Bệnh Viêm Khớp Dạng Thấp Huyết Thanh Dương Tính

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là một trong những dạng phổ biến nhất của viêm khớp dạng thấp, tỷ lệ mắc khoảng 60 - 80%. Bất kỳ độ tuổi nào cũng có thể mắc bệnh này, các yếu tố liên quan như tuổi tác, giới tính, di truyền, suy giảm miễn dịch... Nếu không điều trị, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, dẫn đến tổn thương xương khớp và nhiều cơ quan khác. 

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính (Seropositive Rheumatoid Arthrititis) là tình trạng máu chứa kháng thể các kháng thể A-CCP (Cyclic Citrulinated Peptide Antibody) và yếu tố thấp khớp. Đây cũng chính là yếu tố giúp phân biệt giữa viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính với các dạng khác, trong đó có cả viêm khớp dạng thấp huyết thanh âm tính.

Bệnh lý này có những triệu chứng đặc trưng tương tự như viêm khớp dạng thấp thông thường. Nhưng chúng có xu hướng phát triển nghiêm trọng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Các mô khớp tổn thương nặng, phát triển ngày càng lớn và dần lan rộng sang các bộ phận xung quanh như sụn khớp, màng dịch khớp..

Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, nhưng phổ biến nhất là những người trung niên, bắt đầu bước qua tuổi 40. Tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính cao hơn nam giới. Ngoài ra, nếu có tiền sử gia đình đã từng có người mắc phải căn bệnh này, tỷ lệ mắc bệnh của bạn cũng sẽ cao hơn.

Cơ chế bệnh sinh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có liên quan đến việc hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể tấn công đến chính các khớp, mô sụn, lớp màng hoạt dịch... Hậu quả là gây tổn thương và kích thích phản ứng viêm.

Theo nhiều nghiên cứu, bệnh khởi phát thường là do trong máu tồn tại các kháng thể anti CCP và yếu tố thấp khớp. Sự phát triển các kháng thể này tác động đến hệ thống miễn dịch, vô tình tiêu diệt các tế bào trong khớp, sụn và màng hoạt dịch. Kết quả làm thay đổi cấu trúc protein hoặc tạo điều kiện cho các tác nhân gây hại tấn công đến cơ thể.

Để phát sinh phản ứng viêm, cấu trúc protein khi bị biến đổi khiến cấu trúc màng hoạt dịch sản sinh ra các chất gây viêm. Điển hình như TNF-α, interferon gama, interleukin 1, interleukin 6...). Chúng khởi phát phản ứng viêm khớp với các triệu chứng đặc trưng như đau nhức, sưng cứng khớp, tổn thương sụn khớp, xương dưới sụn...

Sự phát triển của viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có thể được khởi phát bởi nhiều yếu tố. Chẳng hạn như:

• Nhiễm trùng: Một số tác nhân gây nhiễm trùng như virus, vi khuẩn, nấm... có khả năng gây nhiễm trùng nguy hiểm. Trong một số trường hợp, chúng phá hủy các tế bào bạch cầu khỏe mạnh trong máu và kích thích phản ứng viêm khớp.
• Suy giảm miễn dịch: Những người mắc các bệnh gây suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc bị tác động khiến hệ miễn dịch suy yếu có thể khiến hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể bị phá hủy nghiêm trọng. Điều này làm tăng nguy cơ phát triển viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính.
• Một số yếu tố nguy cơ khác:
  • Yếu tố di truyền;
  • Thừa cân, béo phì;
  • Môi trường sống tiềm ẩn nhiều rủi ro về ô nhiễm hoặc phải tiếp xúc với các loại hóa chất mạnh;
  • Độ tuổi trên 40 và giới tính nữ có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nam;
  • Người nghiện rượu bia và thuốc lá;

Triệu chứng 

So với các dạng viêm khớp dạng thấp thông thường, những triệu chứng của viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính cũng phát triển tương tự, nhưng với mức độ nghiêm trọng hơn. Các vị trí dễ phát triển dạng viêm khớp này thường là đầu gối, bàn tay, cổ tay, bàn chân, ngón chân... Có thể kể đến một số triệu chứng sau:

