Thanh quản là gì, nằm ở đâu? Giải phẫu cấu tạo

Thanh quản là bộ phận có chức năng phát âm và dẫn truyền hơi thở của con người. Thanh quản nằm ở phía cổ trước, nối giữa hầu và khí quản. Thanh quản được cấu tạo từ các sợi dây chằng, sụn và các cơ. Các dây thần kinh ở thanh quản làm nhiệm vụ điều khiển các cơ thanh quản hoạt động, tạo ra âm thanh.

Thanh quản là gì?

Thanh quản (Larynx) là bộ phận thực hiện nhiệm vụ tạo ra âm thanh, tiếng kêu của một số loài động vật như loài lưỡng cư, loài bò sát, nhóm thú (trong đó có con người).

Ở cơ thể người, thanh quản có hình dạng ống dây dài, tham gia vào hoạt động tạo ra tiếng nói. Thanh quản giúp luồng hơi lưu thông từ phổi ra bên ngoài. Thanh quản là đường ống tạo ra âm thanh, không phải là thực quản.

Thanh quản của nam và nữ có kích thước khác nhau. Nam giới sẽ có kích thước thanh quản lớn hơn của nữ giới. Cụ thể như sau:

• Về chiều dài: Nam có chiều dài thanh quản là 44mm, trong khi đó, chiều dài thanh quản của nữ là 33mm;
• Đường kính ngang: Ở nam có kích thước 43mm, ở nữ có kích thước 41mm;
• Đường kính trước sau: Nam có kích thước khoảng 36mm, nữ có kích thước 26mm.

Những chênh lệch về kích thước này sẽ dẫn đến sự khác biệt trong giọng nói của nam và nữ. Nam sẽ có giọng nói trầm hơn, nữ sẽ có giọng nói cao hơn, trong trẻo hơn.

Thanh quản nằm ở đâu?

Thanh quản nằm tại vị trí phía trước thanh hầu. Thanh quản nằm dọc theo đốt sống CIII đến đốt sống CVI. Thanh quản là bộ phận nối giữa hầu với khí quản.

Khi chúng ta cúi đầu, ngẩng lên, nuốt,… thanh quản sẽ có những thay đổi về kích thước, căng ra hoặc co lại.

Giải phẫu cấu tạo thanh quản

1. Cấu tạo

Thanh quản được cấu tạo từ các tổ chức cơ, sợi và sụn. Sụn của thanh quản liên kết rất chặt chẽ với dây chằng và các tổ chức cơ.

Sụn của thanh quản là loại sụn đơn và sụn kép, có vai trò tạo hình cho thanh quản. Các tiểu bộ phận của thanh quản được cấu tạo từ sụn là: sụn nắp thanh quản, sụn nhẫn, sụn giáp, sụn thóc, sụn liên phễu, sụn sừng, sụn chêm, sụn vừng.

Các sợi dây chằng và các khớp đảm nhiệm vai trò nối kết các tiểu bộ phận lại với nhau.

Thanh quản còn được cấu tạo từ các cơ sau: cơ phễu, cơ nhẫn phễu sau, cơ nhẫn giáp, cơ giáp, nắp thanh môn,… Các loại cơ này có chức năng điều khiển thanh quản căng, chùng để tạo ra âm thanh.

2. Các mạch máu và dây thần kinh ở thanh quản

Cũng như nhiều bộ phận khác của cơ thể, thanh quản bao bọc rất nhiều dây thần kinh và các mạch máu (động mạch, tĩnh mạch).

Ở thanh quản, có hai dây thần kinh quan trọng hoạt động là dây thần kinh thanh quản trên và dây thần kinh thanh quản dưới. Chúng giúp điều khiển các cơ thanh quản hoạt động.

3. Cơ chế tạo ra âm thanh

Khi con người nói năng, cần phải có sự hòa hợp giữa toàn bộ các bộ phận như thanh quản, khí quản, mũi, lưỡi, răng,… thì mới có thể tạo ra một phát âm hoàn chỉnh.

Thanh quản có nhiệm vụ vận chuyển luồng khí thở từ phổi đến các nếp thanh âm. Luồng hơi va đập vào các nếp thanh âm, tạo ra âm thanh.

