Ké đầu ngựa

Bác sĩ phụ trách

Bác sĩ Phạm Thị Minh Dương

Bác sĩ phụ trách chuyên môn

Theo Đông y, ké đầu ngựa có vị đắng, tính ấm có tác dụng chữa lở ngứa ngoài da, phong hàn đầu thống, phong thấp đau nhức, tỵ uyên,… Để sử dụng đạt hiệu quả cao nhất, có thể tham khảo bài viết dưới đây với sự tư vấn của Ts.Bs Nguyễn Thị Vân Anh – Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển Y dược học cổ truyền dân tộc.

Ké đầu ngựa
Ké đầu ngựa – Thuốc Nam chữa nhiều bệnh lý khác nhau

+ Tên khác: Xương nhĩ, thương nhĩ tử, thương nhĩ, mac nháng (Tày), phắc ma

+ Tên khoa học: Xanthium strumarium L.

+ Họ: Cúc (Asteraceae)

I. Mô tả cây ké đầu ngựa

+ Đặc điểm sinh thái của ké đầu ngựa

Là loại cây thân thảo có chiều cao từ 50 – 80 cm. Thân cây hình trụ có màu lục và lông cứng. Lá hình tim tam giác, mọc so le với chiều dài 4 – 10 cm và rộng 4 – 12 cm. Mép khía răng của lá không đều, có lông ngắn và cứng ở cả hai mặt lá. Cuống lá dài 10 cm, có gân chính 3.

Cụm hoa mọc đầu cành hoặc ở kẽ lá, có màu lục nhạt. Có hai loại đầu hoa cùng gốc, những đầu hoa ở trên nhỏ là hoa lưỡng tính, có hình ống, không có mào lông, tràng có 5 thùy, còn những đầu khác mang hoa cái, không có tràng và mào lông. Quả bế đôi có hình trứng, ở đầu có hai sừng nhọn và xung quanh phủ đầy gai móc. Chiều dài của quả 12 – 15 mm và rộng 7 mm.

+ Phân bố

Ké đầu ngựa mọc ở khắp nơi trên nước ta nhưng tập trung chủ yếu ở vùng núi phía Bắc.

+ Bộ phận dùng

Quả và thân cây

+ Thu hái

Vào khoảng tháng 5 – 9

+ Chế biến và bảo quản

Cây ké đầu ngựa thường được chế biến thành cao thương nhĩ hoặc thương nhĩ hoàn (thuốc viên). Cách làm cụ thể như sau:

  • Cao thương nhĩ: Toàn bộ cây ké đầu ngựa sau khi thu hoạch được rửa sạch, thái nhỏ rồi phơi khô. Sau đó, nấu với nước và lọc bã cô thành cao mềm. Thông thường, cao thương nhĩ rất dễ bị lên men nên khi đóng chai nên đậy kín nắp, tránh trường hợp nắp bị đẩy gây chảy ra ngoài. Mỗi ngày dùng 6 – 8 gram hòa tan với nước ấm rồi uống. Thời gian dùng từ 1 – 2 tháng.
  • Thương nhĩ hoàn: Sử dụng cây ké đầu ngựa, loại bỏ phần rễ, cắt ngắn và rửa sạch. Sau đó, cho vào nấu sôi trong vòng 1 tiếng. Sau đó, lọc lấy nước 1. Còn phần bã, thêm nước và tiếp tục đun sôi 1 tiếng nữa. Tiếp đó, lọc lấy nước, bỏ bã và trộn chung nước sắc 1 và 2, nấu cô thành cao mềm. Cuối cùng thêm một lượng bột vừa đủ, trộn đều và vo thành viên. Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần uống 16 – 20 gram, trước bữa ăn.

+ Thành phần hóa học

Ké đầu ngựa có những thành phần chính như saponin, alcaloid, iod và chất béo.