• Sưng tấy, nóng đỏ và đau nhức tại khớp bị ảnh hưởng;
• Cứng khớp, thường là vào buổi sáng và kéo dài từ 30 phút trở lên;
• Tình trạng viêm kéo dài dai dẳng, có thể lây lan sang các vị trí khớp khác;
• Nổi các cục u cứng dưới da, nằm gần khớp, hay còn được gọi là nốt thấp khớp;
• Kèm theo một số triệu chứng sức khỏe toàn thân như:
  • Sốt;
  • Thiếu máu, mệt mỏi và suy nhược;
  • Chán ăn, ăn uống không ngon miệng;
  • Sụt cân đột ngột;
  • Nhức mỏi toàn thân;

Ngoài các triệu chứng giống nhau, riêng viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có thể phát triển thêm một số triệu chứng tại các bộ phận khác. Chẳng hạn như:

• Các vấn đề về thị lực như đau mắt, khô mắt, mắt nhạy cảm với ánh sáng;
• Các triệu chứng hô hấp như tức ngực, khó thở do bị viêm niêm mạc phổi hoặc hiện tượng tăng áp suất trong phổi;
• Viêm mạch máu gây ra các biểu hiện như tê bì tay chân, ớn lạnh;
• Cơ bắp phát triển yếu, làm tăng nguy cơ teo cơ;

Các triệu chứng của bệnh lý này thường không quá đặc hiệu nên rất khó xác định chính xác nguyên nhân. Do đó, tốt nhất bạn nên thăm khám bác sĩ ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường như sưng đau, cứng khớp kéo dài để được chỉ định thực hiện các biện pháp chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp.

Chẩn đoán

Theo các chuyên gia, chẩn đoán viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính khó hơn so với các dạng khác. Bởi vì trong đặc điểm phát triển bệnh, cần có đầy đủ 2 yếu tố quan trọng là chất chống anti CPP và yếu tố thấp khớp (RF). Do đó, nếu muốn xác nhận chẩn đoán này, cần phải thực hiện kết hợp nhiều phương pháp thăm khám khác nhau.

Bao gồm:

• Khám lâm sàng: Đây là bước đầu tiên trong quá trình thăm khám. Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân mô tả chi tiết những triệu chứng bất thường mà bệnh nhân mắc phải. Sau đó, thực hiện các cuộc kiểm tra thể chất toàn diện kết hợp đánh giá mức độ triệu chứng.
• Xét nghiệm máu: Đây là phương pháp xét nghiệm tiêu chuẩn giúp phát hiện sự tồn tại của chất chống CCPs và yếu tố thấp khớp. Những người có kết quả xét nghiệm máu dương tính, bác sĩ có thể đưa ra kết luận bạn có 70 - 80% khả năng mắc bệnh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính.
• Kiểm tra hình ảnh: Để hỗ trợ xác nhận chẩn đoán viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính, bệnh nhân cũng có thể được chỉ định chụp X quang chuyên sâu. Hình ảnh này cho phép phát hiện biểu hiện của sự xói mòn và tổn thương xương sụn, khớp.

Bản chất của viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là bệnh tự miễn. Vì chưa biết rõ về cơ chế kích hoạt yếu tố gây viêm, nên việc điều trị và ngăn ngừa còn nhiều hạn chế. Nhưng những hậu quả của bệnh là rất khó lường, khi các kháng thể anti CCP và RF phá hủy các khớp trên toàn bộ cơ thể.

Và nếu không được điều trị kịp thời, viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có thể tiến triển nặng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Chẳng hạn như:

