Bác sĩ phụ trách

Bác Sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Giám đốc Chuyên môn

Bệnh trĩ là nỗi ám ảnh của hơn 45% dân số Việt Nam. Phần lớn nguyên nhân gây trĩ là do thói quen sinh hoạt, ăn uống hàng ngày kém khoa học. Không chỉ đơn thuần gây ra các triệu chứng khó chịu ở hậu môn mà bệnh lý này còn phát sinh nhiều biến chứng khó lường gây hại cho sức khỏe.

Tổng quan

Bệnh trĩ - tên khoa học là Hemorrhoids, dân gian gọi là lòi dom. Đây là hiện tượng sung huyết các tĩnh mạch trong & ngoài hậu môn lẫn xung quanh trực tràng.

Theo giải phẫu học, các đám rối tĩnh mạch của ống hậu môn được nâng đỡ bởi nhóm mô sợi có tính đàn hồi. Dưới áp lực lớn từ việc rặn đại tiện hoặc áp lực lên vùng bụng, trực tràng khiến chúng bị chèn ép căng giãn, phình ứ và hình thành búi trĩ. Theo thuyết động học, trĩ xảy ra do cơ chế đóng mở các shunt động và tĩnh mạch trong hậu môn.

Tại Việt Nam, khoảng 40 - 50% dân số mắc bệnh trĩ. Hầu hết đều để bệnh tiến triển nhiều năm mới chữa trị, do các triệu chứng giai đoạn đầu chưa rõ ràng. Bản chất của bệnh trĩ không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng phát sinh nhiều hệ lụy cho sức khỏe và phiền toái trong đời sống hàng ngày.

Các vấn đề liên quan đến bệnh trĩ có thể được giải quyết toàn diện bằng Y học cổ truyền

Phân loại

Có 2 loại trĩ chính gồm: trĩ nội và trĩ ngoại. Mỗi loại có đặc điểm khác nhau, được phân chia dựa vào vị trí đường răng lược. Đường răng lược là bộ phận chia ống hậu môn thành ⅔ trên và ⅓ dưới. Là ranh giới giữa lớp trong cùng của hậu môn - trực tràng.

  • Trĩ nội: Búi trĩ nằm bên trong ống hậu môn, phía trên đường lược. Vì nằm bên trong nên khi đi đại tiện sẽ bị đẩy ra ngoài. Trĩ nội hình thành và diễn tiến qua 4 giai đoạn, những giai đoạn đầu búi trĩ có thể tự co lại, nhưng những giai đoạn sau phải dùng tay đẩy vào hoặc sa hẳn ra ngoài ống hậu môn.
  • Trĩ ngoại: Búi trĩ nằm bên ngoài hậu môn, phía dưới đường lược và có da phủ bên ngoài. Búi trĩ ngoại dễ dàng nhìn, sờ, gây đau rát, khó chịu hơn so với trĩ nội do bị cọ xát nhiều. Trĩ ngoại có thể đi kèm trĩ nội và tạo thành trĩ hỗn hợp. Các búi trĩ ngoại thường gây đau, chảy máu do tình trạng tắc mạch và ngứa rát.

Bệnh trĩ
Trĩ có 2 loại là trĩ nội và trĩ ngoại với những đặc điểm khác nhau

Riêng trường hợp mắc cùng lúc cả hai dạng này được gọi là trĩ hỗn hợp. Xảy ra khi búi trĩ trong liên kết với búi trĩ bên ngoài của ống hậu môn. Thể này được đánh giá có tính chất phức tạp cao và nguy hiểm.

Nguyên nhân & yếu tố nguy cơ

Bất kỳ đối tượng nào cũng có thể mắc bệnh trĩ, từ trẻ nhỏ cho đến người trưởng thành. Nhưng độ tuổi có nguy cơ cao nhất là từ 30 - 60 tuổi, trong đó nữ giới có tỷ lệ mắc cao hơn (khoảng 61% theo thống kê mới đây).

Có rất nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ra bệnh trĩ như sau:

  • Bị táo bón hoặc tiêu chảy: Rặn quá mạnh khi đi đại tiện trong trường hợp bị táo bón, đại tiện nhiều lần khi bị tiêu chảy gây áp lực cho khu vực hậu môn, trực tràng.
  • Thừa cân - béo phì: Những người thừa cân, béo phì có thể gặp tình trạng tăng áp lực xung quanh trực tràng và làm tăng nguy cơ dễ mắc trĩ nội, trĩ ngoại hơn.
  • Mang thai và sinh nở: Khi thai nhi phát triển gây áp lực lên tĩnh mạch, căng thẳng, áp lực trong quá trình sinh nở, nhất là sinh thường khiến mẹ dễ mắc bệnh trĩ.
  • Ngồi lâu và lười vận động: Xảy ra nhiều nhất ở đối tượng làm văn phòng thường xuyên phải ngồi nhiều khiến vùng trực tràng bị căng thẳng quá mức và dẫn đến trĩ.
  • Ảnh hưởng từ các bệnh lý: Một số bệnh lý có khối u làm tăng nguy cơ mắc trĩ ở người bệnh là u tử cung, u trực tràng và các chấn thương tủy sống...
  • Các nguyên nhân khác: Lão hóa do tuổi tác, căng thẳng, quan hệ qua đường hậu môn, ăn uống thiếu chất xơ, uống ít nước, lạm dụng chất kích thích... tăng nguy cơ mắc trĩ.

