Bệnh Ung thư dương vật

Ung thư dương vật là bệnh ung thư hiếm gặp và chỉ xảy ra ở nam giới. Bệnh có nhiều dạng khác nhau dựa vào loại tế bào phát triển và xảy ra do nhiều tác nhân như quan hệ tình dục không an toàn, hẹp bao quy đầu, vệ sinh kém... Tùy mức độ nghiêm trọng của từng giai đoạn mà tiên lượng bệnh sẽ khác nhau. Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ cũng sẽ tiến hành điều trị bằng phác đồ phù hợp.

Ung thư dương vật (Penile Cancer) là bệnh lý xảy ra khi các tế bào trong dương vật phát triển bất thường trở thành tế bào ác tính và có khả năng xâm lấn, di căn lan sang các cơ quan khác. Hậu quả của ung thư dương vật rất nghiêm trọng, có thể dẫn đến những biến chứng khó lường, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

So với các dạng ung thư khác tỷ lệ mắc ung thư dương vật khá hiếm. Theo thống kê của Hiệp hội Ung thư Hòa Kỳ 2023, ước tính có khoảng 2.050 ca mắc mới về ung thư dương vật được chẩn đoán, trong đó có khoảng 470 ca tử vong. Riêng tại Việt Nam, theo thống kê 2020, có khoảng 397 ca mắc mới, chiếm tỷ lệ khoảng 0.22% trong tổng số các bệnh ung thư và tỷ lệ tử vong chiếm 0.12%.

Ung thư dương vật được phân loại thành 5 loại chính, dựa vào vị trí phát triển khối u ung thư. Bao gồm:

• Ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC): Có đến 95% trường hợp được chẩn đoán mắc ung thư dương vật đều là dạng ung thư biểu mô tế bào vảy. Vị trí phát triển khối u ung thư là lớp da trên cùng của dương vật, hay còn được gọi là lớp biểu mô lát tầng không sừng hóa. Đặc trưng triệu chứng của dạng ung thư này là xuất hiện khối u, vết sưng, thô ráp, đóng vảy, chảy máu... Thể ung thư này được chia làm 2 dạng nhỏ gồm:
  • Ung thư biểu mô mụn cóc (Buschke - Lowenstein);
  • Ung thư biểu mô tại chỗ (CIS), có thể xảy ra ở vùng quy đầu hoặc thân dương vật (bệnh Bowen);
• Ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC): Đây là dạng ung thư khởi phát từ các tế bào đáy trên da vùng dương vật. Tổn thương này có các biểu hiện đặc trưng là hình thành vết sưng nhỏ, bề mặt da sáng bóng và có vảy. So với ung thư tế bào vảy, dạng tế bào đáy thường phát triển chậm theo thời gian và hiếm khi lan sang những vùng khác. Dạng ung thư này được chia làm 4 dạng nhỏ, chúng khác nhau về đặc điểm tổn thương, bao gồm:
  • Nodular: Đây là dạng phổ biến nhất, đặc trưng tổn thương là các nốt dạng sần như mụn, bên trong nổi rõ các đường mạch máu;
  • Superficial: Đặc điểm tổn thương là những nốt nhỏ, nông nằm rải rác trên vùng da dương vật;
  • Morpheaform: Thể này có đặc điểm là những nốt đỏ, giống như sẹo và có khả năng lan rộng dần;
  • Pigmented: Thể này rất hiếm gặp, xảy ra do tình trạng tăng sắc tố da khiến vùng da dương vật trở nên sẫm màu hơn những vùng da khỏe mạnh xung quanh;
• Ung thư tế bào ác tính: Dạng ung thư này bắt đầu phát triển khi các tế bào hắc tố da có nhiệm vụ kiểm soát màu sắc da phát triển thành ung thư. Loại ung thư này nguy hiểm hơn rất nhiều so với dạng ung thư tế bào vảy và đáy, có khả năng phát triển và xâm lấn cực kỳ nhanh. Thể ung thư này rất hiếm khi xảy ra ở dương vật do tác nhân chính thường là do làn da tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời.
• Thể Adenocarcinoma: Hay còn được biết đến với cái tên Paget dương vật. Thể bệnh này khá hiếm gặp, liên quan đến các bất thường về hoạt động tuyến mồ hôi trên vùng da dương vật.
• Thể ung thư dương vật sarcoma: Đây là thể ung thư dương vật cực kỳ hiếm gặp. Các tế bào ung thư thường phát triển trong các cơ hoặc mô liên kết.