Tác dụng của ké đầu ngựa
Quả ké đầu ngựa thường được sử dụng dưới dạng phơi khô

II. Vị thuốc

+ Tính vị

Tính ấm, vị đắng, hơi có độc

+ Quy kinh

Phế

+ Tác dụng dược lý

Theo sách Đông y, ké đầu ngựa được xếp vào nhóm thuốc “Tân ôn giải biểu” có tác dụng chữa trị một số bệnh ngoại tà xâm nhập, giải cảm. Bên cạnh đó, với tính ấm, vị đắng, đi vào kinh phế, ké đầu ngựa được sử dụng để chữa phong thấp, phong hàn, tê dại, mờ mắt hay tay chân co giật.

Theo một số nghiên cứu cho thấy trong quả cây ké đầu ngựa có chứa thành phần carboxy atractylozit ở dạng muối có độc tính có tác dụng hạ đường huyết. Ngoài ra, nghiên cứu vào năm 1974 Planta medic 8,75 đã tiến hành tách quả ké đầu ngựa và phát hiện quả chứa các hoạt chất như xanthamin và xanthetin có công dụng sát khuẩn.

Ngoài ra, nghiên cứu 2 năm của giáo sư Đỗ Tất Lợi và Phạm Kim Loan, Nguyễn Văn Cát của trường Đại học dược khoa Hà Nội cũng đã chỉ ra, toàn thân cây ké đầu ngựa chứa hàm lượng iot khá cao. Cứ 1 gram thân hoặc lá cây chứa đến 200 microgam iot, còn 1 gram quả chứa 220 – 230 microgam. Nếu đem quả sắc nước và cô thành cao đặc trong khoảng 15 phút, 1 gram cao có thể thu được 300 micrgam iot. Còn nếu kéo dài thời gian cô đặc lên 5 tiếng, hàm lượng iot có thể tăng lên 420 – 430 microgam. Chính nhờ đặc tính này, iot thường được áp dụng trong việc điều trị bướu cổ.

+ Cách dùng và liều lượng

Ké đầu ngựa được dùng dưới dạng thuốc sắc hay thuốc cao. Liều lượng dùng từ 10 – 16 gram mỗi ngày. Trong quá trình dùng thuốc, bệnh nhân cũng nên lưu ý, nên kiêng thịt ngựa và lơn khi uống thuốc.

III. Bài thuốc chữa bệnh ké đầu ngựa theo kinh nghiệm dân gian

+ Chữa bệnh bướu cổ

Ké đầu ngựa 15 gram kết hợp cùng với cây xạ đen 40 gram. Sắc với 1 lít nước và uống trong ngày.

+ Điều trị viêm khớp, thấp khớp

Dùng 12 gram quả ké đầu ngựa, 28 gram hi thiềm, 12 gram ngải cứu, 12 gram cỏ xước, 20 gram thổ phục linh, 16 gram cỏ nhọ nồi. Tất cả các vị thuốc rửa sạch, sao vàng và sắc uống.

Bài thuốc trị bệnh từ ké đầu ngựa
Điều trị viêm khớp, thấp khớp bằng ké đầu ngựa

+ Trị đau răng

Sắc nước quả ké đầu ngựa và ngậm. Thực hiện ngậm nhiều lần trong ngày giúp làm giảm tình trạng đau nhức ở răng.

+ Chữa tăng tiết dịch do viêm mũi dị ứng

Hái quả ké đầu ngựa, phơi khô và tán bột. Mỗi ngày hòa tan 4 – 7 gram và uống.

+ Điều trị lở và mụn nhọt

  • Cách 1: Dùng 10 gram quả ké đầu ngựa và 20 gram kim ngân hoa, phơi khô. Sau đó, đóng 30 gram/ gói. Mỗi ngày dùng 1 gói pha trà uống.
  • Cách 2: Sử dụng 10 gram ké đầu ngựa, 10 gram sài đât, 2 gram cam thảo, 15 gram bồ công anh và 5 gram kim ngân hoa. Tất cả các vị thuốc rửa sạch, phơi khô và bào chế dưới dạng chè thuốc. Đóng gói, mỗi gói 42 gram. Mỗi ngày dùng 1 gói hãm với nước sôi và uống trong ngày.

+ Trị viêm đường tiết niệu

Ké đầu ngựa 15 gram, cây bòng bong 20 gram, kim ngân hoa 15 gram và cây mã đề 20 gram, sắc chung với 1,5 lít nước. Khi thuốc cạn còn 800 ml, chia làm 3 lần và uống trong ngày. Dùng liên tục trong 1 tuần để đạt được kết quả tốt.

