U nang buồng trứng phải có nguy hiểm không, cần lưu ý gì?

U nang buồng trứng phải là một bệnh lý phụ khoa khá phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như xoắn nang, vỡ nang, vô sinh hoặc thậm chí là ung thư hóa. Chị em phụ nữ cần tiến hành thăm khám và điều trị sớm nếu thường xuyên bị đau bụng dưới, thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, đau khi quan hệ…

U nang buồng trứng phải là gì?

Bệnh u nang buồng trứng phải là hiện tượng xuất hiện một khối u chứa đầy dịch lỏng ở trên hoặc bên trong buồng trứng phải của phụ nữ. Khối u có thể xuất hiện đơn độc hoặc kèm theo nhiều khối u khác lấn chiếm không gian của buồng trứng. Chúng có kích thước to nhỏ khác nhau tùy thuộc vào thời gian xuất hiện. Bệnh càng lâu thì khối u càng to hơn.

Nang buồng trứng phải được chia thành nhiều dạng khác nhau như:

• U nang cơ năng: Đây là một loại u nang lành tính thường xuất hiện sau thời kỳ rụng trứng và có thể tự biến mất.
• U nang thực thể: Bao gồm các loại nhỏ gồm u nang nhầy, nang nước và u nang bì. Chúng có khả năng phát triển to nếu không được điều trị và có thể tiến triển thành ung thư.
• U nang lạc nội mạc tử cung
• U nang buồng trứng ác tính: Còn được gọi là ung thư buồng trứng
• U nang hoàng tuyến: Thường gặp ở những phụ nữ chửa chứng hoặc mang đa thai

Hầu hết các trường hợp bị u nang buồng trứng phải đều là lành tính. Có khoảng 90% các ca bị bệnh ở phụ nữ trẻ không phải là ung thư. Tuy nhiên việc điều trị sớm là rất cần thiết nếu khối u nang gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, đặc biệt là các đối tượng bị u nang ác tính.

Nguyên nhân gây u nang buồng trứng phải

Sự xuất hiện của nang buồng trứng bên phải có thể xuất phát từ một trong những nguyên nhân dưới đây:

• Rối loạn hormone: Những bất thường về nội tiết tố có thể dẫn đến sự hình thành của các khối u nang chức năng.
• Tác dụng phụ của thuốc: Phụ nữ sử dụng các thuốc hỗ trợ rụng trứng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ phát triển u nang buồng trứng trái hoặc phải.
• Do ảnh hưởng của bệnh lạc nội mạc tử cung: Bệnh u nang buồng trứng phải cũng xảy ra ở một số chị em mắc chứng lạc nội mạc tử cung.
• Suy giảm chức năng tuyến giáp: Tuyến giáp của phụ nữ nằm phía trước cổ và được xem là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể. Sự suy giảm trong chức năng hoạt động của tuyến này có thể kéo theo nhiều vấn đề về sức khỏe. Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nang buồng trứng phải ở nữ giới.
• Mang thai: Ở tam cá nguyệt đầu tiên, buồng trứng phải của phụ nữ mang thai có thể xuất hiện một vài u nang nhỏ nhằm hỗ trợ cho bào thai trong quá trình chờ nhau thai được hình thành. Mặc dù vậy ở một số bà bầu, khối u vẫn tồn tại và không biến mất ngay cả khi đã kết thúc thai kỳ. 
• Do bị viêm vùng chậu: Ổ nhiễm trùng từ vùng chậu nếu không được điều trị tốt cho thể lây lan qua vòi trứng, buồng trứng phải dẫn đến sự hình thành của ổ áp xe và phát triển u nang.

 Bên cạnh các nguyên nhân trên, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ bị u nang buồng trứng bên phải như:

•  Từng xảy thai hoặc nạo phá thai
• Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, có kinh sớm hơn bình thường
• Có tiền sử từng bị u nang trước đây
• Béo phì hoặc dư thừa trong lượng cơ thể quá mức
• Trong gia đình có bà, mẹ hoặc chị em gái cũng bị u nang buồng trứng

Phát hiện sớm các triệu chứng của bệnh và xác định chính xác nguyên nhân gây ra nang buồng trứng phải sẽ giúp mang lại hiệu quả tốt hơn khi điều trị.

