Bị táo bón sau sinh có nên dùng thuốc thụt hậu môn?

Tình trạng táo bón xảy ra rất phổ biến ở phụ nữ sau sinh. Chứng táo bón không chỉ gây đầy bụng, ợ hơi mà còn làm giảm khả năng hấp thụ thức ăn của dạ dày. Nhiều chị em quan tâm đến việc có nên sử dụng thuốc thụt hậu môn sau sinh hay không, bài viết thông tin về vấn đề này.

Nguyên nhân gây táo bón sau sinh?

Táo bón sau sinh là một triệu chứng ngắn hạn, xảy ra sau quá trình sinh nở và xuất phát từ nguyên nhân sinh lý là chủ yếu. Sau sinh cơ thể người mẹ rất nhạy cảm, thiếu máu, thiếu chất, cơ thể thiếu nước, hormone nội tiết trong cơ thể bị rối loạn là những tác nhân chính gây ra táo bón. Ngoài ra, do mới sinh xong người mẹ không vận động, đi lại nhiều mà chỉ nằm yên một chỗ khiến hoạt động của ruột bị tắc nghẽn. Từ đó mà chất thải di chuyển chậm và hấp thu nhiều nước hơn, từ đó phân trở nên khô cứng và gây táo bón.

Nhiều người mẹ sau sinh bị chứng kén ăn, mệt mỏi do thiếu chất mà thiếu sữa cho con, điều này cũng khiến dạ dày hoạt động kém hơn và cơ thể thiếu hụt nguồn cấp dưỡng. Nếu như cơ thể người mẹ thiếu sữa cho con bú, một phần lượng nước trong cơ thể mẹ sẽ được cơ thể đưa đến tuyến vú để tạo sữa cho con. Điều này cũng vô tình dẫn đến tình trạng thiếu nước trong cơ thể.

Ngược lại, việc bổ sung quá nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là chất đạm nhằm mục đích bồi bổ nhưng lại quên bổ sung rau củ quả vào bữa ăn cũng sẽ gây táo bón sau sinh. Nhiều người mẹ cũng sử dụng thuốc bổ sau khi sinh con, đa số các loại thuốc này đều ảnh hưởng đến hoạt động trao đổi chất và ảnh hưởng đến nội tiết nên việc sử dụng thuốc lâu dài cũng sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa của người mẹ.

Ngoài ra táo bón sau sinh còn xuất phát từ tâm lý sợ đau khi đi ngoài của nhiều người mẹ. Do một số mẹ khi sinh phải cắt tầng sinh môn, khi sinh con xong vùng vết cắt vẫn còn đau nên nhiều mẹ không dám đi đại tiện. Tâm lý nhịn hoặc hạn chế số lần đi đại tiện lâu ngày cũng là 1 nguyên nhân dẫn đến táo bón.

Có nên dùng thuốc thụt hậu môn sau sinh?

Táo bón sau sinh ở nhiều sản phụ có thể nghiêm trọng tới mức người mẹ không thể đi nặng trong nhiều ngày. Vì thế nhiều phụ nữ tìm đến các loại thuốc dùng điều trị táo bón để khắc phục triệu chứng nhanh hơn. Tuy nhiên các loại thuốc uống chữa táo bón nói chung đều có thành phần không tốt cho sức mẹ, do thuốc có thể bài tiết qua đường sữa mà ảnh hưởng đến trẻ. Điều này khiến cho trẻ vô tình trở thành người dùng thuốc bị động, từ đó gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. 

Nếu như người mẹ bị táo bón quá nặng mà không sử dụng thuốc được thì cũng không được phép tự ý sử dụng thuốc thụt hậu môn sau sinh. Trong bất kỳ trường hợp này, người mẹ cũng cần có sự cho phép của bác sĩ để sử dụng thuốc hợp lý. Mặc dù phương pháp thụt sẽ mang đến hiệu quả nhanh, nhưng các chuyên gia cho rằng việc lạm dụng thụt tháo sẽ khiến hậu môn bị tổn thương và các vận động tự nhiên của đườg ruột cũng bị ảnh hưởng. Nếu như sử dụng thuốc thụt hậu môn lâu ngày sẽ làm giãn cơ trơn hậu môn, từ đó làm mất phản xạ mót rặn của người mẹ.