• Khả năng vận động: Những cơn đau nhức, cứng khớp kéo dài và nặng hơn qua từng ngày làm giảm khả năng vận động, đi lại của người bệnh. Điều này khiến họ mất đi khả năng lao động và kéo theo nhiều phiền toái đến đời sống sinh hoạt hàng ngày. Những trường hợp nặng nhưng không điều trị kịp thời có thể gây bại liệt, tàn phế vĩnh viễn.
• Biến chứng tim mạch: Đây cũng là biến chứng nguy hiểm do căn bệnh này gây ra. Các kháng thể tấn công khớp hoạt động mạnh vô tình làm tổn thương tim, làm tăng nguy cơ phát triển viêm cơ tim, tăc nghẽn động mạch và dẫn đến đột quỵ, tử vong.
• Khả năng thụ thai, sinh sản: Nữ giới là đối tượng có nguy cơ mắc viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính cao. Khi mắc bệnh, khả năng sinh sản của chị em bị ảnh hưởng đáng kể, nguyên nhân có thể là do các cơ tử cung bị ảnh hưởng khiến quá trình thụ thai khó khăn. Trường hợp có thai sẽ làm tăng nguy cơ phát triển các dị tật bẩm sinh.
• Ảnh hưởng sức khỏe tinh thần: Khả năng đi lại, lao động và sinh hoạt hàng ngày đều bị ảnh hưởng khi mắc viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính. Điều này khiến người phải đối mặt với những vấn đề tâm lý phát sinh trong quá trình mắc và điều trị bệnh. Một số trường hợp nặng có thể phát triển một số bệnh tâm lý như rối loạn lo âu, khủng hoảng ngại giao tiếp, trầm cảm...

Do đó, để ngăn chặn sự phát triển của các biến chứng trên, khuyến cáo bệnh nhân nên thăm khám sớm ngay khi phát hiện các triệu chứng bất thường. Đồng thời, tích cực phối hợp và tuân thủ các chỉ định điều trị do bác sĩ yêu cầu để xử lý tổn thương, phục hồi và bảo tồn chức năng khớp, bảo vệ sức khỏe nói chung.

Cho đến nay, không có biện pháp điều trị đặc hiệu đối với viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính. Mục tiêu điều trị y tế chủ yếu nhằm cải thiện triệu chứng, kiểm soát tiến triển viêm và ngăn ngừa các tổn thương nặng hơn cũng như biến chứng.

Phác đồ điều trị bệnh cụ thể thường phải kết hợp với nhiều biện pháp như dùng thuốc, vật lý trị liệu, chăm sóc tại nhà hoặc can thiệp phẫu thuật. Cụ thể gồm:

Chăm sóc tích cực

Với những trường hợp bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính mức độ nhẹ. Tổn thương không quá nặng có thể tự phục hồi sau các biện pháp chăm sóc tích cực tại nhà như:

• Chườm nhiệt nóng hoặc lạnh giúp giảm sưng viêm, đau nhức và các triệu chứng khác;
• Massage xoa bóp nhẹ nhàng hoặc tìm đến những cơ sở massage trị liệu chuyên nghiệp nhằm thúc đẩy tuần hoàn, cải thiện triệu chứng;
• Hạn chế vận động hoặc làm việc nặng, nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi để tạo điều kiện cho tổn thương viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính phục hồi;
• Tập thể dục nhẹ nhàng, điều độ hàng ngày để giữ cho khớp duy trì cử động nhẹ nhàng, tăng cường sức mạnh cơ bắp;
• Ăn uống đủ chất, tăng cường bổ sung các lại thực phẩm tốt cho sức khỏe tổng thể, tăng cường miễn dịch và tốt cho sức khỏe xương khớp.

Vật lý trị liệu

Thực hiện tích cực các bài tập vật lý trị liệu có tác dụng giúp cải thiện chức năng khớp và hỗ trợ giảm đau. Để đạt hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân nên nhờ đến sự hỗ trợ của các chuyên gia vật lý trị liệu chuyên nghiệp và có kinh nghiệm. Tùy từng trường hợp có thể áp dụng các bài tập đơn thuần hoặc sử dụng kết hợp với các dụng cụ, thiết bị hỗ trợ phù hợp.

Dùng thuốc

Nhằm cải thiện các triệu chứng viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính, bác sĩ có thể kê toa sử dụng một số loại thuốc sau:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Chẳng hạn như ibuprofen, naproxen, diclofenac... Có tác dụng hỗ trợ chống viêm, giảm đau khá hiệu quả;
• Thuốc Corticosteroid: Điển hình là prednisone, được sử dụng dưới dạng tiêm trực tiếp vào khớp bị tổn thương nhằm kiểm soát các đợt viêm nặng. Liều dùng sẽ được chỉ định
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD): Nhóm thuốc này có tác dụng làm chậm quá trình phát triển của các triệu chứng và tổn thương viêm khớp dạng thấp nói chung. Loại được dùng phổ biến nhất trên trị trường là methotrexate.