Nguyên nhân gây ung thư dương vật đến nay vẫn chưa được xác định rõ. Các chuyên gia xác định các tế bào ung thư dương vật ác tính chính là các tế bào khỏe mạnh trên da phát triển đột biến thành tế bào ung thư. Theo thời gian, các tế bào ung thư có khả năng lan sang những mô, cơ quan khỏe mạnh khác.

Tuy không rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này, nhưng có nhiều yếu tố nguy cơ được xác định có liên quan đến sự phát triển của ung thư dương vật. Bao gồm:

• Nhiễm virus HPV: Đây là chủng virus u nhú ở người làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Ngoài ra nó còn được xác nhận là một trong những nguyên nhân gây ung thư dương vật ở nam giới do lây truyền qua đường tình dục. Có rất nhiều type HPV khác nhau, trong đó type có nguy cơ cao là 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56...
• Nhiễm virus HIV: Nam giới nhiễm HIV (một loại virus gây suy giảm miễn dịch ở người) dễ mắc ung thư dương vật hơn. Nguyên nhân ngày liên quan đến nhóm các thói quen quan hệ tình dục không an toàn, chẳng hạn như có nhiều bạn tình, không sử dụng bao cao su, dùng sextoy không sạch sẽ, không đúng cách gây tổn thương cơ quan sinh dục...
• Chứng hẹp bao quy đầu (Phimosis): Đây là tình trạng bao quy đầu bị bó chặt lại đến mức không thể kéo ra, không làm lộ đầu dương vật. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ sơ sinh chưa cắt bao quy đầu và kéo dài đến tuổi trưởng thành. Hậu quả gây viêm nhiễm, tăng nguy cơ phát triển ung thư.
• Tiếp xúc PUVA: Đây là cụm từ viết tắt của Psoralen and Ultraviolet A (tia cực tím UVA). Nguồn năng lượng này thường được sử dụng trong điều trị bệnh vảy nến. Tuy nhiên, nếu vị trí tiếp xúc với tia bức xạ là dương vật với tần suất và liệu trình dày đặc có thể làm tăng rủi ro phát triển ung thư.
• Lichen xơ hóa (LS): Đây là một dạng viêm nhiễm xảy ra do rối loạn khiến phần đầu dương vật hoặc bao quy đầu của nam giới bị đau rát, ngứa ngáy và khó chịu. Những người bị lichen xơ hóa dương vật thường có nguy cơ cao nhiễm HPV và khởi phát ung thư dương vật.
• Vệ sinh kém: Không vệ sinh vùng kín kỹ lưỡng, đặc biệt là dương vật vô tình tạo điều kiện cho các loại vi sinh vật có hại như vi khuẩn, virus, nấm cùng các tạp chất khác phát triển khu trú và gây ra nhiều bệnh nguy hiểm, trong đó có bệnh Smegma làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dương vật. Có nhiều tác nhân được xem là vệ sinh kém sạch sẽ như lười tắm rửa, chà xát mạnh dương vật, sử dụng sản phẩm vệ sinh kém chất lượng, chứa chất tẩy rửa mạnh hoặc sử dụng quần lót có chất liệu cứng, thô ráp cọ xát mạnh vào dương vật gây ton36y thương, nhiễm trùng...
• Nghiện rượu bia & thuốc lá: Nam giới có thói quen hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia làm tăng nguy cơ khởi phát ung thư dương vật. Vì cả trong thuốc lá và rượu bia đều chứa nhiều hóa chất độc hại như chì, benzen, nicotin, amiăng, cồn... gây hại đến sức khỏe.
• Tuổi tác: Đàn ông lớn tuổi trên 60 tuổi được chẩn đoán có nguy cơ phát triển ung thư, nhất là những bệnh ung thư nam giới. Yếu tố liên quan được xác nhận là do tuổi tác cao khiến hệ thống miễn dịch suy yếu, suy giảm khả năng chống lại bệnh tật.
• Chủng tộc: Theo thống kê, người Mỹ gốc Phi là nhóm quốc gia có tỷ lệ phát triển ung thư dương vật cao gấp 2 lần so với những người da trắng.