Bệnh trĩ
Ngồi yên một chỗ quá lâu, ít vận động là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh trĩ

Triệu chứng & chẩn đoán

Các triệu chứng khi bị trĩ thường gặp gồm:

  • Chảy máu khi đại tiện, máu chảy thành giọt hoặc bắn tia;
  • Có cảm giác căng tức và khó chịu tại vùng hậu môn;
  • Búi trĩ sa ra ngoài (đối với trĩ nội) với các mức độ khác nhau;
  • Kèm theo sưng đỏ, đau rát, ẩm ướt, ngứa ngáy do tiết dịch nhờn;

Chỉ cần có 2/4 dấu hiệu này, tốt nhất nên đi khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và có hướng điều trị phù hợp.

Bệnh trĩ
Thăm khám và chẩn đoán bệnh trĩ thông qua triệu chứng lâm sàng kết hợp nội soi

Ngoài các triệu chứng cơ năng, dựa vào đánh giá thực thể bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, chẩn đoán theo các bước sau:

  • Quan sát hậu môn - trực tràng, kiểm tra sờ nắn búi trĩ, đánh giá mức độ trương lực cơ thắt của hậu môn;
  • Yêu cầu bệnh nhận ngồi xổm như khi rặn đại tiện để đánh giá mức độ chảy máu và búi trĩ;
  • Nội soi hậu môn trực tràng cho thấy màu sắc, kích thước và độ sa của búi trĩ;
  • Kết hợp xét nghiệm máu, chẩn đoán loại trừ các bệnh lý khác như áp xe hậu môn, polyp hậu môn, nứt kẽ hậu môn...

Biến chứng & tiên lượng

Hầu hết bệnh nhân bị trĩ đều phát hiện và điều trị khi búi trĩ có kích thước lớn, chảy máu, đau đớn nhiều. Việc này không chỉ khiến quá trình điều trị phức tạp hơn mà còn gây tốn kém. Nhất là dễ phát sinh các biến chứng nguy hiểm như:

Bệnh trĩ
Bệnh trĩ giai đoạn nặng gây thiếu máu mãn tính và nhiều biến chứng nguy hiểm khác

  • Thiếu máu: Chảy máu hậu môn liên tục khi đi đại tiện gây suy giảm chỉ số hồng cầu. Tình trạng này kéo dài trong khoảng thời gian đủ lâu sẽ gây thiếu máu mãn tính, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe thể chất và tinh thần của bệnh nhân.
  • Tắc mạch: Búi trĩ làm gây cản trở lưu thông máu, hình thành cục máu đông và gây tắc mạch. Tắc mạch trĩ nội gây cảm giác cộm, đau nhức. Tắc mạch trĩ nội làm xuất hiện khối phồng màu xanh nhỏ ở vùng rìa hậu môn, sờ vào gây đau rát, căng cứng.
  • Sa nghẹt búi trĩ: Búi trĩ sa hẳn ra ngoài ống hậu môn và không thể tự co vào, bị mắc kẹt tại chỗ gây ức chế lưu thông máu đến búi trĩ. Sa nghẹt búi trĩ làm tăng nguy cơ phát sinh biến chứng hoại tử nguy hiểm.
  • Nhiễm trùng búi trĩ: Người bị trĩ có nguy cơ nhiễm trùng cao do chất dịch nhờn tiết ra làm ẩm ướt hậu môn, gây viêm da hoặc viêm khe. Ngoài ra, khi búi trĩ bị hoại tử hoặc viêm loét sẽ dễ bị nhiễm trùng do tiếp xúc với vi khuẩn từ hậu môn.
  • Ung thư đại trực tràng: Một nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ người mắc bệnh trĩ gây biến chứng ung thư trực tràng cao gấp 2.9 lần so với người bình thường. Ung thư trực tràng có tỷ lệ tử vong cao nếu không phát hiện sớm.
  • Nhiễm trùng máu: Viêm nhiễm, lở loét nghiêm trọng ở búi trĩ có thể khiến vi khuẩn xâm nhập vào máu và dẫn đến nhiễm trùng máu. Đây là biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng người bệnh nếu không được điều trị.