Để đạt hiệu quả cao khi sử dụng thuốc, cần tuân thủ các chỉ định về liều dùng, thời gian sử dụng và thời gian ngưng lại. Tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc, tăng giảm liều theo cảm tính hoặc lạm dụng trong thời gian dài.

Phẫu thuật (nếu cần thiết)

Khi điều trị một thời gian nhưng không đạt hiệu quả như mong đợi, tổn thương vẫn có xu hướng tiến triển nặng, bác sĩ sẽ khuyến nghị can thiệp phẫu thuật để xử lý tổn thương. Phẫu thuật cũng phù hợp với những trường hợp viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính phát sinh các biến chứng tổn thương khớp nguy hiểm.

Tùy theo mức độ tổn thương nặng hay nhẹ, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định thực hiện kỹ thuật phẫu thuật phù hợp. Trường hợp trung bình có thể phẫu thuật giúp giảm đau, chức năng và khả năng sử dụng khớp. Trường hợp nặng bắt buộc phải phẫu thuật thay khớp hoàn toàn.

Tuy phẫu thuật là phương pháp hiệu quả, nhưng vẫn có thể xảy ra một số biến chứng rủi ro như nhiễm trùng, chảy máu... hậu phẫu. Do đó, phẫu thuật chỉ được chỉ định thực hiện trong những trường hợp nhận được lợi ích lớn hơn rủi ro.

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là bệnh lý rối loạn tự miễn khá nghiêm trọng, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của bệnh nhân. Nếu muốn phòng ngừa căn bệnh này, cần tích cực thực hiện các biện pháp hạn chế các yếu tố tác động đến hệ thống miễn dịch.

Có thể kể đến một số phương pháp sau:

• Tập thể dục đều đặn hàng ngày, vận động nhẹ nhàng, vừa sức mỗi ngày nhằm duy trì sức khỏe xương khớp dẻo dai, linh hoạt và tăng cường hệ thống miễn dịch.
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết thông qua những nhóm thực phẩm lành mạnh giúp nâng cao hệ thống miễn dịch, sức khỏe hệ cơ xương.
• Tránh thực hiện các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính như cai thuốc lá, đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, tránh tiếp xúc với hóa chất, duy trì cân nặng phù hợp...
• Người trung niên hoặc lớn tuổi bước vào độ tuổi lão hóa tốt nhất nên bổ sung các dưỡng chất cần thiết giúp tăng cường sức khỏe xương khớp.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra tổng quát hoặc theo dõi kỹ lưỡng các triệu chứng bất thường, phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

1. Lý do tại sao tôi thường xuyên bị sưng đau, nóng đỏ, cứng khớp, nổi nốt thấp khớp, đau mỏi toàn thân?

2. Cần làm những xét nghiệm nào để chẩn đoán bệnh?

3. Nguyên nhân gì khiến tôi mắc bệnh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính?

4. Bệnh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có nguy hiểm không?

5. Tôi có thể gặp những biến chứng gì khi bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính?

6. Tôi nên điều trị bệnh này bằng phương pháp nào tốt nhất?

7. Tôi cần thực hiện những biện pháp gì để chăm sóc tại nhà cải thiện triệu chứng?

8. Tình trạng của tôi có cần phẫu thuật không? Khi nào phù hợp?

9. Chi phí điều trị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính tốn bao nhiêu?

10. Tôi cần làm gì để phòng ngừa tái phát viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính sau điều trị?

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là căn bệnh rối loạn tự miễn khá nguy hiểm. Việc điều trị thường khó khăn và mất nhiều thời gian, phải sử dụng nhiều phương pháp khác nhau. Để đạt kết quả tốt nhất, hãy thăm khám chuyên khoa ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường. Tùy theo kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện phác đồ điều trị phù hợp, phục hồi chức năng khớp và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.