Ngoài ra nếu như không biết cách thụt hậu môn đúng sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm hậu môn và lúc này việc điều trị sẽ trở nên phức tạp hơn. Do đó chị em nên thận trọng khi áp dụng phương pháp này trong điều trị táo bón.

Các loại thuốc thụt hậu môn sau sinh

Thực chất các loại thuốc thụt hậu môn hiện nay được sản xuất dưới dạng gel hoặc dung dịch lỏng nhằm giúp làm mềm phân và hỗ trợ bôi trơn cho trực tràng, đoạn nối liền hậu môn. Chất lỏng có chứa thành phần thuốc chứa lượng muối, phốt phát hoặc lượng dầu khoáng nhất định sẽ hạn chế tối đa các tổn thương cho hậu môn khi đi ngoài. Trong đó đối với phụ nữ sau sinh thì loại thuốc thụt hậu môn có muối và dầu khoáng được sử dụng phổ biến nhất. 

Tuy nhiên áp dụng bơm (thụt) hậu môn sau sinh chỉ được áp dụng nếu như những phương pháp kích thích đi ngoài thông thường không phát huy hiệu quả. Do tính tương tác thuốc mà một số chị em sau sinh có thể gặp phải tình trạng dị ứng khi sử dụng thuốc thụt, đặc biệt là nếu người mẹ đang sử dụng song song thuốc điều trị bệnh tim mạch, thuốc kháng sinh. Một số loại thuốc có thành phần hóa tính mạnh cũng không đảm bảo được tính an toàn cho trẻ sơ sinh vì tác dụng thuốc thẩm thấu vào sữa mẹ. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định sản phụ dùng các loại thuốc thụt hậu môn sau đây:

Dầu khoáng

Dầu khoáng thường được sử dụng để chữa chứng táo bón ở hầu hết các đối tượng, độ tuổi.  Dung dịch dầu khoáng sẽ giúp ruột hấp thu nước từ từ, sau đó giúp làm mềm phân và người mẹ sẽ dễ dàng đi ngoài hơn.

Thuốc thụt cà phê

Công dụng chính của thuốc thụt cà phê là làm sạch ruột cũng như giúp việc đại tiện diễn biến thuận lợi hơn.  Ngoài ra thuốc thụt cà phê cũng có hiệu quả thải độc gan rất tốt và kích thích dạ dày làm việc tốt hơn. Tuy nhiên do trong thành phần của cà phê có lượng lớn caffeine nên những đối tượng như phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú nên tuân thủ lời khuyên của bác sĩ khi áp dụng phương pháp này. 

Thuốc thụt lợi khuẩn

Các loại thuốc thụt lợi khuẩn có tác dụng khắc phục chứng táo bón khá nhanh chóng và hiệu quả, an toàn cho mọi đối tượng. Khi dùng thuốc đồng thời cũng giúp hạn chế sự phát triển của các loại vi khuẩn xấu và vi khuẩn tốt được kích thích sinh sôi, chúng là những yếu tố chính giúp hệ tiêu hóa của người bệnh được khỏe mạnh khỏe mạnh. Các loại thuốc kháng khuẩn này cũng an toàn cho phụ nữ sau sinh nhờ khả năng phòng tránh nguy cơ nhiễm trùng khi sử dụng.

Thuốc thụt Natri Phosphate

Nhóm thuốc thụt này được sử dụng khá phổ biến hiện nay, thuốc có thể làm tăng lượng chất lỏng trong ruột non. Tuy nhiên một số người có hệ đườn ruột nhạy cảm có thể gặp phải tình trạng tiêu chảy sau khi dùng thuốc thụt hậu môn Natri Phosphate.

Microlax bebe 5mil

Thuốc thụt hậu môn sau sinh microlax được sản xuất dưới dạng thuốc bơm trực tràng. Sản phẩm này được dùng cho những đối tượng bị táo bón do sinh lý hoặc do bệnh lý ở trực tràng và hậu môn; trong y tế thì microlax cũng được dùng để hỗ trợ trước khi bệnh nhân thực hiện nội soi đại trực tràng. 

