (gây vàng da) hoặc tác dụng phụ của các loại thuốc đang sử dụng.

Kết quả xét nghiệm tinh trùng bất thường là như thế nào?

Tinh trùng bất thường, tinh trùng yếu thường khó khăn trong việc tiếp cận và xâm nhập vào trứng. Điều này khiến việc thụ thai trở nên khó khăn và làm nam giới bị hiếm muộn.

Kết quả xét nghiệm tinh trùng yếu, tinh trùng bất thường thường bao gồm:

• Tinh trùng ít
• Nhiễm trùng tinh dịch
• Mất cân bằng hormone nam giới
• Có vấn đề sức khỏe, bao gồm bệnh tiểu đường
• Khiếm khuyết Gen
• Đã từng tiếp xúc với các chất bức xạ

Nếu kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bất thường, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm bổ sung như:

• Xét nghiệm di truyền
• Xét nghiệm nội tiết tố nam
• Yêu cầu nam giới đi tiểu ngay sau khi xuất tinh
• Lấy một mẫu mô từ tinh hoàn
• Xét nghiệm các tế bào từ tinh trùng

Phân tích, kiểm tra, xét nghiệm tinh trùng có thể cung cấp nhiều thông tin để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nam giới. Do đó, nếu kết quả xét nghiệm của bạn không bình thường, vui lòng đến gặp bác sĩ chuyên môn để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.