+ Chữa bệnh sỏi thận, chứng bí tiểu và phù thũng

Dùng thương nhĩ tử thiêu tồn tính kết hợp với đinh lịch, mỗi vị bằng nhau. Đem phơi khô, tán nhỏ. Mỗi ngày dùng 8 gram pha trà, uống 2 lần/ ngày.

+ Điều trị mũi tắc không phân biệt mùi vị, đau nhức ở vùng trán và mũi chảy nước vàng

Dùng quả ké đầu ngựa (thương nhĩ tử) 8 gram, bạch chỉ 30 gram, bạc hà 1, 5 gram, tân di 15 gram. Tất cả các nguyên liệu, trừ bạc hà đem sắc thuốc uống. Sau khi sắc xong, cho bạc hà vào và đun sôi lại rồi tắt bếp ngay. Trong quá trình sắc nên bọc tân di lại tránh lông lẫn vào nước thuốc gây ngứa.

+ Trị nổi mề đay

Trường hợp mề đay mọc theo đám, lặn chỗ này và nổi chỗ kia. Người bệnh sử dụng 10 gram quả ké đầu ngựa, 15 gram lá kinh giới và 15 gram lá bạc hà. Đem các nguyên liệu này rửa sạch rồi nấu nước. Sau đó, lọc lấy nước, bỏ bã. Dùng nước này nấu cháo, ăn mỗi ngày.

Còn ở trường hợp mề đay đỏ gây nóng và ngứa nhiều, bệnh nhân dùng 15 gram hạt quả ké đầu ngựa sắc chúng với 30 gram sinh địa và 12 gram bạc hà. Uống mỗi ngày cho đến khi triệu chứng bệnh giảm dần.

+ Chữa cô trùng hoặc các loài có độc cắn

Dùng 1 nắm lá ké đầu ngựa non, rửa sạch, giã nát và vắt lấy nước cốt uống. Phần bã dùng đắp lên miệng vết cắn.

⇒ Một số lưu ý khi dùng ké đầu ngựa trị bệnh

Khi sử dụng ké đầu ngựa điều trị bệnh, người bệnh nên lưu ý những điều sau đây:

  • Không dùng quả ké đầu ngựa mọc mầm để chữa bệnh, bởi chúng có chứa độc tính có thể gây phản ứng phụ
  • Người bị bệnh nhức đầu do huyết không nên sử dụng vị thuốc nam này, tránh trường hợp bệnh chuyển nặng

Ké đầu ngựa có tính hơi có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe người sử dụng. Vì vậy, trước khi dùng, bệnh nhân nên nhờ bác sĩ tư vấn về liều dùng cũng như cách dùng để đảm bảo an toàn cho bản thân.

⇒ Có thể bạn quan tâm: 

Ngày đăng 10:20 - 07/10/2022 - Cập nhật lúc: 13:15 - 10/02/2023
Chia sẻ:

Bình luận (34)

  1. Trần Đức Đại
    Trần Đức Đại says: Trả lời

    Tôi bị thiếu máu do suy tủy thì có dùng được không ạ

  2. Hồng Anh
    Hồng Anh says: Trả lời

    Mình nhớ ngày xưa đi học toàn lấy quả này ném vào tóc nhau đây, ngồi gỡ cũng đến mệt

    1. Nguyên Thùy
      Nguyên Thùy says:

      Ngày trước em cũng toàn ném nhau với mấy đứa cùng xóm, trông vậy mà lại được thuốc nhỉ thế mà ngày trước bỏ ra ném nhau phí quá

    2. Như_ 83
      Như_ 83 says:

      Chục năm trước ném nhau không hết bây giờ lại chẳng thấy đâu, lúc này cần thì chẳng biết kiếm được ở đâu , bây giờ cần dùng lfa phải mua

    3. Trương Gia Hân
      Trương Gia Hân says:

      Quả ké này chữa sỏi thận hiệu quả lắm đấy, mình toàn mua ở vietfarm rồi đun nước uống hàng ngày sau đó sỏi nó nhỏ dần rồi nó tự tiêu đấy

    4. trần hoa
      trần hoa says:

      có kiêng gì ko c nhỉ. ví dụ như người bị huyết áp cao hay tim mạch gì đấy uống trị sỏi thận có sao ko nhỉ

  3. Bé Nấm
    Bé Nấm says: Trả lời

    Bác sĩ ơi cháu nghe nói ké đầu ngựa chữa được bệnh sỏi thận cháu đang bầu tháng thứ 5 thì có dùng được không ạ?