Gel microlax có thể dùng để hạn chế những tổn thương do các đợt trĩ cấp, rò hậu môn gây ra. Bên cạnh đó những người bị viêm đại tràng và xuất huyết đại tràng cũng thường được điều trị ban đầu với microlax. Tuy nhiên phụ nữ mới sinh không nên lạm dụng microlax bởi dùng lâu dài sẽ gây nóng rát tại chỗ, hoặc nguy cơ bị viêm đại tràng xung huyết. Liều dùng chỉ định an toàn được khuyến khích là 1 ống/ ngày trước khi đi ngoài 15-20 phút.

Thuốc thụt hậu môn sau sinh Lainema 

Đây là một loại thuốc thụt hậu môn sau sinh có hiệu quả nhanh và được sử dụng trong nhiều lĩnh vực điều trị. Lainema thường được chỉ định cho những bệnh nhân bị táo bón; hoặc dùng trước khi nội soi để làm sạch đại tràng. Ngoài ra trong lĩnh vực y tế, người ta cũng dùng Lainema hỗ trợ phẫu thuật đại tràng và chụp x-quang, làm sạch đại tràng trước khi sinh nở.

Tuy nhiên Lainema chống chỉ định sử dụng cho những người bị nứt hậu môn, suy thận hoặc bị xuất huyết hậu môn vì lý do nào đó. Một số tác dụng phụ của thuốc có thể khiến bạn bị suy tim sung huyết, hoặc mất nước.

Thuốc thụt táo bón Clisma-Lax

Người phụ nữ sau sinh bị táo bón có thể dùng thuốc thụt clisma lax để hỗ trợ việc đi ngoài. Nguyên lý tác động của Clisma-lax là kéo giữ nước trong kết tràng sigma và sau đó thúc đẩy nhu động ruột để đẩy chất thải ra ngoài. Clisma-Lax cũng có tác dụng rửa sạch trực tràng trước khi bệnh nhân phẫu thuật. Đối với phụ nữ sau sinh, khi sử dụng Clisma-Lax nên có hướng dẫn từ bác sĩ. 

Thuốc thụt táo bón Fleet enema 

Fleet enema hỗ trợ đối phó với chứng táo bón khá hiệu quả và an toàn cho mọi đối tượng. Thuốc thụt hậu môn loại này được chỉ định trong điều trị táo bón; đồng thời cũng được dùng nhằm mục đích làm sạch trực tràng trước khi thực hiện phẫu thuật hoặc chụp X-quang. Nếu như bạn mắc các bệnh lý liên quan đến đường ruột, hay bị buồn nôn, đau bụng thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng thuốc Fleet enema.

Cách trị táo bón sau sinh an toàn tại nhà

Dùng thuốc thụt hậu môn sau sinh tiềm ẩn nhiều rủi ro, thay vào đó có nhiều cách khắc phục triệu chứng táo bón đơn giản mà chị em có thể thực hiện tại nhà. Táo bón sau sinh thường chỉ xuất hiện trong 1-2 ngày, ngay từ ban đầu người mẹ nên chủ động áp dụng các cách ngăn ngừa táo bón, giúp làm tăng nhu động ruột để triệu chứng không tiến triển nặng hơn. Sau đây là các cách chữa táo bón sau sinh đơn giản được các bác sĩ khuyến khích thực hiện:

Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống sau sinh sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động tiêu hóa, đặc biệt là ở những người mẹ lười ăn rau và không uống nước đủ sẽ dễ bị táo bón hơn. Do đó người mẹ cần thiết lập chủ động chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để đảm bảo chức năng nhu động ruột hoạt động . Ngoài bổ sung các loại thực phẩm dinh dưỡng lợi sữa thì người mẹ cũng cần tăng cường nhóm rau xanh, củ quả và ngũ cốc để kích thích cho quá trình tiêu hóa. 

Bổ sung các loại rau củ và trái cây cũng giúp tạo ra hệ thống vi lợi khuẩn cân bằng cho hệ tiêu hóa. Nhờ có các lợi khuẩn này mà dạ dày và đường ruột tiết ra đủ lượng axit lactic, cơ thể hấp thu nước vào ruột và hoàn thiện hoạt động bài tiết. Trung bình cơ thể con người cần đến khoảng 30g rau xanh và chất xơ nói chung. 

