Cách phòng chống đột quỵ tai biến cực đơn giản ai cũng biết

Đột quỵ là bệnh lý gây nguy cơ tử vong và tàn tật hàng đầu trong các bệnh lý hiện nay. Theo thống kê, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 200.000 ca mắc đột quỵ, mỗi 45 giây có một người bị đột quỵ tai biến và trung bình cứ 3 phút lại có 1 người tử vong vì căn bệnh này. Do đó, cách tốt nhất là chúng ta nên sớm nắm được cách phòng chống đột quỵ tai biến để có biện pháp phòng ngừa căn bệnh này tốt nhất, nhằm bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình hiệu quả.

Đột quỵ – phòng ngừa càng sớm càng tốt 

Có thể hiểu, đột quỵ xảy ra khi lưu lượng máu đến não bị gián đoạn, suy giảm đáng kể hoặc bị vỡ một mạch máu trong não làm thiếu hụt oxy và dưỡng chất nuôi dưỡng các tế bào não. Thời gian thiếu máu não càng lâu thì nguy cơ tử vong, chết não càng cao, nếu may mắn sống sót qua cơn đột quỵ thì vẫn để lại rất nhiều di chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe.

Theo thống kê, ở Việt Nam, chỉ có khoảng 10% người bị đột quỵ sốt sót có thể hồi phục hoàn toàn, các trường hợp còn lại phải đối mặt với các di chứng từ trung bình đến nặng, thậm chí phải được chăm sóc đặc biệt. Đột quỵ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh mà còn tạo gánh nặng, áp lực kinh tế lên người thân, nhất là những gia đình không mấy khá giả, điều kiện kinh tế khó khăn. 

Ngoài những yếu tố làm gia tăng nguy cơ đột quỵ không thể kiểm soát được như tiền sử gia đình, tuổi tác, giới tính, chủng tộc… đột quỵ còn do những yếu tố có thể kiểm soát được gây ra như bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, mỡ máu, béo phì, cholesterol cao, lối sống không lành mạnh gây ra… Hơn nữa, căn bệnh này ngày càng có xu hướng gia tăng ở người trẻ tuổi, chiếm 20 – 25% các ca đột quỵ. Vì vậy, chúng ta hoàn toàn có thể loại bỏ các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được và phòng ngừa tốt căn bệnh này. 

Việc phòng ngừa đột quỵ nên được tiến hành càng sớm càng tốt. Không nên chủ quan cho rằng đây là căn bệnh chỉ xuất hiện ở người già mà lơ là, không chú ý chăm sóc sức khỏe bản thân. Đột quỵ gây nguy cơ tử vong và tàn tật cao nhất trên thế giới, ngay cả ở những nước phát triển. Người bị đột quỵ sẽ rất khó để hồi phục hoàn toàn, các di chứng của bệnh sẽ kéo dài dai dẳng và ngày càng khó điều trị hơn nếu không thể phục hồi ở giai đoạn sớm. Đặc biệt, nếu người bệnh là trụ cột kinh tế của gia đình thì cuộc sống, tương lai của con cái sau này cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 

8 Cách phòng chống đột quỵ tai biến đơn giản, dễ thực hiện

Tai biến mạch máu não không chỉ gây nguy cơ tử vong cao mà còn gây ra nhiều di chứng nặng nề cho người sống sót như rối loạn trí nhớ, suy giảm thị giác, co cứng các chi, mất khả năng vận động, khó khăn trong việc ăn uống, yếu hoặc liệt một tay, mất khả năng vận động phải ngồi, nằm một chỗ, trầm cảm sau cơn đột quỵ… Đột quỵ ảnh hưởng đến tinh thần, chất lượng cuộc sống của người bệnh mà còn ảnh hưởng đến người thân trong gia đình, nhất là khi người bị đột quỵ là trụ cột kinh tế của cả nhà. 

Vì vậy, chúng ta cần trang bị kiến thức về cách phòng chống đột quỵ tai biến để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân và gia đình của mình. Các cách phòng chống đột quỵ tai biến đơn giản, dễ áp dụng có thể kể đến như:

1. Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe, đặc biệt, chế độ ăn phù hợp, khoa học còn giúp chúng ta phòng ngừa đột quỵ đáng kể. Lý do là việc sử dụng thực phẩm không phù hợp làm gia tăng lipid, cholesterol trong máu, gây nguy cơ tăng huyết áp, tăng quá trình xơ vữa mạch máu, từ đó dẫn đến bệnh cao huyết áp, gia tăng triệu chứng của bệnh tiểu đường và cũng là tác nhân gây đột quỵ. 