    1. Hoàng Thị Thảo
      Hoàng Thị Thảo says:

      Đang bầu thì tốt nhất đừng dùng bạn ạ an toàn cho cả mẹ và bé, quả này nhiều công dụng nhưng cũng có độc đừng dùng linh tinh

    2. Trung tâm Dược liệu VietFarm says:

      Chào bạn, ké đầu ngựa có tác dụng điều trị sỏi thận. Tuy nhiên đối với phụ nữ có thai thì không nên sử dụng ké đầu ngựa bạn nhé. Bạn có bất cứ thắc mắc nào có thể liên hệ số điện thoại 096 171 6466 các chuyên gia sẽ trực tiếp tư vấn cho bạn.
      Chúc bạn sức khỏe!

  4. Nguyên bảo Châu
    Nguyên bảo Châu says: Trả lời

    Em bị viêm đường tiết niệu được mọi người chỉ cho dùng quả ké đầu ngựa khô kết hợp với cây bòng bong điều trị rất tốt, em đến cửa hàng thuốc bắc ở chợ mua 1 bọc 5 lạng về dùng, lúc mua em cũng không để ý đâu bà bán hàng đưa thế nào thì cầm thế chứ cũng không xem, mang về nhà thì thấy lẫn bao nhiêu là rác, sờ thấy ẩm ẩm em nhìn kĩ mới thấy bị mốc ngửi thấy mùi khó chịu lắm, mua rồi chẳng nhẽ mang trả lại thì không hay cũng tại em không kiểm tra kĩ nên thôi chịu mất hơn trăm nghìn vậy, đang loay hoay không biết mua quả ké ở đâu cho chất lượng thì được chị làm cùng công ty mách cho trung tâm dược liệu vietfarm chuyên bán các loại thảo được đảm bảo chất lượng, đúng là hàng có thương hiệu có khác hẳn hàng mua chợ, quả ké em mua ở trung tâm này được đóng gói cẩn thận, quả cũng sạch sẽ khô cong luôn em cũng được trung tâm tư vấn cách dùng cẩn thận. Quan trọng hơn cả lad sau khi uống nước ké đầu ngựa sắc với cây bòng bong mà em khỏi được viêm đường tiết niệu mà không cần dùng đến kháng sinh đi tiểu không biij buốt mà nước tiểu cũng trong hơn. Em thấy dùng cây này còn tốt hơn là dùng râu ngô ý. Từ đấy em rút kinh nghiệm mua ở đâu cũng mất tiền thì cư sđến chỗ uy tín mà mua cho đảm bảo chất lượng

    1. Mai NGuyễn
      Mai NGuyễn says:

      Coi như lấy đây làm bài học bạn ak, thui lần sau mua gì thì cứ đến mấy chỗ có tên tuổi mà mua đắt hơn 1 tí nhưng yên tâm mua ngoài chợ chả biết thế nào, nguồn gốc ra sao nữa, hàng Việt thì không sao chỉ sợ nhập hàng Trung Quốc về, chợ thì tiện nhưng lại không rõ nguồn gốc ra sao

    2. Minh Thu
      Minh Thu says:

      Em toàn mua ở đây có bác sĩ tư vấn, hướng dẫn cách sử dụng đàng hoàng chứ mua của mấy cô ở chợ có được hướng dẫn cụ thể là sử dụng như thế nào đâu rồi về dùng chả được cái việc gì lại bệnh thêm thì chết, thuốc thang uống vào người là cứ phải được hướng dẫn sử dụng mới yên tâm được