Triệu chứng bệnh nang buồng trứng phải

Bệnh u nang buồng trứng phải thường diễn ra một cách âm thầm, hầu như không có triệu chứng trong giai đoạn đầu mới hình thành do khối u còn nhỏ. Bệnh thường chỉ được phát hiện một cách tình cờ thông qua thăm khám phụ khoa định kỳ hoặc thông qua các xét nghiệm hình ảnh như siêu âm ổ bụng, chụp x -quang để chuẩn đoán một căn bệnh khác.

Khi khối u nang phát triển lớn hơn, chúng gây chèn ép vào ống dẫn trứng và các cơ quan lân cận dẫn đến nhiều biểu hiện bất thường như:

• Đau bụng dưới:

Cơn đau có tính chất âm ỉ. Một số tư thế hoạt động đặc biệt có tác động đến vùng bụng dưới như cúi lên xuống, vặn xoắn người có thể khiến cơn đau tăng nặng và trở nên rõ rệt hơn.

Mặc dù vậy không phải ai bị đau bụng dưới cũng mắc u nang buồng trứng phải. Đây có thể chỉ là cơn đau thông thường diễn ra trong chu kỳ kinh nguyệt. Đôi khi đau bụng dưới còn là dấu hiệu của các bệnh lý phụ khoa như u xơ tử cung, viêm âm đạo, viêm lộ tuyến tử cung…

Ngoài bụng dưới, một số khu vực khác như vùng chậu, thắt lưng hay đùi cũng có thệ bị đau do khối u chèn ép vào dây thần kinh. Nếu gặp phải triệu chứng này, bạn nên đi khám để có thể chẩn đoán chính xác bệnh.

• Bất thường trong hoạt động tiểu tiện, đại tiện:

Theo thời gian, khối u sẽ ngày càng phát triển to hơn. Nó chèn ép và làm gia tăng áp lực lên các cơ quan lân cận như thận, bàng quang hay đại tràng. Từ đó dẫn đến nhiều bất thường trong hoạt động đại tiểu tiện, chẳng hạn như bí tiểu, đi tiểu khó, tiểu buốt, hay mốt tiểu, táo bón.

• Kinh nguyệt bất thường: 

Sự xuất hiện của u nang buồng trứng phải có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn. Đây là triệu chứng đặc trưng của bệnh xuất hiện ở hầu hết các trường hợp.

• Đau khi quan hệ: 

Trong quá trình quan hệ, đặc biệt là khi thực hiện các động tác giao hợp mạnh có thể khiến phụ nữ bị u nang buồng trứng có cảm giác đau, đặc biệt là ở khu vực vùng chậu hay bụng dưới bên phải. Trường hợp nghiêm trọng, tình trạng chảy máu âm đạo cũng có thể xảy ra. Triệu chứng này thường xuất hiện ở những người có u nang lớn.

• Chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn hoặc ói mửa:

Khối u to có thể khiến bụng chướng căn. Nó cũng chèn ép vào đường ruột gây ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, từ đó dẫn đến nhiều triệu chứng khó chịu như đầy hơi, bồn nôn, ói mửa. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo của một khối u ác tính ở buồng trứng phải. Vì vậy, bạn không nên chủ quan cho qua.

• Tăng hoặc giảm cân bất thường

Nếu bạn bị tăng hoặc giảm cân bất thường kèm theo một trong các dấu hiệu kể trên thì có thể nghĩ đến bệnh u nang buồng trứng phải.

Bệnh nhân có thể có kinh nguyệt bất thường. Khi khối u to, chèn ép vào các cơ quan lân cận gây tiểu khó hoặc táo bón,… Trong trường hợp khối u to nhanh, bụng chướng to, kèm theo hiện tượng sụt cân, mệt mỏi, chán ăn là các biểu hiện gợi ý u ác tính, cần phải đi khám ngay.

U nang buồng trứng phải có nguy hiểm không?

Để đưa ra được câu trả lời chính xác cho vấn đề nang buồng trứng có nguy hiểm không thì chúng ta cần phải xem xét đến các yếu tố như loại u nang và mức độ phát triển của khối u. 

Thông thường, các khối u nang cơ năng có thể tự biến mất sau vài chu kỳ hành kinh mà không phải sử dụng bất cứ biện pháp điều trị nào. Trong số các loại u nang thì đây là loại u lành tính nhất. Nó thường không gây ra ảnh hưởng nào nghiêm trọng cho sức khỏe.

Ngược lại nếu bạn bị u nang buồng trứng phải dạng thực thể hoặc u ác tính thì nên tiến hành điều trị càng sớm càng tốt bởi bệnh càng để lâu thì khối u sẽ càng gia tăng kích thước và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Xoắn nang: Những khối u có cuống dài thường bị xoắn vào nhau một cách đột ngột gây đau đớn dữ dội, buồn nôn, nôn ói nhiều, đặc biệt là khi bị xoắn mạnh.
• Hoại tử buồng trứng, vỡ nang buồng trứng: Sau khi bị xoắn, nang có thể không trở về hình thái ban đầu dẫn đến nguy cơ bị hoại tử buồng trứng và vỡ nang rất cao. Tình trạng vỡ nang còn xảy ra ở những khối u có kích thước lớn, vỏ ngoài căng mỏng nên dễ vỡ.
• Ung thư: Hiếm khi u nang phát triển thành ác tính. Một số ít trường hợp bệnh để kéo dài gây biến đổi tế bào trong khối u và tiến triển thành ung thư buồng trứng. Biến chứng này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản mà còn đe đạo trực tiếp đến tính mạng.
• Xảy thai, sinh non: Phụ nữ mang thai bị u nang buồng trứng phải có nguy cơ bị sảy thai, sinh non cao. Khối u lớn nằm chắn cửa tử cung cũng có thể gây khó đẻ.
• Các biến chứng khác có thể gặp: Phụ nữ bị nang buồng trứng phải còn có thể gặp phải một số rủi ro khác như chảy máu trong nang do các tĩnh mạch bị vỡ, nhiễm khuẩn nang, vô sinh, phù chi dưới do khối u chèn ép vào tiểu khung.

>> Tìm hiểu thêm: U nang buồng trứng khi mang thai có nguy hiểm không?

Chẩn đoán bệnh u nang buồng trứng phải

Bệnh nang buồng chứng phải thường được xác định thông qua một số kỹ thuật chuẩn đoán dưới đây:

• Thăm khám lâm sàng, kiểm tra thực thể: Bác sĩ ghi nhận các dấu hiệu liên quan và kiểm tra bên ngoài xem có dấu ấn của khối u để lại hay không. Những khối u kích thước to thường có thể sờ thấy được bằng tay khi bác sĩ ấn vào bụng phía bên buồng trứng phải.
• Siêu âm: Hình ảnh ghi nhận được qua siêu âm cho phép bác sĩ xác định được kích thước, loại khối u, số lượng và hình dạng và vị trí của nó trên buồng trứng phải.
• Xét nghiệm máu: Giúp chẩn đoán một số loại u nang đặc biệt
• Sinh thiết: Được thực hiện cho các trường hợp có nang buồng trứng lớn, bị bệnh lâu năm hoặc có dấu hiệu nghi ngờ ung thư. Bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ y tế để lấy mẫu mô từ trong khối u và đem soi dưới kính hiển vi để tìm kiếm sự hiện diện của các tế bào ác tính.
• Các kỹ thuật chẩn đoán bệnh khác: Chụp MRI, CT scan…

Phương pháp điều trị bệnh u nang buồng trứng phải

U nang buồng trứng phải cơ năng thường có khuynh hướng tự biến mất sau khoảng 8 – 12 tuần. Các trường hợp khác cần tiến hành theo dõi và điều trị tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.

1. Theo dõi sự tiến triển của u nang buồng trứng phải

Trường hợp khối u nang còn nhỏ, bệnh nhân sẽ được bác sĩ hẹn tái khám để theo dõi sự phát triển của khối u. Thông thường, thời gian tái khám là sau khi hành kinh xong.

Trong các đợt tái khám, bác sĩ tiến hành siêu âm bụng và ghi nhận sự thay đổi trong kích thước cũng như tính chất của khối u. Từ đó có thể kịp thời phát hiện những bất thường và có hướng điều trị đúng đắn, kịp thời.

2. Dùng thuốc chữa u nang buồng trứng phải

Thuốc tránh thai dạng uống có thể được bác sĩ chỉ định để điều trị nang buồng trứng phải, đặc biệt là trong các trường hợp u nang tái phát nhiều lần. 