Vì thế, để phòng ngừa đột quỵ, chúng ta nên:

• Xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học, đa dạng các nhóm dưỡng chất, cân đối các loại thực phẩm để giảm thiểu tác nhân gây đột quỵ
• Cần bổ sung đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất cần thiết trong khẩu phần ăn gồm vitamin và khoáng chất, chất béo, tinh bột, chất đạm
• Nên chia nhỏ các bữa ăn, tránh ăn quá no trong một bữa, không ăn quá nhiều 1 nhóm chất. Trường hợp bạn mắc bệnh huyết áp, tiểu đường hoặc mỡ máu… nên nắm được các thực phẩm cần hạn chế và kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể để bảo vệ sức khỏe
• Nên tăng cường ăn bổ sung vitamin, khoáng chất cho cơ thể bằng cách ăn nhiều rau xanh trái cây để giúp giãn mạch máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch. 
• Ưu tiên các loại cá vì chúng chứa các acid béo không bão hòa, có thể hỗ trợ triệt tiêu mảng xơ vữa trong thành mạch máu. Nên chọn sử dụng các loại thịt trắng như thịt gia cầm, nên ăn thịt nạc, tránh ăn nhiều mỡ, da, hạn chế sử dụng các loại thịt đỏ
• Đặc biệt, tuyệt đối không nên bỏ bữa, nên hạn chế sử dụng thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ nướng, đồ chiên rán, thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều gia vị để ngừa tăng huyết áp và nguy cơ xuất hiện các tác nhân gây đột quỵ. 

2. Giảm ăn mặn

Thực tế, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người Việt nằm trong danh sách các quốc gia ăn mặn nhất trên thế giới. Theo khuyến nghị, lượng muối nên sử dụng một ngày là 5g, tuy nhiên, trung bình một người trưởng thành ở Việt Nam tiêu thụ tới 9.4g muối, gấp đôi so với lượng khuyến nghị. Ăn mặn là thói quen từ xa xưa của người Việt nhưng thói quen này gây ra hàng loạt các vấn đề về sức khỏe và có thể làm gia tăng nguy cơ đột quỵ. Ở nước ta, cứ 6 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp, cứ 3 người tử vong thì có 1 trường hợp là do bệnh tim mạch, nhất là tai biến mạch máu não.

Do đó, để phòng ngừa đột quỵ tai biến, cách tốt nhất là chúng ta cần giảm lượng muối sử dụng hàng ngày, điều chỉnh ngay thói quen ăn thừa muối của mình. Có thể tham khảo gợi ý sau đây:

• Cần giảm từ từ lượng muối sử dụng, sao cho lượng muối dùng không vượt quá 5g/ngày, tốt nhất nên điều chỉnh lượng muối, hạt nêm, nước mắm khi chế biến thực phẩm
• Nên bỏ thói quen chấm ngập thức ăn trong nước chấm, nên ưu tiên các loại nước mắm có bảng thành phần chứa ít muối, khi mua nên xem xét thật kỹ bảng thành phần trước khi sử dụng
• Ngoài ra, nên hạn chế sử dụng các món ăn mặn như các loại mắm, các loại dưa muối chua, các loại khô và các thực phẩm chế biến sẵn như thực phẩm đóng hộp, xúc xích, mì tôm, giò chả… 

3. Xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh

Một trong những cách phòng chống đột quỵ tai biến hiệu quả, được đánh giá cao chính là từ bỏ thói quen xấu, xây dựng một lối sống khoa học, lành mạnh. Các thói quen xấu sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, làm gia tăng nguy cơ mắc đột quỵ. Do đó, để phòng ngừa, chúng ta nên:

• Ngủ đúng giờ, đủ giấc: Được biết, ngủ ít hơn 5 tiếng/đêm làm tăng 83% nguy cơ mắc đột quỵ, ngủ hơn 10 tiếng/đêm làm tăng 63% nguy cơ bị đột quỵ so với người ngủ đủ 7 – 8 tiếng/đêm. Do đó, chúng ta cần điều chỉnh giấc ngủ, tránh ngủ quá nhiều hoặc ngủ quá ít. Tốt nhất nên ngủ đủ giấc, đúng giờ để nâng cao sức khỏe và phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này. 
• Không hút thuốc lá: Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, hút trung bình 1 điếu thuốc lá/ngày sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ lên 48%. Vì vậy, tốt nhất hãy từ bỏ các thói quen không tốt cho sức khỏe như hút thuốc lá, tuyệt đối không uống trung bình 2 ly rượu/ngày để ngừa đột quỵ.
• Tập thể dục 30 phút mỗi ngày: Tập thể dục đều đặn rất tốt cho sức khỏe, có thể giúp tăng cường lưu thông máu, ngừa tai biến mạch máu não, nâng cao sức khỏe tổng thể. Đối với người già, có thể chọn đi bộ, tập thiền, tập dưỡng sinh…; với người trẻ có thể tập bơi lội, đi bộ nhanh, chạy bộ, tập yoga, tập gym, đạp xe… đều rất tốt cho sức khỏe. 
• Từ bỏ các thói quen xấu: Có rất nhiều thói quen xấu ảnh hưởng đến sức khỏe như sử dụng chất kích thích, thức khuya, ngủ muộn, sử dụng thiết bị điện tử thường xuyên nhất là trước khi đi ngủ, ăn khuya thường xuyên… 

4. Học cách kiểm soát cảm xúc, giải tỏa căng thẳng 

Căng thẳng, mệt mỏi, lo âu, hay tức giận… sẽ khiến cơ thể sản sinh hormone cortisol và adrenalin, là nguyên nhân làm rối loạn nội tiết, tăng huyết áp, tăng nhịp tim, dẫn đến nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ cao. Do đó, bên cạnh lối sống, chế độ dinh dưỡng, chúng ta nên học cách kiểm soát cảm xúc, biết cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng, sống vui tươi, lạc quan, yêu đời. Không chỉ vậy, tình trạng căng thẳng, buồn phiền còn khiến bạn dễ hình thành các thói quen xấu như uống rượu bia, hút thuốc lá, thức khuya, mất ngủ…

Theo các chuyên gia, những người có lối sống lạc quan, tích cực thường có sức khỏe tốt, nguy cơ bị đột quỵ tai biến thấp hơn các đối tượng khác… Vì vậy, chúng ta cần cố gắng kiểm soát stress, học cách giải tỏa căng thẳng, áp lực để phòng chống đột quỵ tai biến. Có thể tham khảo các biện pháp như:

• Cân đối thời gian nghỉ ngơi và làm việc, tránh lao lực, làm việc quá sức, căng thẳng mệt mỏi kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe
• Có thể học cách thư giãn, tăng cường sức khỏe, cung cấp oxy cho não bằng việc cố gắng hít thở sâu khi ngồi thiền, tập yoga, dưỡng sinh
• Nếu gặp vấn đề khó khăn, khúc mắc trong cuộc sống thì nên tìm người chia sẻ, tâm sự hoặc tìm đến bác sĩ tâm lý để được lắng nghe. Tuy nhiên cần chia sẻ đúng người thì mới giúp bạn giảm được mệt mỏi, ưu phiền.
• Có thể thử thay đổi không gian sống, không gian làm việc để cải thiện tinh thần. Hoặc tự thưởng cho bản thân những phần thưởng về vật chất, tinh thần hay giải tỏa căng thẳng bằng cách đi du lịch cho khuây khỏa.

5. Điều trị bệnh lý ngay từ giai đoạn sớm

Những người đang mắc các bệnh lý như huyết áp cao, tiểu đường, tim mạch, thừa cân, béo phì, mỡ máu… là nhóm đối tượng có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao. Do đó, để phòng chống đột quỵ, ngay từ khi có các dấu hiệu sớm của những bệnh lý này, chúng ta cần sớm thăm khám và điều trị.

Việc kiểm soát tốt các bệnh lý trong cơ thể được đánh giá là một trong những cách phòng chống đột quỵ tai biến hiệu quả mà chúng ta không nên bỏ qua. Hiểu rõ tình trạng bệnh, kiên trì điều trị theo chỉ định của bác sĩ, bổ sung các thực phẩm dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp bạn tránh được các triệu chứng khó chịu mà bệnh gây ra, đồng thời cải thiện tốt sức khỏe của mình.

