Các phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung tốt nhất

Lựa chọn được phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung phù hợp sẽ giúp bệnh nhân có nhiều cơ hội được chữa khỏi bệnh và sống thêm nhiều năm. Tùy theo giai đoạn bệnh và nguyện vọng sinh con, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, sử dụng thuốc nhắm mục tiêu hóa áp dụng liệu pháp miễn dịch.

Các phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là sự biến đổi bất thường của các tế bào ở cổ tử cung. Nó dẫn đến sự hình thành của một khối u ác tính xâm lấn vào cổ tử cung và có thể di căn ra toàn bộ tử cung, hạch bạch huyết và các cơ quan xa hơn.

Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến nhóm đối tượng quan hệ tình dục sớm, có nhiều bạn tình, hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động, vệ sinh vùng kín không sạch sẽ hoặc có tiền sử mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục. Càng được phát hiện và điều trị sớm, cơ hội được chữa khỏi của người bệnh càng cao.

Dưới đây là các phương pháp hiện đang được áp dụng rộng rãi trong điều trị ung thư cổ tử cung:

 Phẫu thuật chữa ung thư cổ tử cung

Phương pháp phẫu thuật thường được chỉ định cho bệnh nhân bị ung thư cổ tử cung trong giai đoạn đầu hoặc giai đoạn tiến triển. Tùy thuộc vào giai đoạn phát hiện ung thư và nhu cầu sinh sản của bệnh nhân trong tương lai mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp cho người bệnh

1. Các phương pháp phẫu thuật bảo tổn chức năng sinh sản

Một số phụ nữ bị ung thư cổ tử cung khi còn trẻ và vẫn còn mong muốn sinh con. Nếu may mắn phát hiện ung thư ở giai đoạn đầu, bác sĩ có thể lựa chọn một số hình thức phẫu thuật có thể giúp bảo toàn khả năng sinh sản cho người bệnh. Bao gồm:

– Phẫu thuật cắt bỏ cổ tử cung:

Với phương pháp này, cổ tử cung và một phần phía trên của âm đạo sẽ được cắt bỏ. Do tử cung vẫn được giữ nguyên nên bệnh nhân hoàn toàn có thể mang thai trong tương lai. 

Tuy nhiên, phương phẫu này chỉ thích hợp với bệnh nhân bị ung thư trong giai đoạn sớm. Trong trường hợp muốn phẫu thuật cắt cổ tử cung ở giai đoạn tiến triển thì trước tiên, bệnh nhân cần phải được truyền hóa chất trị liệu để thu nhỏ khối u trước khi loại bỏ cổ tử cung.

Đối với các trường hợp mang thai sau khi đã cắt cổ tử cung, bệnh nhân sẽ được sinh con bằng phương pháp mổ lấy thai. Tuy nhiên, người bệnh cần thận trọng khi có kế hoạch mang thai bởi một khi cổ tử cung đã bị cắt bỏ thì nguy cơ bị sẩy thai khá cao so với những bà bầu có sức khỏe bình thường.

– Phẫu thuật khoét chóp cổ tử cung:

Bệnh nhân bị ung thư cổ tử cung ở giai đoạn đầu cũng có thể được chỉ định kỹ thuật mổ khoét chóp cổ tử cung. Khi phẫu thuật, một mảnh mô bị bệnh ở cổ tử cung sẽ được cắt bỏ theo dạng chóp nón. 

Mục đích của phẫu thuật khoét chóp cổ tử cung là cắt bỏ hoàn toàn khối u và loại bỏ các tế bào ung thư ở mô lân cận. Kết thúc quá trình điều trị, bệnh nhân vẫn được phép mang thai bình thường.

– Phẫu thuật cắt đốt bằng laser:

Với kỹ thuật mổ này, bác sĩ phẫu thuật sẽ sử dụng một chùm tia laser chiếu vào bên trong qua ngã âm đạo. Các tế bào ung thư sẽ bị đốt cháy. Những mảnh mô nhỏ chứa tế bào bất thường sau đó được lấy đem vào phòng thí nghiệm để nghiên cứu.