Rất ít người có thể tự khỏi bệnh trĩ, hầu hết đều phải thăm khám, chẩn đoán và điều trị phù hợp theo chỉ định. Vì hầu hết trường hợp khi phát hiện bệnh đều đã ở giai đoạn nặng. Bởi vậy, khi phát hiện các triệu chứng nghi ngờ là trĩ, hãy thăm khám ngay tại các bệnh viện chuyên khoa.

Điều trị

Tùy theo kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp. Có 2 phương pháp điều trị chính gồm nội khoa và ngoại khoa.

1. Điều trị nội khoa

Nhằm mục đích bảo tồn thông qua cải thiện triệu chứng và đảm bảo chất lượng sinh hoạt.

Bệnh trĩ
Thuốc trị bệnh trĩ có nhiều loại gồm viên uống hoặc thuốc đặt, thuốc bôi ngoài hậu môn

  • Ngâm hậu môn trong nước ấm mỗi ngày giúp giảm cảm giác ngứa, đau rát, sưng viêm…
  • Điều chỉnh ăn uống, ưu tiên bổ sung chất xơ để hỗ trợ đại tiện, giảm xuất huyết búi trĩ.
  • Thay đổi thói quen đi đại tiện khoa học, ngồi đúng tư thế và đi càng nhanh càng tốt.
  • Vận động tích cực, vừa sức, không ngồi hoặc đứng quá lâu, hạn chế vận động nặng.
  • Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Các loại phổ biến là thuốc giảm đau, thuốc nhuận tràng, thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm… Ngoài ra, có thể dùng thuốc đặt và thuốc bôi tại hậu môn giúp cải thiện triệu chứng cũng được chỉ định tùy từng trường hợp.

2. Can thiệp ngoại khoa

Tùy cấp độ trĩ và hoàn cảnh, kinh nghiệm, cơ sở vật chất mà bác sĩ sẽ chỉ định áp dụng các thủ thuật hoặc phẫu thuật ngoại khoa phù hợp.

Trường hợp bệnh trĩ nhẹ

Ưu tiên thủ thuật chích xơ mạch máu hoặc phương pháp thắt dây chun búi trĩ. Kỹ thuật này nhằm ngăn chặn máu lưu thông đến nuôi búi trĩ.

  • Thắt dây chun búi trĩ: Sử dụng vòng dây chun cao su vòng quanh búi trĩ. Khi không có đủ máu, búi trĩ sẽ dần teo lại và rụng đi. Kỹ thuật này đơn giản, dễ thực hiện và chi phí thấp, thường chỉ định cho người bị trĩ cấp độ 2 & 3.
  • Chích xơ: Kỹ thuật này được thực hiện bằng cách tiêm chất xơ (thường là phenol 5%, urea hydrochloride, natri tetradecyl sulfate hoặc polidocanol) vào vùng niêm mạc dưới của búi trĩ. Thường chỉ định cho trĩ độ 1 & 2, chống chỉ định với trĩ cấp độ nặng, có biến chứng tụ huyết khối, hoại tử…
  • Dùng tia hồng ngoại: Chiếu ánh sáng hồng ngoại trực tiếp gây xơ búi trĩ.

Trường hợp bệnh trĩ nặng

2 phương pháp phẫu thuật trĩ phổ biến nhất hiện này là:

  • Phương pháp phẫu thuật Milligan Morgan: Phương pháp này can thiệp trực tiếp vào da thịt và cắt bỏ từng búi trĩ. Tuy hiệu quả nhưng bất tiện vì gây đau nhức nhiều, mất nhiều thời gian phục hồi. Những trường hợp bị trĩ vòng thường không áp dụng được phương pháp này.
  • Phương pháp phẫu thuật Longo: Thường chỉ định cho trĩ độ 3 & 4. Được thực hiện dựa trên nguyên tắc không cắt bỏ hoàn toàn búi trĩ, chỉ làm gián đoạn mạch máu, thu nhỏ thể tích búi trĩ, sau đó khâu lại và đưa búi trĩ về lại vị trí ban đầu.  Kỹ thuật này được đánh giá cao vì ít đau và nhanh lành.

3. Điều trị bệnh trĩ bằng y học cổ truyền tại Thuốc dân tộc

Điều trị bệnh trĩ bằng phương pháp y học cổ truyền có ưu điểm có thể điều trị bệnh từ sâu căn nguyên, hiệu quả cao, an toàn, bảo tồn không can thiệp ngoại khoa, không đau.

Nhiều năm nghiên cứu và ứng dụng y học cổ truyền trong điều trị bệnh trĩ, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Trung tâm Thuốc dân tộc hoàn thiện bài thuốc THĂNG TRĨ DƯỠNG HUYẾT THANG điều trị bệnh trĩ hiệu quả từ căn nguyên.

Bài thuốc Thăng Trĩ Dưỡng Huyết Thang kế thừa và phát triển từ hàng chục bài thuốc cổ phương bí truyền, nổi bật là bài thuốc của người H'Mông. Bài thuốc là sự kết hợp hoàn chỉnh 3 nhóm thuốc UỐNG - BÔI - NGÂM RỬA. Sự kết hợp này mang lại công dụng điều trị bệnh trĩ cả trong lẫn ngoài. Trong đó:

Ưu điểm của giải pháp Trung tâm Thuốc dân tộc

Bài thuốc và giải pháp điều trị bệnh trĩ tại Trung tâm Thuốc dân tộc sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội và sự khác biệt sau:

  1. Điều trị bệnh trĩ từ căn nguyên gây bệnh, chấm dứt các triệu chứng và chống tái phát.
  2. Điều trị bảo tồn nguyên vẹn cấu trúc hậu môn, trực tràng, không can thiệp phẫu thuật, không đau.
  3. Co, teo búi trĩ tự nhiên, chống nhiễm trùng và tránh các biến chững nguy hiểm do bệnh trĩ.
  4. Sử dụng dược liệu sạch chuẩn GACP-WHO từ nguồn thuốc Nam tự nhiên an toàn, không tác dụng phụ.
  5. Gia giảm linh hoạt các vị thuốc theo tình trạng bệnh, bài thuốc phù hợp và hiệu quả với mọi thể trĩ nội, trĩ ngoại, trĩ hỗn hợp.
  6. Người bệnh được bác sĩ chuyên khoa trực tiếp thăm khám, kê đơn thuốc, tư vấn và đồng hành cho đến khi khỏi bệnh.
  7. 95% người bệnh chấm dứt các triệu chứng bệnh trĩ, không tái phát sau điều trị.

Phòng ngừa

Số lượng người mắc bệnh trĩ ngày càng tăng cao, tỷ lệ thuận với sự phát triển của xã hội hiện đại. Do đó, chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa là giải pháp tốt nhất giúp bạn tránh được những hệ lụy khó lường từ căn bệnh này.

Bệnh trĩ
Tăng cường rau xanh trái cây bổ sung chất xơ giúp giảm táo bón phòng ngừa bệnh trĩ

Ăn uống khoa học, đầy đủ dinh dưỡng, tránh thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, nhiều gia vì, chất kích thích…

Tăng cường rau xanh, củ quả, trái cây, ngũ cốc… phòng ngừa táo bón.

Uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày, trung bình 2 - 3 lít.

Đi đại tiện ngay khi có nhu cầu, không nín nhịn. Đại tiện đúng cách, không cố rặn mạnh quá mức sẽ làm tổn thương tĩnh mạch ở trực tràng.

Duy trì thói quen vận động, tập thể dục nâng cao sức khỏe.

Tránh ngồi hoặc đứng lâu một chỗ, nhất là những người làm việc văn phòng.

Dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, tránh stress.

Những câu hỏi quan trọng khi gặp bác sĩ

Trong quá trình thăm khám trực tiếp với bác sĩ, việc chủ động trong đặt các câu hỏi liên quan là "chìa khóa" quan trọng giúp đạt được kết quả điều trị tối ưu. Dưới đây là những câu hỏi người mắc bệnh trĩ được các chuyên gia bác sĩ khuyến khích bạn nên hỏi:

1. Các triệu chứng tôi vừa liệt kê và kết quả nội soi có ý nghĩa gì?

2. Hỏi rõ về nguyên nhân và mức độ bệnh trĩ của bản thân?

3. Bệnh trĩ đang ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của tôi?

4. Tôi phải điều trị bệnh bằng phương pháp nào tốt nhất?

5. Có cách điều trị nào khác tốt hơn không?

6. Nếu dùng thuốc sẽ dùng loại nào? Cách dùng ra sao để không gây tác dụng phụ?

7. Nếu quên uống thuốc có sao không? Cách xử lý

8. Chế độ ăn uống hàng ngày như thế nào trong quá trình điều trị?

9. Bệnh trĩ có được quan hệ tình dục không?

10. Tôi có cần tái khám không? Khi nào tái khám?

Bệnh trĩ là bệnh lý hậu môn - trực tràng khá lành tính, nhưng vẫn sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Do đó, hãy chủ động thăm khám sớm và tích cực điều trị bằng các phương pháp phù hợp với từng cấp độ, dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa để sớm thoát khỏi bệnh và phòng ngừa tái phát dài lâu.

Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Chia sẻ
Bỏ qua