Triệu chứng 

Những dấu hiệu đặc trưng của ung thư dương vật thường được biểu hiện rất rõ ràng khi quan sát bằng mắt thường. Chúng có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên dương vật như quy đầu, thân hoặc gốc dương vật. Đặc trưng bởi các triệu chứng sau:

• Xuất hiện khối u hoặc vết loét trên dương vật, có thể chảy máu và không đau;
• Vùng da đầu dương vật sưng tấy, kích ứng;
• Da dương vật dày lên, thay đổi màu sắc;
• Rỉ dịch có mùi tanh hôi dưới bao quy đầu;
• Các nốt sưng căng, kích thước nhỏ nhưng dễ vỡ;
• Phát ban;

Chẩn đoán

Việc phát hiện càng sớm các dấu hiệu bất thường của ung thư dương vật càng giúp cho việc chẩn đoán đạt kết quả chính xác cao và điều trị đạt hiệu quả cao. Sau khi bệnh nhân được thăm khám kỹ lưỡng, kiểm tra sức khỏe toàn diện và khai thác tiền sử bệnh cá nhân, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán sau:

• Sinh thiết: Trong hầu hết các trường hợp nghi ngờ ung thư, sinh thiết là kỹ thuật chẩn đoán duy nhất giúp xác nhận ung thư dương vật. Được thực hiện bằng cách lấy mẫu mô bệnh phẩm xét nghiệm và phân tích dưới kính hiển vi.
• Kiểm tra hình ảnh: Để xác nhận chẩn đoán ung thư dương vật, quan sát và đánh giá mức độ tổn thương, lây lan của khối u ung thư. Tùy từng trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số kỹ thuật gồm siêu âm, chụp X quang ngực, chụp CT, chụp MRI hoặc chụp PET.

Quá trình chẩn đoán sẽ giúp xác định chính xác giai đoạn ung thư dương vật, từ đó đưa ra tiên lượng và các điều trị phù hợp. Có 5 giai đoạn bao gồm:

• Giai đoạn 0: Đây là giai đoạn khởi phát, các tế bào ung thư vừa được hình thành và khu trú ở lớp da trên cùng. Trong giai đoạn này, tổn thương trên dương vật vẫn chưa biểu hiện rõ ràng hoặc không có dấu hiệu. Một số trường hợp có thể hình thành vết loét nhỏ, hơi đau nhức và tiết dịch có mùi hôi bất thường.
• Giai đoạn 1: Đây là giai đoạn phát triển tiếp theo của ung thư dương vật. Lúc này, vết loét trên dương vật tiến triển nặng hơn, tế bào ung tư xâm lấn sâu hơn vào da, làm tổn thương các mô liên kết và có dấu hiệu lan sang các hạch bạch huyết.
• Giai đoạn 2: Tiến triển bệnh đến giai đoạn nặng hơn, tế bào ung thư xâm lấn đến các mô cứng hoặc có dấu hiệu lan sang một số cơ quan lân cận khác. Trong giai đoạn này, bệnh nhân bắt buộc phải can thiệp điều trị để ức chế sự tấn công của khối u ung thư.
• Giai đoạn 3: Đây là giai đoạn ung thư lan tỏa, khối u ung thư đã xâm lấn đến cấu trúc mô liên kết dưới da, mạch máu, các hạch bạch huyết và các cơ quan khác ở khắp cơ thể.
• Giai đoạn 4: Đây là giai đoạn di căn nguy hiểm của ung thư dương vật. Đây là giai đoạn cực kỳ nghiêm trọng, xảy ra khi các tế bào ung thư từ dương vật di căn sang khắp những cơ quan khác trong cơ thể. Bệnh nhân có những biểu hiện nghiêm trọng như suy kiệt sức khỏe, ốm yếu xanh xao, chán ăn. Tiên lượng tử vong ở giai đoạn này rất cao.

Ung thư dương vật là bệnh ung thư có nguy cơ tử vong cao, nhất là trong giai đoạn di căn. Ngoài ra, đối với nam giới bị ung thư dương vật, việc phát triển các khối u ung thư dù nhẹ hay nặng đều gây ra một số biến chứng khó lường về sức khỏe thể chất, đời sống tình dục và khả năng sinh sản.

Đặc biệt, nam giới còn đang trong độ tuổi sinh sản nhưng mắc ung thư dương vật rất dễ vô sinh hiếm muộn. Biến chứng không chỉ đến từ bệnh mà còn xuất phát từ tác dụng phụ của các phương pháp điều trị ung thư như phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị.

Tiên lượng sống sót của bệnh nhân ung thư dương vật phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như giai đoạn ung thư, vị trí, kích thước khối u, tính chất khối u vừa được chẩn đoán hay tái phát trở lại. Theo Hiệp hội Ung Thư Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm chẩn đoán ung thư dương vật ở giai đoạn đầu là khoảng 79%, giai đoạn giữa là 51% và giai đoạn di căn là 9%.

Do đó, việc phát hiện ung thư sớm cũng đồng nghĩa với việc đem lại nhiều lợi ích trong chẩn đoán và điều trị khỏi bệnh dễ dàng hơn. Càng phát hiện muộn hoặc người bệnh chủ quan trong điều trị, chỉ càng khiến tiên lượng chữa khỏi giảm xuống, tăng tỷ lệ tử vong.

Nguyên tắc xây dựng phác đồ điều trị ung thư dương vật dựa vào từng giai đoạn bệnh cụ thể, thể trạng sức khỏe và khả năng đáp ứng của bệnh nhân.

Một số phương pháp điều trị ung thư dương vật được áp dụng phổ biến gồm:

Phẫu thuật

Đây là phương pháp điều trị ưu tiên dành cho những trường hợp được chẩn đoán ung thư dương vật. Dựa vào kết quả chẩn đoán vị trí và kích thước khối u, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để để cắt bỏ khối u. Tùy vào mức độ nghiêm trọng mà bác sĩ sẽ chỉ đưa ra chỉ định phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ dương vật.

Trong giai đoạn tiến triển, có thể kết hợp phẫu thuật cắt bỏ các hạch bạch huyết lân cận (thường là ở vùng háng) do khối u ung thư lan rộng. Tuy đem lại hiệu quả cao nhưng phương pháp này có rất nhiều nhược điểm. Đặc biệt là những ảnh hưởng và thay đổi về cách tiểu tiện, khả năng sinh hoạt tình dục, sinh sản cũng như ngoại hình.

Các phương pháp điều trị hỗ trợ khác

Ngoài phẫu thuật, bệnh nhân ung thư dương vật cũng có thể được chỉ định áp dụng phác đồ điều trị với các phương pháp khác có hiệu quả như:

Xạ trị

Phương pháp này sử dụng nguồn năng lượng cao từ tia X hoặc tia proton nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. Tùy vào giai đoạn ung thư, xạ trị sẽ được chỉ định thực hiện với mục đích phù hợp. Chẳng hạn trong giai đoạn nhẹ, xạ trị có thể làm thu nhỏ kích thước khối u trước khi phẫu thuật. Hoặc trong giai đoạn tiến triển, xạ trị giúp làm chậm sự phát triển của khối u và cải thiện triệu chứng.

Xạ trị tuy đem lại hiệu quả cao nhưng có thể gây ra một số tác dụng phụ khó lường như tổn thương vùng da xạ trị, phù nề, sưng đau dương vật, tiểu đau rát, hình thành sẹo, rối loạn xuất tinh... Cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn cách xử lý giảm tác dụng phụ sau điều trị.

Hóa trị

Hóa trị hay được gọi đầy đủ là điều trị hóa chất. Đây là phương pháp sử dụng các loại thuốc mạnh có tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư. Đối với bệnh nhân ung thư dương vật, hóa chất có thể được sử dụng thông qua dạng bôi trực tiếp, uống hoặc tuyền tĩnh mạch.

Phương pháp này thường được chỉ định cho những trường hợp khối u ung thư có kích thước lớn hoặc đang trong giai đoạn tiến triển lan rộng. Tùy giai đoạn bệnh và khả năng đáp ứng thuốc trước đó của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định áp dụng liệu trình điều trị hóa chất phù hợp, sử dụng 1 loại hoặc kết hợp nhiều loại thuốc kéo dài nhiều tháng để đạt kết quả tốt nhất.

Trong quá trình hóa trị, sử dụng thuốc hóa chất mạnh cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn, như rụng tóc, đau bụng, mệt mỏi, không muốn ăn uống hoặc tổn thương vùng da dương vật nếu dùng thuốc bôi. Hầu hết những tác dụng phụ này đều không quá nghiêm trọng, có thể biến mất sau khi ngưng dùng thuốc.

Các phương pháp điều trị tại chỗ

Ngoài 3 phương pháp chính trên, hiện nay nhiều bệnh viện lớn cũng áp dụng các phương pháp điều trị tại chỗ ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại. Mục đích điều trị nhằm cải thiện triệu chứng, hỗ trợ tiêu diệt tế bào ung thư mà không làm ảnh hưởng đến đến những vùng xung quanh.

Một số phương pháp được nhắc đến như:

• Kem bôi: Một số loại thuốc được điều chế dưới dạng bôi trực tiếp như fluorouracil và imiquimod thường được khuyến nghị sử dụng bởi bác sĩ nhằm cải thiện triệu chứng ung thư dương vật.
• Tia laser: Ứng dụng tia laser với nguồn nhiệt độ cao để tiêu diệt các tế bào ung thư hiện đang được áp dụng phổ biến.
• Liệu pháp áp lạnh: Phương pháp này sử dụng thiết bị phát ra nguồn khí nitơ lỏng hoặc khí argon có khả năng đóng băng các tế bào ung thư tồn tại bên trong dương vật. Sau đó, chúng sẽ phồng rộp lên, bong tróc ra khỏi niêm mạc và được loại bỏ hoàn toàn.
• Phẫu thuật Mohs: Hay còn được gọi là phương pháp phẫu thuật vi mô, có khả năng loại bỏ chính xác từng lớp niêm mạc chứa tế bào ung thư mà không làm ảnh hưởng đến những lớp mô khỏe mạnh khác.

Để bảo vệ sức khỏe và sự an nguy của bản thân, các quý ông cần thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa ung thư dương vật dưới đây:

• Chủ động thăm khám và tiến hành cắt/ tách bao quy đầu khi phát hiện tình trạng hẹp bao quy đầu. Thường trẻ trên 7 tuổi nếu không tự tụt bao quy đầu bắt buộc phải cắt sớm để giảm nguy cơ gặp các vấn đề bất thường về dương vật, trong đó có ung thư.
• Trường hợp bị hẹp bao quy đầu ở người lớn do không cắt bao quy đầu, cần chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời để giảm nguy cơ phát triển ung thư dương vật.
• Tạo thói quen giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, tắm gội chà rửa nhẹ nhàng mỗi ngày, đặc biệt giữ cho vùng kín luôn khô ráo và chọn quần lót phù hợp để giảm nguy cơ phát triển nhiễm trùng.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su, có mối quan hệ chung thủy, không quan hệ tùy tiện, bừa bãi với nhiều người để giảm nguy cơ nhiễm HPV.
• Tiêm phòng vắc xin ngừa HPV trước khi hoạt động tình dục để giảm nguy cơ nhiễm virus và phòng ngừa bệnh.
• Xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, sinh hoạt điều độ và nói không với thuốc lá, rượu bia để có một sức khỏe tốt, giảm nguy cơ phát triển ung thư dương vật.

1. Nguyên nhân gì khiến tôi mắc ung thư dương vật?

2. Tôi cần thực hiện những xét nghiệm nào để chẩn đoán mắc ung thư dương vật?

3. Ung thư dương vật gây ảnh hưởng gì đến sức khỏe, đời sống tình dục và khả năng sinh sản của tôi?

4. Tôi mắc ung thư dương vật giai đoạn nào? Có nguy hiểm không?

5. Tôi còn sống được bao lâu nữa?

6. Mục tiêu điều trị ung thư dương vật là gì? Có khả năng chữa khỏi dứt điểm được không?

7. Phác đồ điều trị ung thư dương vật tốt nhất dành cho trường hợp bệnh của tôi?

8. Những lợi ích và rủi ro liên quan đến các phương pháp điều trị ung thư dương vật?

9. Quá trình điều trị nên bắt đầu khi nào? Kéo dài bao lâu thì có kết quả?

10. Chi phí cho suốt quá trình điều trị ung thư dương vật là bao nhiêu? Có được dùng BHYT không?

Dương vật là một phần rất quan trọng trong cơ thể nam giới. Do đó, khuyến cáo các quý ông cần sớm nhận thức được tầm quan trọng của bệnh ung thư cũng như các bệnh lý khác liên quan đến dương vật có thể xảy ra. Điều này sẽ giúp bạn có một sức khỏe tốt cả về thể chất lẫn đời sống tình dục, khả năng sinh sản. Đồng thời, khuyến nghị nam giới nên tầm soát sàng lọc ung thư thường xuyên để sớm phát hiện và điều trị bệnh.