6. Massage, thư giãn 

Như đã đề cập, thư giãn, giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi sẽ giúp chúng ta phòng ngừa đột quỵ, tai biến. Bên cạnh các biện pháp đã đề cập, massage thư giãn, gội đầu dưỡng sinh, massage trị liệu… cũng là những lựa chọn hàng đầu được nhiều người áp dụng để giải tỏa căng thẳng, tăng cường lưu thông máu, ngừa đột quỵ trong thời buổi hiện nay. Nếu có điều kiện, bạn có thể đến các spa, cơ sở massage chuyên nghiệp để được thư giãn tốt nhất. 

Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo một số cách tăng cường lưu thông máu, ngừa đột quỵ dưới đây:

• Nắm tay: Thực hiện động tác nắm tay không vào các buổi như sáng, trưa, tối, mỗi lần nắm tay từ 100 – 400 lượt để tăng cường lưu thông máu.
• Massage cổ: Chà xát hai lòng bàn tay cho nóng, dùng tay massage hai bên trái và phải của cổ trong 5 phút để tăng cường lượng máu lên não, ngừa đột quỵ
• Ngâm chân: Ngâm chân với nước ấm, massage chân cũng là một trong những cách tăng cường lưu thông máu, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và phòng ngừa đột quỵ. 
• Nhún vai: Vào buổi sáng khi thức dậy, bạn có thể thực hiện động tác nhún vai lên xuống, mỗi lần 4 – 8 phút nhằm tăng cường lưu thông khí huyết, tăng cường lực cho máu ở động mạch cổ lưu thông vào não. 

7. Giữ ấm cơ thể, tránh để lạnh đột ngột

Đột quỵ xảy ra đặc biệt nhiều vào mùa lạnh, do cơ thể tăng tiết hormone catecholamin, được tiết ra khi có tác nhân kích thích cơ thể như nóng, lạnh, stress, đau nhằm giúp cơ thể đáp ứng lại các tác nhân kích thích. Khi hormone này tiết ra nhiều rất dễ gây ra các triệu chứng như tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, đánh trống ngực, đau đầu, vã mồ hôi, mặt đỏ bừng… Hormone này khi được tiết ra quá nhiều sẽ là nguyên nhân gây đột quỵ ở người già.

Vì vậy, vào mùa lạnh, các ca đột quỵ thường tăng cao đột ngột. Để phòng ngừa đột quỵ mùa lạnh, cách tốt nhất nên:

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là người già nên mặc ấm mọi lúc mọi nơi, hạn chế ra ngoài, nhất là khi nhiệt độ xuống thấp
• Không tắm đêm, nhất là sau 10 giờ tối, vào buổi tối đặc biệt không tắm nước lạnh, chỉ nên sử dụng nước ấm ở nhiệt độ thích hợp, khoảng 37 độ C
• Ngay cả khi tập thể dục cũng nên mặc ấm cho bản thân, không hoạt động quá sức vì vào trời lạnh, cơ thể sẽ phải gắng sức hơn so với bình thường
• Nên hạn chế ăn các thực phẩm lạnh, uống đồ lạnh, tốt nhất là nên uống nước ấm, ăn thực phẩm ấm. 

8. Thăm khám sức khỏe định kỳ

Để bảo vệ sức khỏe, sớm phát hiện bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể và có biện pháp điều trị kịp thời, phù hợp, chúng ta nên thăm khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/lần. Nếu nghi ngờ mình có nguy cơ đột quỵ cao, bạn có thể tiến hành thực hiện tầm soát đột quỵ, phương pháp này giúp bạn phát hiện sớm nguy cơ đột quỵ và có biện pháp phòng ngừa, điều trị kịp thời. 

Đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhất là những người thường xuyên hút thuốc lá, người từ 55 tuổi trở đi, người từng bị đột quỵ hoặc có người thân từng bị đột quỵ, người thừa cân, bị mỡ máu, tiểu đường, tăng huyết áp, ít vận động… Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn biết cách phòng chống đột quỵ tai biến, biết cách bảo vệ cho sức khỏe bản thân và gia đình của mình. 

Có thể bạn quan tâm:

• Đột quỵ: Nguyên nhân, dấu hiệu và các cách phòng chống 
• Dấu hiệu đột quỵ khi ngủ: Nguy hiểm cần biết chớ bỏ qua