    3. Lan Chè
      Lan Chè says:

      Em mua ở trung tâm này mấy lần rồi chất lượng rất ok, các loại thảo dược khô những vẫn giữ được mùi thơm thảo dược và được đóng gói bao bì cẩn thận mình rất ưng

    4. Thị Vân
      Thị Vân says:

      Mua ở đây được thì tốt quá chứ mk sợ mua mấy loại thảo dược khô nhiều chỗ bán họ cho diêm sinh chống mốc vào ý nguy hiểm lắm

  5. Trần Thị Thao
    Trần Thị Thao says: Trả lời

    Tôi bi nhân thùy trai tuyên giap kt 1,2 thì dùng ké đâu ngua cung voi sạ den co nho di duoc khong trung tam

    1. hải đường
      hải đường says:

      e bị nhân tuyến giáp 2 bên đang uống ké đầu ngựa với xạ đen của tt đây

    2. Trung tâm Dược liệu VietFarm says:

      Chào bạn, với trường hợp của bạn có thể dùng ké đầu ngựa kết hợp với xạ đen theo công thức sau ké đầu ngựa 15 gram kết hợp với 40 gram cây xạ đen, sắc với 1 lít nước và uống trong ngày. Để được tư vấn cụ thể về công dụng và cách dùng ké đầu ngựa bạn vui lòng liên hệ số điện thoại 096 171 6466 các chuyên gia sẽ trực tiếp tư vấn cho bạn.
      Chúc bạn sức khỏe!

  6. Hạ Vy
    Hạ Vy says: Trả lời

    Nghe nói quả này còn chữa được bệnh hắc lào nữa có ai dùng chưa chia sẻ cho mình với mua ở vietfarm này được không nhở

    1. tâm đan7688
      tâm đan7688 says:

      mình dùng rồi bạn ơi bạn mua ké đầu ngựa kết hợp với kim ngân hoa đun nước uống nhé, bạn dùng thêm quả chuối tiêu xanh bôi ngoài da nữa sẽ hiệu quả hơn đấy

    2. Vũ Hoàng Nga
      Vũ Hoàng Nga says:

      Em nghĩ hiệu quả cũng phụ thuộc vào thảo dược các chị mua có đảm bảo chất lượng không nữa, tuy quả này cũng dễ mua nhưng nhiều chỗ họ phơi và bảo quản không đảm bảo rồi mình mua về uống cũng không yên tâm lắm

    3. Diệu
      Diệu says:

      Thế mới cần phải tìm nơi uy tín chứ, mình là cứ đến đây mua chất lượng thì khỏi chê, mình tìm hiểu rồi ở đây là 1 vườn trồng dược liệu đạt tiêu chuẩn của bộ y tế cơ, khâu thu hái sơ chế và bảo quản cũng khắt khe lắm nên mình lúc nào cũng tin tưởng mua ở đây hơn. Chả thế mà thảo dược ở đây loại nào cũng khô mà sạch sẽ

    4. thanh tam
      thanh tam says:

      chi o cong ty e hay mua o day nen gioi thieu moi nguoi den mu bay gio thanh khach quen roi, can thao duoc gi là cu lien he mua o day thoi

  7. QUỲNH GIANG
    QUỲNH GIANG says: Trả lời

    TÔI BỊ BƯỚU CỎ NHƯNG BỊ CẢ HEN NỮA THÌ CÓ DÙNG ĐƯỢC KÉ ĐÀU NGỰA KHÔNG

    1. Trung tâm Dược liệu VietFarm says:

      Chào bạn, người bị bệnh hen vẫn có thể sử dụng ké đầu ngựa được bạn nhé. Để được tư vấn cụ thể về công dụng và cách dùng ké đầu ngựa bạn vui lòng liên hệ số điện thoại 096 171 6466 các chuyên gia sẽ trực tiếp tư vấn cho bạn.
      Chúc bạn sức khỏe!

  8. Nguyễn Liễu
    Nguyễn Liễu says: Trả lời

    Cái này còn chữa được sỏi thận nữa cơ à tôi bị sỏi thận trái kt 12x 9mm thì dùng có đc k, trước bị sỏi và có tán sỏi qua da rồi nhưng giờ lại bị lại. hình như cái bệnh này cứ bị một lần rồi sẽ bị lần nữa ý nên giờ tôi muốn tìm thuốc đông y điều trị cho an toàn và hiệu quả

    1. Trang Ngô
      Trang Ngô says:

      Mình cũng nghe mọi người nói thế chả biết kết hợp với cái gì nữa thì cứ đun quả khô lên uống nước thôi, chưa đi siêu âm lại nhưng thấy dạo này không bị đau bụng do sỏi như trước nữa

    2. Tân SHB
      Tân SHB says:

      Em được các bs ở tt tư vấn dùng ké đầu ngựa với thương nhĩ tử kết hợp với đinh lịch, em đặt mua ở tt luôn đấy cho yên tâm chứ mua mấy hàng ở chợ lại cứ sợ mua phải hàng kém chất lượng thì toi

  9. Tuấn- Bình Phước
    Tuấn- Bình Phước says: Trả lời

    Tôi ở Bình Phước muốn mua quả ké khô thì đặt hàng ở đây hay liên hệ qua đâu vậy?

    1. Trung tâm Dược liệu VietFarm says:

      Chào bạn, để đặt hàng bạn vui lòng để lại thông tin SĐT hoặc liên hệ số điện thoại 096 171 6466 để đặt hàng và các chuyên gia sẽ trực tiếp tư vấn cho bạn.
      Chúc bạn sức khỏe!

  10. Chinh Bống
    Chinh Bống says: Trả lời

    Trung tâm dược liệu này nghe mới nhỉ? ở đây tự trồng các dược liệu hay nhập về vậy mọi người ơi

    1. Minh Liên
      Minh Liên says:

      Theo mình biết thì các dược liệu ở đây từ khâu vun trồng, thu hái và sơ chế đều rất nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn của bộ y tế đấy nên nhiều người ưa chuộng sản phẩm ở trung tâm này lắm bởi chất lượng hơn hẳn những chỗ khác

    2. Trung tâm Dược liệu VietFarm says:

      Chào bạn, hiện nay Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng Vietfarm (Thương hiệu được bảo trợ bởi TT Thuốc dân tộc) đang cung cấp các dược liệu sấy khô đạt chất lượng GACP- WHO. Các dược liệu của Vietfarm đang được trồng tại vùng dược liệu chuyên biệt, bạn cứ yên tâm tất cả các dược liệu ở đây đảm bảo chất lượng đạt chẩn 100% bạn nhé. Để được tư vấn cụ thể hơn bạn vui lòng liên hệ số điện thoại 096 171 6466 các chuyên gia sẽ trực tiếp tư vấn cho bạn.
      Chúc bạn sức khỏe!

  11. hà quyết
    hà quyết says: Trả lời

    ai dùng quả ké đầu ngựa này điều trị viêm khớp chưa có hiệu quả không vậy?

  12. trần hoa
    trần hoa says: Trả lời

    có kiêng gì ko c nhỉ. ví dụ như người bị huyết áp cao hay tim mạch gì đấy uống trị sỏi thận có sao ko nhỉ

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Quế

Quế

Ngoài công dụng là gia vị, quế còn được biết đến như một loại dược liệu tự nhiên có mùi thơm, tính ấm và có tính dược cao. Tìm hiểu…

Cây tầm bóp

Cây tầm bóp có vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu đờm, chỉ khái. Trong y học cổ truyền thì dược liệu này được sử dụng rất…

Cà gai leo

Cà gai leo là một trong những thảo dược quen thuộc có tác dụng trong điều trị các bệnh về gan, chữa phong thấp, chảy máu chân răng, say rượu,…

Hà thủ ô

Ngoài công dụng chữa tóc bạc, hà thủ ô còn được biết đến như vị thuốc giúp điều kinh bổ huyết, bổ can thận, nhuận trạng và bổ huyết giữ…

Bác sĩ phụ trách

Bác sĩ Phạm Thị Minh Dương

Bác sĩ phụ trách chuyên môn

Xem nhiều

Đặt câu hỏi

Chia sẻ
Bỏ qua