Trước khi phẫu thuật cắt bỏ bằng laser, bệnh nhân sẽ được sử dụng thuốc gây tê tại chỗ hoặc gây mê toàn thân nên sẽ giảm bớt được cảm giác đau đớn, khó chịu trong quá trình điều trị. Phương pháp này cũng thường được chỉ định để điều trị bệnh ung thư nội biểu mô cổ tử cung (CIN).

– Phẫu thuật lạnh Cryosurgery:

Phương pháp phẫu thuật lạnh sử dụng một đầu do kim loại có nhiệt độ thấp áp trực tiếp vào trong cổ tử cung. Dưới tác động của nhiệt lạnh, các tế bào ung thư sẽ bị đóng băng và bị tiêu diệt.

Phẫu thuật lạnh được áp dụng để điều trị cho giai đoạn tiền ung thư cổ tử cung hoặc ung thư nội biểu mô cổ tử cung. Trong vòng một vài tuần sau phẫu thuật, âm đạo của người bệnh có thể ra dịch nước màu nâu. Đây là hiện tượng bình thường không cần lo lắng.

– Phẫu thuật cắt vòng dây điện LEEP hoặc LEETZ:

Với phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung này, bác sĩ sẽ sử dụng một vòng dây kim loại mảnh được làm nóng bằng điện để cắt bỏ các tế bào ung thư.

2. Các phương pháp phẫu thuật điều trị ung thư cổ tử cung không bảo tồn chức năng sinh sản

Ở giai đoạn xâm lấn, các tế bào ung thư có khuynh hướng di căn ra xa thì bắt buộc người bệnh phải tiến hành cắt bỏ toàn bộ tử cung hoặc vùng chậu. Chính vì vậy, chức năng sinh sản sẽ không còn được bảo toàn. Các phương pháp phẫu thuật được lựa chọn bao gồm:

– Cắt bỏ tử cung đơn giản:

Phương pháp này được áp dụng khi tế bào ung thư chưa xâm lấn đến thân tử cung. Trong ca phẫu thuật, cổ tử cung và tử cung đều sẽ được cắt bỏ. Tuy nhiên, các cấu trúc bên cạnh tử cung, chẳng hạn như dây chằng, hạch bạch huyết vẫn được giữ lại. Ống dẫn trứng cùng với buồng trứng cũng được giữ lại trừ khi có dấu hiệu bất thường nghi ngờ ung thư.

Các kỹ thuật mổ cắt tử cung đơn giản bao gồm:

• Mổ hở cắt tử cung qua một vết rạch trên bụng
• Cắt tử cung qua ngã âm đạo
• Phẫu thuật nội soi cắt tử cung
• Phẫu thuật cắt tử cung bằng robot

– Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tử cung:

Trong ca phẫu thuật, tử cung cùng cấu trúc bên cạnh tử cung và một phần phía trên âm đạo nằm gần cổ tử cung sẽ được cắt bỏ. Bệnh nhân có thể được chỉ định mổ hở, phẫu thuật bằng robot hoặc mổ nội soi. 

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cắt bỏ cả ống dẫn trứng, buồng trứng và các hạch bạch huyết ở gần nếu chúng được xác định là chứa tế bào ung thư.

– Phẫu thuật cắt vùng chậu:

Bệnh nhân sẽ được chỉ định mổ cắt vùng chậu nếu ung thư đã xâm lấn đến các cơ quan nằm trong khu vực này, bao gồm toàn bộ cổ tử cung và tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng, xương chậu.

Các tác dụng phụ của phẫu thuật điều trị ung thư cổ tử cung

Nếu bị cắt bỏ toàn bộ cổ tử cung, bệnh nhân sẽ bị vô sinh, không thể tiếp tục mang thai và sinh con sau ca phẫu thuật. Một số biến chứng tiềm ẩn khác cũng có thể xảy ra như:

• Mất nhiều máu
• Đau kéo dài
• Vết mổ không được chăm sóc tốt dẫn đến nhiễm trùng, lở loét
• Phẫu thuật gây tổn thương cho đường ruột và hệ tiết niệu
• Tổn thương dây thần kinh ở bàng quang khiến người bệnh bị mất tự chủ trong hoạt động tiểu tiện. Trường hợp có dây thần kinh bị cắt bỏ, người bệnh sẽ được lắp ống thông bàng quang để hỗ trợ đưa nước tiểu ra ngoài.

Phẫu thuật cắt bỏ tử cung không làm giảm khoái cảm cũng như khả năng sinh lý, tình dục ở phụ nữ. Người bệnh có thể được chỉ định thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh trong tuần đầu sau mổ để chống nhiễm trùng, làm nhanh lành vết mổ và bớt cảm giác đau đớn, khó chịu. Tuyệt đối không được làm việc nặng nhọc hoặc lái xe trong vòng 2 tuần đầu tiên sau phẫu thuật. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về chế độ ăn uống, luyện tập trong quá trình tự chăm sóc tại nhà để sức khỏe mau chóng phục hồi.

Xạ trị ung thư cổ tử cung

Đây cũng là một trong những cách điều trị chính cho bệnh ung thư cổ tử cung. Phương pháp này sử dụng tia X có năng lượng cao tác động trực tiếp vào tế bào ung thư và tiêu diệt chúng. Xạ trị có thể được thực hiện đơn thuần hoặc phối hợp với phẫu thuật hay hóa trị nhằm đảm bảo các tế bào ác tính đã hoàn toàn bị tiêu diệt.

Có 2 loại xạ trị đang được áp dụng để điều trị ung thư cổ tử cung là xạ trị chùm tia ngoài và xạ trị trong. Cụ thể như sau:

– Xạ trị chùm tia ngoài:

Phương pháp này sử dụng liều bức xạ mạnh để tiêu diệt khối u ác tính từ bên ngoài cơ thể. Mỗi đợt điều trị thường chỉ diễn ra trong vài phút. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kết hợp xạ trị với hóa trị để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.

Phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung bằng xạ trị được tiến hành 5 ngày mỗi tuần. Tổng thời gian xạ trị có thể kéo dài trong 6 – 7 tuần. 

Các trường hợp ung thư cổ tử cung đã xâm lấn sang các bộ phận khác cũng có thể được chỉ định xạ trị chùm tia ngoài để tiêu diệt tế bào ác tính ở khu vực bị di căn. Đây cũng là phương pháp điều trị chính được lựa chọn cho các bệnh nhân không thể chữa ung thư bằng hóa trị.

– Xạ trị trong:

Xạ trị trong còn được gọi là xạ trị áp sát cổ tử cung, xạ trị tiếp cận. Do áp sát mục tiêu nên các tia xạ trị được sử dụng chỉ tác động được đến vùng cần điều trị khi được đặt ở một khoảng cách ngắn. 

Một thiết bị chứa nguồn bức xạ được đặt vào trong âm đạo của bệnh nhân khi tiến hạnh xạ trị. Hiện có hai phương pháp xạ trị trong đang được tiến hành bao gồm:

• Xạ trị liều thấp (LDR): Bệnh nhân sẽ được điều trị ung thư cổ tử cung bằng xạ trị liều thấp trong vài ngày. Trong thời gian này, người bệnh cần nằm lại bệnh viện và tiến hành chữa trị tại chỗ với các dụng cụ lưu trữ chất phóng xạ.
• Xạ trị liều cao (HDR): Bệnh nhân được điều trị ngoại trú và chỉ cần có mặt tại bệnh viện trong ngày tiến hành xạ trị. Khoảng các giữa các lần xạ trị cách nhau ít nhất 1 tuần. Mỗi lần điều trị, chất phóng xạ sẽ được đưa vào trong vòng vài phút để tiêu diệt tế bào ung thư ở cổ tử cung. Kết thúc đợt xạ trị, nếu không có vấn đề bất thường nào khác xảy ra thì người bệnh có thể trở về nhà.

Trong trường hợp bệnh nhân được chỉ định xạ trị sau khi phẫu thuật cắt tử cung, chất phóng xạ sẽ được trữ trong ống đặt vào âm đạo. Ngược lại, ống chứa tia xạ sẽ được đặt vào trong tử cung hoặc gần cổ tử cung nếu bộ phận này vẫn còn.