Một số bệnh lý về thanh quản

Thanh quản là bộ phận tiếp giáp với hầu, khoang miệng. Đây là bộ phận tạo ra âm thanh, dẫn truyền hơi thở và cũng tiếp xúc với thức ăn, nước uống hàng ngày.

Thanh quản cũng có thể bị mắc những bệnh lý, gây ảnh hưởng đến hoạt động nói năng, phát âm của con người. Một số bệnh lý liên quan đến thanh quản là:

• Viêm thanh quản cấp tính;
• Viêm thanh quản mãn tính;
• Ung thư thanh quản.

1. Viêm thanh quản

Viêm thanh quản là tình trạng thanh quản bị tổn thương, nhiễm trùng, dẫn đến sưng viêm. Người bệnh viêm thanh quản sẽ có cảm giác đau rát ở cổ họng khi nói, nuốt thức ăn. Viêm thanh quản có thể gây ra tình trạng khàn tiếng.

Giới y khoa chia viêm thanh quản ra thành hai dạng: viêm thanh quản mãn tính và viêm thanh quản cấp tính.

Viêm thanh quản cấp tình là tình trạng viêm sưng kéo dài trong khoảng vài ngày (khoảng 5 – 7 ngày), sau đó có thể khỏi ngay. Còn viêm thanh quản mãn tính là tình trạng viêm diễn ra nhiều ngày, nhiều tuần, thường xuyên tái phát.

Nguyên nhân gây ra viêm thanh quản thường là do thanh quản bị virus tấn công, khói bụi gây tổn thương, nói lớn tiếng khiến dây thanh quản bị kích thích, tổn thương,…

Viêm thanh quản có thể điều trị được. Người bệnh cần điều trị sớm để tránh gặp phải những biến chứng như viêm loét, ảnh hưởng đến sinh hoạt ăn uống, giao tiếp, tắc nghẽn đường hô hấp,…

Người bệnh viêm thanh quản có thể điều trị bằng cách dùng thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần chăm sóc sức khỏe đúng cách tại nhà để bệnh mau khỏi.

2. Ung thư thanh quản 

Ung thư thanh quản là tình trạng thanh quản xuất hiện các khối u. Ban đầu, các tế bào đột biến sẽ xuất hiện ở trong mô của thanh quản. Tuy nhiên, các tế bào khác thường này sẽ không tự hủy diệt. Chúng phát triển và gia tăng nhiều hơn, tạo thành các khối u.

Một số triệu chứng của ung thư thanh quản là:

• Ho dai dẳng, kéo dài trong nhiều ngày, nhiều tuần;
• Khàn tiếng;
• Khó thở;
• Đau rát khi nuốt thức ăn, nước uống;
• Khó nuốt.

Ung thư thanh quản có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như ảnh hưởng đến đường máu, ảnh hưởng đến phổi,…

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây ung thư thanh quản là gì.

Phương pháp điều trị ung thư thanh quản hiện nay đó là phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, kết hợp với dùng thuốc.

Các biện pháp chăm sóc, bảo vệ thanh quản

Thanh quản đảm nhận vai trò quan trọng trong cơ thể đó là hô hấp và tạo ra âm thanh, tiếng nói. Do đó, chúng ta cần ý thức trong việc bảo vệ thanh quản, tránh để thanh quản bị tổn thương, dẫn đến mắc các bệnh lý như viêm, sưng đau.

Để bảo vệ thanh quản, chúng ta cần thực hiện những biện pháp sau:

• Hạn chế uống nước lạnh, ăn thức ăn lạnh;
• Uống nước ấm, uống nước đầy đủ hàng ngày;
• Ăn các loại thức ăn mềm, dễ nuốt;
• Tránh ăn thức ăn cay nóng, chiên xào, khô cứng,… vì có thể gây ảnh hưởng đến thanh quản;
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ môi trường xung quanh thấp;
• Nói vừa đủ nghe, tránh nói quá lớn, la hét, nói quá lâu;
• Hạn chế hút thuốc lá;
• Mang khẩu trang khi tiếp xúc với môi trường khói bụi, ô nhiễm;
• Súc miệng bằng nước muối hàng ngày để sát khuẩn, loại trừ các mầm mống vi khuẩn gây bệnh cho thanh quản và vùng họng;
• Ăn uống đầy đủ chất, điều này giúp cho hệ miễn dịch khỏe mạnh, giúp kháng lại các vi khuẩn, virus gây bệnh.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo!