Hội chứng De Quervain

Hội chứng De Quervain hay còn gọi là viêm bao gân De Quervain. Tình trạng này liên quan đến việc sưng đau xung quanh gân ngón tay cái và cổ tay do thực hiện các cử động lặp đi lặp lại liên tục. Đa số trường hợp được chẩn đoán mắc phải đều không quá nghiêm trọng, chỉ cần nghỉ ngơi, hạn chế tác động và đeo nẹp sẽ khỏi nhanh chóng sau vài tuần. Nhưng một số ít trường hợp hiếm có thể phải phẫu thuật để giảm áp lực lên bao gân và tạo điều kiện phục hồi tốt hơn. 

Hội chứng De Quervain (De Quervain tenosynovitis) là tình trạng sưng đau xung quanh ngón tay cái và vùng cổ tay. Nguyên nhân có liên quan đến tình trạng viêm nhiễm, cụ thể là viêm bao gân, xảy ra do chịu tác động căng thẳng lặp đi lặp lại khiến các gân bị tổn thương dẫn đến viêm.

Tình trạng này được mô tả lần đầu tiên bởi Tiến sĩ người Thụy Sĩ Felix de Quervain, vào cuối những năm 1800. Hội chứng này xảy ra rất phổ biến, đặc biệt những người làm việc văn phòng, chị em phụ nữ nội trợ hoặc người lớn tuổi, phụ nữ mang thai.

Ngoài giai đoạn đầu sưng đau, nóng đỏ tại chỗ, khi bệnh tiến triển đến giai đoạn muộn, lớp bao gân xơ dần trở nên xơ cứng, dày hơn khiến gân bị hạn chế, gây khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Theo thống kê, hội chứng De Quervain là một trong những dạng viêm bao gân phổ biến nhất. Độ tuổi dễ mắc phải nhất là từ 30 - 50, nữ giới có tỷ lệ mắc cao hơn nam giới. Tại Hoa Kỳ, ước tính có khoảng 1% dân số mắc phải hội chứng De Quervain mỗi năm.

Bản chất của hội chứng De Quervain là sự tổn thương của hai đầu gân ở ngón tay cái của cổ tay. Nếu có bất kỳ tác nhân nào gây ra sự tổn thương này đều được xem là nguyên nhân gây ra hội chứng này. Có nhiều nguyên nhân được liệt kê đến, chẳng hạn như:

• Chấn thương trực tiếp tại bàn tay, cổ tay hình thành mô sẹo khiến gân bị tổn thương;
• Ảnh hưởng bởi các dạng viêm khớp, điển hình là viêm khớp dạng thấp;
• Tình trạng giữ nước quá mức, thường là do rối loạn nội tiết, thừa cân béo phì hoặc thay đổi nội tiết tố khi mang thai;

Ngoài những nguyên nhân thường gặp trên, các chuyên gia cho biết còn nhiều yếu tố rủi ro khác làm tăng nguy cơ phát triển hội chứng De Quervain như:

• Tuổi tác: Nhóm người trong độ tuổi từ 30 - 50 có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những đối tượng khác.
• Giới tính: Phụ nữ có tỷ lệ mắc cao hơn nam giới;
• Tính chất công việc: Những người làm các công việc đòi hỏi cử động ngón tay và cổ tay liên tục, lặp đi lặp lại cũng góp phần gây viêm bao gân De Quervain.
• Các yếu tố khác:
  • Cha mẹ có con nhỏ hoặc giáo viên chăm sóc trẻ nhỏ;
  • Vận động viên;
  • Những người làm công việc lao động chân tay;

Triệu chứng

Các triệu chứng của tình trạng viêm bao gân De Quervain đặc trưng bởi các dấu hiệu sau:

Triệu chứng giai đoạn đầu

• Xuất hiện những cơn đau đột ngột hoặc từ từ âm ỉ ở xung quanh vùng gốc ngón tay cái hoặc mặt ngoài cổ tay;
• Kèm theo cảm giác tê bì;
• Đau nhức khi thực hiện các cử động gập duỗi;

Triệu chứng giai đoạn muộn

Ở giai đoạn này, mức độ viêm bao gân đã ở mức nặng, gần như bị xơ cứng toàn bộ nên các triệu chứng cũng khá nghiêm trọng.

• Phát ra âm thanh lạo xạo khi cử động ngón tay cái;
• Đau nhức và có cảm giác giật cục hoặc bị dính lại;
• Gần như không thể cử động bình thường;

Chẩn đoán

Một số phương pháp chẩn đoán được áp dụng phổ biến đối với hội chứng De Quervain như:

• Khám thực thể: Bước này nhằm đánh giá các triệu chứng lâm sàng có giá trị chẩn đoán. Chẳng hạn như:
  • Kỹ thuật ấn gốc ngón tay cái để đánh giá mức độ đau khi bị tác động;
  • Nghiệm pháp FINKELSTEIN: Được thực hiện bằng cách nắm chặt ngón tay vào trong lòng bàn tay sao cho kẹp giữa 4 ngón còn lại. Trong tư thế này, khi bạn cố gắng gấp hết sức cổ tay vào phía trong sẽ gây ra cảm giác đau nhức dữ dội;
• Siêu âm: Đây là kỹ thuật hình ảnh chẩn đoán chính xác hội chứng De Quervain. Trên hình ảnh siêu âm có thể thấy được hình ảnh gân dài ra, dày lên, chứa dịch bao quanh gân và phản âm kém. Ở giai đoạn muộn, siêu âm cho thấy hình ảnh gân và các tổ chức quanh gân mất ranh giới, tăng âm không đồng nhất... Siêu âm không chỉ có vai trò chẩn đoán mà còn hỗ trợ tiêm thuốc điều trị giảm đau.
• Chụp X quang: Một số trường hợp có thể được chỉ định chụp X quang để kiểm tra khớp cổ tay để tìm các dấu hiệu tổn thương, hoặc loại trừ các tình trạng khác gây đau nhức cổ tay (điển hình như viêm xương khớp).