Các tác dụng phụ có thể gặp khi xạ trị ung thư cổ tử cung

Bệnh nhân được điều trị ung thư cổ tử cung bằng phương pháp xạ trị có thể gặp nhiều tác dụng phụ như:

• Giảm khả năng sản xuất tế bào hồng cầu dẫn đến thiếu máu
• Tổn thương, thay đổi màu sắc da ở khu vực xạ trị
• Tiêu chảy, buồn nôn
• Đau thắt ở bụng
• Đi tiểu nhiều lần, tiểu buốt, tiểu rát
• Mãn kinh sớm gây khô rát âm đạ, suy giảm ham muốn tình dục
• Khó có thai, vô sinh
• Đau và tiết dịch ở âm đạo, hẹp âm đạo
• Suy yếu xương chậu
• Sưng chân
• Mệt mỏi
• Dễ bị nhiễm trùng, chảy máu do xạ trị làm số lượng tế bào bạch cầu, tiểu cầu bị suy giảm.

Điều trị ung thư cổ tử cung bằng hóa trị

Phương pháp hóa trị thường được thực hiện đơn độc hoặc phối hợp cùng xạ trị để điều trị ung thư cổ tử cung ở giai đoạn muộn. Thuốc hóa trị được đưa vào cơ thể sẽ giúp tiêu diệt tế bào ung thư, ngăn chặn quá trình xâm lấn của bệnh, đồng thời giúp người bệnh giảm nhẹ các triệu chứng khó chịu.

Cisplatin là thuốc hóa trị thường được sử dụng cho người bệnh. Đôi khi, bác sĩ có thể kết hợp nhiều loại thuốc với nhau trong phác đồ nhằm mục đích tiêu diệt được toàn bộ tế bào ung thư.

Khi tiến hành điều trị, thuốc hóa trị sẽ được đưa vào cơ thể thông qua đường truyền tĩnh mạch. Sau khi truyền đủ liều thuốc, người bệnh có thể trở về nhà tự chăm sóc chờ đến đợt điều trị tiếp theo thì quay trở lại bệnh viện theo lịch hẹn của bác sĩ.

Hóa trị mặc dù có thể giúp giết chết tế bào ung thư nhưng nó cũng đồng thời gây tổn thương cho các mô khỏe mạnh. Điều này có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ cho người bệnh.

 Các tác dụng phụ thường gặp khi hóa trị ung thư cổ tử cung:

• Mệt mỏi
• Tiêu lỏng nhiều lần trong ngày
• Thiếu máu
• Khó thở
• Suy giả tế bào bạch cầu khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng
• Lở loét niêm mạc miệng
• Ăn uống không ngon miệng, chán ăn
• Rụng tóc nhiều, có khi bị rụng toàn bộ tóc trên đầu
• Tổn thương thận, suy thận

Đối với những bệnh nhân bị rụng tóc, thường thì tóc mới có thể mọc trở lại sau khi kết thúc đợt truyền thuốc hóa trị khoảng 6 tháng. Bệnh nhân cần tới bệnh viện khám định kỳ để theo dõi sức khỏe và kiểm tra đánh giá chức năng thận.

Chữa ung thư cổ tử cung bằng thuốc nhắm mục tiêu

Ở những người bị ung thư cổ tử cung, các mạch máu mới trong khối u có thể được hình thành nhờ một loại protein được gọi là yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu ( VEGF). Khối u ác tính sẽ lấy chất dinh dưỡng được mạch máu cung cấp để ngày càng phát triển to hơn.

Các thuốc điều trị nhắm mục tiêu có thể giúp ức chế hình thành mạch ngăn chặn không cho VEGF hoạt động. Điều này có thể giúp chống lại sự phát triển của các mạch máu mới.

Bevacizumab (Avastin ^® ) là loại thuốc nhắm mục tiêu đang được sử dụng rộng rãi trong điều trị ung thư cổ tử cung. Bệnh nhân bị ung thư giai đoạn cuối sẽ được chỉ định phương pháp này.