Ngoài ra theo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng thì sữa chua là một thực phẩm rất cần thiết đối với phụ nữ sau sinh. Thành phần chính của sữa chua là probiotic, đây là một chất có thể tham gia vào quá trình kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa. Một số loại hoa quả lên men tự nhiên trong đường ruột cũng giúp ích rất nhiều cho hoạt động nhuận tràng, cụ thể như cam quýt, chuối, táo, quả sinh…

Bên cạnh đó nhóm ngũ cốc cũng rất tốt cho người mới sinh, đặc biệt là các loại đậu và yến mạch. Để hạn chế khả năng bị táo bón thì bạn nên hạn chế nhóm thực phẩm nhiều chất béo, được nhiều người béo, đồ chiên rán hay các loại thực phẩm nhiều dầu, mỡ động vật gây cản trở đến quá trình tiêu hóa. Các món ăn loãng như cháo, súp,… sẽ giúp dạ dày của phụ nữ sau sinh dễ chịu hơn.

Rèn luyện thể thao nhẹ nhàng 

Tập luyện thể dục, thể thao cũng là một cách đơn giản để phụ nữ sau sinh phòng ngừa và điều trị chứng táo bón. Do phụ nữ mới sinh thường bị đau ở vùng bụng dưới và khu vực “vùng kín” nên đa số chị em đều ái ngại vận động.  Cũng chính vì kiêng cữ nhiều ngày mà hoạt động của ruột bị tắc nghẽn, từ đó gây táo bón. Tuy nhiên các bác sĩ cũng không bắt buộc người mẹ phải tập luyện nặng nhọc sau sinh, những bài tập đơn giản như đi bộ, co duỗi tay chân hay đi lại trong nhà cũng giúp cơ thể loại thải chất thải dễ dàng hơn.

Việc luyện tập các bài tập nhẹ nhàng sẽ giúp kích thích hoạt động lưu thông máu, hạn chế phát sinh các cơn co thắt của thành ruột, thúc đẩy đường ruột co thắt để tiêu hóa hiệu quả hơn. Tuy nhiên đối với phụ nữ sinh mổ, việc vận động quá mạnh sẽ làm động đến vết mổ, thay vào đó người mẹ có thể vận động nhẹ bằng cách đi lại hoặc khi cảm nhận cơ đau đã thuyên giảm.

Đối với phụ nữ sinh mổ hay sinh thường cũng nên tập thói quen xoa bụng theo chiều kim đồng hồ để kích thích nhu động ruột. Phụ nữ sinh mổ nên tránh chạm đến vết mổ, đồng thời tăng cường massage bụng để máu lưu thông đồng bộ đến các cơ quan trong cơ thể, nếu như khí huyết không lưu thông tốt cũng sẽ làm trì trệ đến những hoạt động khác của cơ thể.

Dành thời gian để thư giãn 

Có không ít chị em sau khi sinh do bị stress mà chứng táo bón hoành hành, ngoài ra nguyên nhân khác còn do sự thay đổi nội tiết tố sau khi sinh xong khiến cơ thể người mẹ trở nên nhạy cảm hơn. Người mẹ mới sinh có khả năng cao bị trầm cảm, mệt mỏi kéo dài, ăn uống thiếu chất cộng với nội tiết thay đổi mà gây ra chứng táo bón. 

Người mẹ không nên để cơ thể bị quá sức, ngoài ra mẹ cũng cần chú ý nghỉ ngơi và để tinh thần được thư giãn mỗi khi thấy căng thẳng. Mới sinh xong người mẹ nên hạn chế làm việc nhà, thay vào đó dành thời gian để nghe nhạc hoặc đi bộ trong phạm vi ngắn. Những thói quen này sẽ giúp kích thích hoạt động hệ tiêu hóa làm việc hiệu quả hơn. 

Phải uống đủ nước 

Đây là nguyên tắc bắt buộc nếu người mẹ sau sinh muốn ngăn chặn cũng như điều trị chứng táo bón. Uống đủ nước không chỉ giúp làm mềm phân, kích thích nhu động ruột và giảm stress. Trung bình nhu cầu cơ thể cần khoảng 2-2,5 lít nước/ngày . Nguồn nước chính mà bạn cần là nước uống tinh khiết, nước canh, các loại nước ép trái cây hoặc trà nhạt. Ngoài ra bạn không nên uống bia rượu hay cà phê vì đây không được xem là nhóm thức uống lành mạnh.

Bạn nên tập thói quen uống nước lọc hoặc một cốc nước ấm hòa cùng chanh mật ong để rửa sạch ruột. Uống nước vào buổi sáng sớm sẽ giúp cơ thể bạn giải độc, loại bỏ các chất độc ra khỏi cơ thể. Ngoài ra ở những mẹ bị táo bón cũng nên uống 2 cốc sữa tươi tiệt trùng hàng ngày, đây là nguồn cung cấp nước cũng như chất béo, dinh dưỡng cần thiết để bổ sung nguồn sữa cho con.

Tập đi vệ sinh đúng giờ 

Thói quen đi vệ sinh đúng giờ là nguyên tắc quan trọng để phụ nữ sau sinh phòng tránh bệnh đường ruột, táo bón. Người mẹ tuyệt đối không được nhịn đi vệ sinh, điều này sẽ gây ứ đọng chất thải ở ruột và đồng thời khiến chất thải hấp thụ hết nước và làm cho phân khô cứng, người mẹ cũng khó đi tiêu hơn. 

Mỗi ngày người mẹ cần đi vệ sinh đúng giờ để hình thành thói quen cho đường ruột. Trung bình cơ thể sẽ có nhu cầu loại bỏ chất thải vào buổi sáng, sau một đêm hệ tiêu hóa làm việc với số thức ăn mẹ đã dùng vào bữa tối. Nhiều mẹ vì sợ đau khi đi ngoài mà nhịn đi vệ sinh, thói quen xấu này sẽ làm giảm cảm giác muốn đi vệ sinh tự nhiên. Bên cạnh đó để phòng tránh bệnh trĩ thì sản phụ sau sinh không nên ngồi lâu. Thời gian đi ngoài lý tưởng nhất cho những sản phụ bị táo bón là khoảng 7h sáng, đây cũng là lúc nhu cầu bài tiết chất thải của cơ thể đang diễn ra.

Phụ nữ sau sinh bị táo bón là điều khá phổ biến. Tuy đây là hiện tượng sinh lý bình thường nhưng đôi khi táo bón sau sinh có thể là triệu chứng của một bệnh lý khác. Cần thận trọng nếu như bạn nhận thấy triệu chứng táo bón diễn biến bất thường, xen kẽ với tiêu chảy hoặc đi ngoài kèm theo chất nhầy hoặc máu cần thông báo đến bác sĩ càng sớm càng tốt.

Táo bón lâu ngày là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh trĩ sau sinh- tình trạng sưng phù ở tĩnh mạch vùng trực tràng do tắc nghẽn mạch máu gây ra. Đây là triệu chứng khá phổ biến ở những chị em sinh thường, trĩ nội hay trĩ ngoại đều gây ra những khó chịu cho chị em sau sinh. Búi trĩ càng lớn càng dễ bị nhiễm trùng và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người mẹ. Ban đầu, nếu như táo bón tiến triển sang trĩ sẽ có dấu hiệu chảy máu trực tràng, lúc này bạn nên thông báo với bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Việc sử dụng thuốc thụt hậu môn sau sinh sẽ mang lại tác dụng hiệu quả và nhanh chóng trong việc hỗ trợ chị em đi ngoài. Tuy nhiên việc lạm dụng thuốc thụt sẽ làm thay đổi khả năng nhu động tự nhiên của đường ruột. Do đó sau khi sinh, nếu như chị em bị táo bón thì nên điều trị cải thiện bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và tăng cường vận động khi có thể để kích thích đường ruột vận động tự nhiên, hiệu quả an toàn hơn.

Bài viết liên quan:

• 10 cách trị táo bón sau sinh tự nhiên ;Nhanh lại tốt sữa
• Táo bón sau sinh và bí quyết thoát khỏi của các mẹ bỉm sữa
• Sau sinh mổ táo bón, không đi đại tiện được cần làm gì?

THÔNG TIN HỮU ÍCH

Thăng trĩ Dưỡng huyết thang - CHỮA BỆNH TRĨ cho người hiện đại bằng y học cổ truyền

Những điều CHỈ CÓ THỂ TÌM THẤY ở bài thuốc chữa trĩ Thăng trĩ Dưỡng huyết thang

Điều trị bệnh trĩ tại Trung tâm Thuốc dân tộc - Những yếu tố làm nên UY TÍN và CHẤT LƯỢNG

Hành trình Nghệ sĩ Bình Xuyên ĐIỀU TRỊ BỆNH TRĨ tại Thuốc dân tộc