Hội chứng De Quervain nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng cử động bàn tay, cổ tay và sức khỏe nói chung. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến yếu cơ, teo liệt cơ do không cử động trong thời gian dài.

Hầu hết các trường hợp mắc phải hội chứng De Quervain không quá nghiêm trọng và có thể chữa khỏi nếu áp dụng đúng cách. Thông thường, sẽ mất vài tuần để gân có thể lành lại và phục hồi chức năng. Tuy nhiên, thời gian chính xác vẫn phải phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.

Một số phương pháp điều trị hội chứng De Quervain chủ yếu nhằm mục đích kiểm soát triệu chứng, hỗ trợ tổn thương viêm bao gân sớm lành lại. Cụ thể gồm một số phương pháp sau:

Điều trị tại nhà

Hầu hết các trường hợp mắc phải hội chứng này đều đáp ứng tốt với các biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà. Bao gồm:

• Đeo nẹp: Thiết kế của nẹp ôm sát cổ tay và ngón cái, giúp cố định cấu trúc cơ, xương, đặc biệt là gân, giảm áp lực lên vùng gốc ngón tay cái. Nhờ đó giúp giảm đau và hạn chế tổn thương nặng thêm.
• Chườm lạnh: Đối với tổn thương viêm bao gân, nhiệt lạnh có khả năng giảm sưng đau rất nhanh chóng và hiệu quả. Tích cực chườm liên tục 3 - 4 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 15 phút.
• Nghỉ ngơi nhiều: Trong suốt quá trình điều trị, cần tránh sử dụng cổ tay càng nhiều càng tốt. Đặc biệt là các động tác lặp đi lặp lại liên tục, sử dụng sức quá mức.
• Dùng thuốc: Để giảm viêm, giảm đau nhanh hơn, người bệnh có thể sử dụng thuốc chống viêm nhóm NSAID liên tục trong hơn 10 ngày để đạt hiệu quả cao. Trường hợp cần thiết có thể bỏ qua các loại thuốc giảm đau thông thường, trực tiếp sử dụng corticosteroid vào vỏ gân để giảm đau nhanh hơn.
• Bài tập trị liệu: Để hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng cổ tay, ngón tay cái, bạn cần tích cực thực hiện các bài tập đơn giản như căng duỗi cơ, cầm nắm đồ vật trong vài phút... Thực hiện liên tục mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Phẫu thuật

Rất hiếm trường hợp mắc hội chứng De Quervain phải can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, trong trường hợp bất khả kháng các phương pháp trên không hiệu quả và tổn thương nghiêm trọng đến mức mất hoàn toàn khả năng cử động có thể can thiệp phẫu thuật để xử lý tổn thương.

Phẫu thuật tình trạng viêm bao gân thường là thủ thuật ngoại trú. Tức là sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể về nhà để chăm sóc mà không cần phải lưu lại bệnh viện. Tốt nhất hãy nghe theo các chỉ định của bác sĩ để biết chính xác việc bạn có cần phẫu thuật không, thời gian phẫu thuật và cần chuẩn bị những gì...

Để phòng ngừa hội chứng De Quervain, cần tránh hoặc hạn chế thực hiện các biện pháp sau:

• Không thực hiện các hoạt động lặp đi lặp lại liên tục tác động ở bàn tay, cổ tay. Tốt nhất nên thực hiện xen kẽ với các động tác khác và có khoảng nghỉ thư giãn giúp giảm áp lực lên vùng gân khớp cổ tay.
• Khi có cảm giác đau nhức, không nên dùng rượu thuốc hay dầu nóng xoa bóp vì rất có thể khiến tình trạng viêm trở nên nặng hơn.
• Tuyệt đối không vặn xoắn, nắn bẻ khớp khi có các dấu hiệu đau nhức cổ tay, bàn tay để tránh các biến chứng khó lường.
• Chọn những bộ môn thể thao phù hợp hoặc trang bị thiết bị bảo hộ cổ tay, bàn tay khi làm việc.
• Có chế độ sinh hoạt điều độ, đúng giờ giấc để cơ thể phục hồi năng lượng trở lại và ăn uống đủ chất để tăng cường sức mạnh dẻo dai của gân khớp.

1. Nguyên nhân vì sao tôi mắc phải hội chứng De Quervain?

2. Tình trạng bệnh của tôi có nghiêm trọng không?

3. Tôi cần làm những xét nghiệm nào để chẩn đoán hội chứng De Quervain?

4. Hội chứng De Quervain gây ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe và công việc của tôi?

5. Những phương pháp điều trị hội chứng De Quervain tốt nhất dành cho tôi?

6. Tôi có cần ngưng làm việc trong thời gian điều trị hay không?

7. Tôi cần làm gì và tránh làm gì trong suốt quá trình điều trị?

8. Tình trạng viêm bao gân De Quervain của tôi có cần phẫu thuật không?

9. Quá trình điều trị hội chứng De Quervain mất bao lâu thì khỏi?

10. Chi phí điều trị tốn bao nhiêu? Có được dùng BHYT không?

Hội chứng De Quervain là tình trạng viêm bao gân phổ biến và cũng không quá khó để điều trị. Hầu hết các trường hợp đều có thể phục hồi sau vài tuần hạn chế tác động, áp dụng các bài tập trị liệu kéo giãn hoặc phẫu thuật nếu cần thiết. Tuy nhiên, khuyến cáo bệnh nhân nên chủ động thăm khám trước để được chẩn đoán và tư vấn hướng điều trị phù hợp.