Mặc dù có thể giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh trong tương lai nhưng chúng không có tác dụng trong việc thu nhỏ kích thước của khối u. Bệnh nhân tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc tránh thai bừa bãi khi chưa được bác sĩ kê đơn.

3. Phẫu thuật chữa u nang buồng trứng phải

Phẫu thuật cắt u nang buồng trứng phải có thể được chỉ định cho các trường hợp sau:

• Bị u nang dạng phức tạp
• Khối u có kích thước lớn, đường kính trên 10cm
• U nang gây ra triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh
• Đối tượng bị bệnh là phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh hoặc tiền mãn kinh
• Bệnh có nhiều u nang cùng lúc, còn được gọi là hội chứng buồng trứng đa nang
• U nang gây biến chứng 
• Trường hợp bị u nang ác tính hoặc có nguy cơ bị ung thư hóa

Khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành lọc bỏ khối u hoặc có thể phải cắt bỏ cả buồng trứng phải nếu u nang ăn sâu vào trong. Đối với những bệnh nhân có u ác tính, phẫu thuật thường được kết hợp với hóa trị hoặc xạ trị để thu nhỏ khối u và tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại sau khi phẫu thuật.

Lưu ý trong ăn uống, sinh hoạt khi bị u nang buồng trứng phải

Xây dựng một lối sống khoa học, lành mạnh sẽ giúp người bị u nang buồng trứng có thể kiểm soát tốt các triệu chứng và rút ngắn thời gian điều trị bệnh.

– Trong sinh hoạt hàng ngày:

• Hạn chế quan hệ tình dục nếu nang buồng trứng có kích thước lớn. Điều này sẽ giúp tránh được các cơn đau bụng và giảm thiểu nguy cơ bị vỡ nang. Trường hợp vừa mới được phẫu thuật cắt u nang cũng cần kiêng quan hệ trong một thời gian để vết thương lành hẳn.
• Sử dụng thuốc đều đặn theo hướng dẫn của bác sĩ. Không tự ý mua thuốc về uống hoặc ngưng dùng thuốc điều trị theo đơn mà chưa được sự cho phép của bác sĩ.
• Tái khám định kỳ theo đúng lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi được sự chuyển biến về kích thước của khối u. Ngoài ra, chị em cũng cần chú ý đến những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt và thông báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường.
• Điều trị triệt để các bệnh lý liên quan nếu có, nhất là các bệnh ở tuyến giáp
• Tránh căng thẳng, ngủ đủ giấc và tập thể dục mỗi ngày để cải thiện sức khỏe và ổn định nội tiết tố trong cơ thể.
• Tránh hút thuốc lá và các chất gây nghiện khác

– Trong chế độ ăn uống hàng ngày: 

• Hạn chế các thực phẩm có nhiều đường như bánh kẹo, ngũ cốc tinh chế, nước ngọt… Chúng làm tăng đường huyết và thúc đẩy khối u phát triển mạnh mẽ hơn.
• Không ăn nhiều thịt đỏ: Phụ nữ bị u nang buồng trứng nên hạn chế một số loại thịt đỏ như thịt bò, thịt chó, thịt dê … Tương tự như đồ ngọt, những thực phẩm này có thể khiến khối u nhanh to.
• Tránh sử dụng đồ hộp, thức ăn nhanh, đồ chế biến sẵn: Chẳng hạn như xúc xích, thịt xông khói, cá đóng hộp. Chúng chứa nhiều chất hóa học độc hại dùng để bảo quản thực phẩm và có nhiều chất béo không tốt. Nếu ăn nhiều sẽ dễ bị tăng cân mất kiểm soát và phát sinh thêm các vấn đề về tim mạch.
• Hạn chế các thức ăn nhiều dầu mỡ, gia vị.
• Tăng lượng nước uống hàng ngày, bổ sung thêm chất xơ, vitamin và khoáng chất từ các loại rau củ quả tươi. Các thực phẩm giàu omega 3 như hạt óc chó, cá hồi, hạt lanh, dầu ô liu, cá thu… cũng rất có lợi cho người bị u nang buồng trứng phải.

 Bạn có thể tham khảo thêm

• Đa nang buồng trứng là gì? Dấu hiệu nhận biết và điều trị
• U nang nước buồng trứng là gì, có nguy hiểm không?