Thuốc điều trị nhắm mục tiêu thường được chỉ định cùng lúc với thuốc hóa trị trong một thời gian nhất định. Sau khi người bệnh đã đáp ứng được thì mới ngưng truyền hóa chất và tiếp tục tiêm Bevacizumab.

Các tác dụng phụ của thuốc nhắm mục tiêu:

Thuốc điều trị nhắm mục tiêu ít gây tác dụng phụ hơn so với thuốc hóa trị. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần theo dõi sức khỏe và nếu gặp một trong những dấu hiệu bất thường sau hãy thông báo cho bác sĩ biết ngay:

• Tăng huyết áp
• Buồn nôn
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược
• Dễ chảy máu
• Xuất hiện cục máu đông
• Đau tim hoặc bị suy tim
• Xuất hiện lỗ rò ở âm đạo hoặc trong ruột nhưng hiếm gặp.

Điều trị ung thư cổ tử cung bằng liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch sử dụng các thuốc có khả năng kích hoạt hệ thống miễn dịch của bệnh nhân hoạt động mạnh mẽ hơn trong việc nhận diện và tiêu diệt các tế bào ung thư. Phương pháp này thường được lựa chọn để điều trị ung thư cổ tử cung đã di căn hoặc ung thư tái phát.

Một phần quan trọng của phương pháp điều trị này là giữ cho hệ thống miễn dịch không tấn công nhầm vào các tế bào khỏe mạnh bình thường trong cơ thể. Để làm được điều này, các phân tử trên tế bào miễn dịch được gọi là “điểm kiểm soát” sẽ được mở nhằm kích hoạt phản ứng miễn dịch. Các loại thuốc miễn dịch mới thường tác động vào các điểm kiểm soát này giúp hệ miễn dịch có khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả hơn.

Pembrolizumab (Keytruda) là loại thuốc được sử dụng phổ biến. Thuốc nhắm trực tiếp vào PD-1 ( tế bào T) – một loại protein được tìm thấy trên các tế bào của hệ thống miễn dịch. Nó giúp giữ cho các tế bào T có thể tiêu diệt tế bào ung thư mà không tấn công vào các mô khỏe mạnh trong cơ thể. Qua đó thu nhỏ hoặc làm chậm sự phát triển của khối u.

Thuốc Pembrolizumab được chỉ định để điều trị ung thư cổ tử cung trong giai đoạn di căn hoặc ung thư tái phát sau hóa trị. Thuốc được truyền vào cơ thể thông qua tĩnh mạch sau mỗi 3 tuần.

Các tác dụng phụ của liệu pháp miễn dịch:

• Mệt mỏi
• Sốt
• Nhức đầu
• Buồn nôn
• Nổi phát ban trên da
• Mất cảm giác ăn uống ngon miệng, chán ăn
• Tiêu chảy
• Đau khớp hoặc đau nhức các cơ

Các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn ít khi xảy ra. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hệ thống miễn dịch có thể tấn công vào các bộ phận khác trên cơ thể, chẳng hạn như thận, phổi, gan, đường tiêu hóa hay các cơ quan khác làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Bất kì phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung nào cũng tiềm ẩn một số tác dụng phụ ngoài ý muốn. Điều quan trọng là bệnh nhân cũng như người nhà cần chú ý theo dõi sức khỏe để kịp thời phát hiện ra những dấu hiệu bất thường và thông báo cho bác sĩ biết để được hướng dẫn cách xử lý. Ngoài ra, người bệnh cũng cần trao đổi với bác sĩ trước khi tiến hành điều trị để nắm rõ được những lợi ích và rủi ro của từng phương pháp chữa ung thư cổ tử cung nhằm có sự chuẩn bị tốt nhất về mặt tâm lý.

 Bạn nên tìm hiểu thêm

• Tác hại, biến chứng ung thư cổ tử cung có thể gặp
• Bị ung thư cổ tử cung nên ăn gì, kiêng gì tốt nhất?
• Địa chỉ khám, tầm soát ung thư cổ tử cung tốt nhất