Bệnh ho gà ở trẻ em – Triệu chứng và cách chữa

Khi trẻ gặp phải các triệu chứng như ho dữ dội, ho không dứt kèm theo hít thở có âm thanh như tiếng rù cổ của gà,… cha mẹ nên đưa con đến ngay bệnh viện thăm khám. Bởi đây có thể là biểu hiện nhận biết bệnh ho gà ở trẻ em, cần điều trị sớm để tránh biến chứng nguy hiểm về sau.

Bệnh ho gà ở trẻ em là gì?

Ho gà (whooping cough) là một bệnh lý nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Bordetella pertussis gây nên. Bệnh có thể truyền từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc cá nhân gần gũi hoặc qua dịch tiết từ niêm mạc mũi họng của bệnh nhân bắn ra khi ho hoặc hắt xì. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào nhưng chủ yếu là ở trẻ sơ sinh và trẻ em chưa được tiêm phòng vắc xin.

Ho gà ở trẻ em thường kéo dài vài tuần đến vài tháng. Bệnh bắt đầu với triệu chứng sốt, ho nhẹ hoặc hắt hơi như cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, sau 1 đến 2 tuần, trẻ ho dữ dội hơn. Tiếng ho thường kết thúc bằng âm thanh rít lên khi không khí không được hít vào.

Trong thời gian ho, trẻ còn gặp phải tình trạng khó ăn hoặc khó thở. Những triệu chứng này thường kéo dài trong vài tuần. Nếu cha mẹ không phát hiện và đưa con khám, điều trị sớm có thể gây biến chứng. Tình trạng bệnh ở trẻ sơ sinh trở nên nghiêm trọng, trẻ có thể bị ngưng thở. Nguy hiểm hơn, bệnh có thể gây tử vong.

Nguyên nhân gây bệnh ho gà ở trẻ em

Như đã đề cập, bệnh ho gà ở trẻ em hay ho gà ở người lớn đều là do trực khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Loại vi khuẩn này thường phát triển ở liên bào đường hô hấp nhưng không vào máu. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ giải phóng độc tố làm tổn thương đường hô hấp và gây hình thành bệnh.

Bordetella pertussis thường lây lan nhanh. Chúng có thể lây từ trẻ này sang trẻ khác thông qua đường hô hấp khi trẻ hắt hơi hoặc ho. Nhũng đối tương có nguy cơ mắc bệnh ho gà cao như:

• Trẻ em tiếp xúc với người bị bệnh
• Trẻ chưa được tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh ho gà

Triệu chứng ho gà ở trẻ em

Khi vi khuẩn ho gà xâm nhập vào đường thở của trẻ em, trai qua thời gian ủ bệnh từ 7 – 10 ngày, triệu chứng bệnh sẽ bắt đầu hình thành. Tùy thuộc vào từng khoảng thời gian, giai đoạn mà biểu hiện nhận biết bệnh thường khác nhau. 

Triệu chứng bệnh ho gà ở trẻ thường được nhận biết qua 3 giai đoạn sau:

• Giai đoạn đầu tiên: Bệnh hình thành và kéo dài từ 1 – 2 tuần. Khi đó, trẻ thường gặp các biểu hiện bệnh như sốt nhẹ, sổ mũi hoặc ho nhẹ
• Giai đoạn 2: Bệnh kéo dài từ 1 – 6 tuần hoặc có thể dài hơn đến 10 tuần. Tình trạng ho ở trẻ diễn ra tồi tệ hơn. Trẻ có thể bị ho khan, ho khi ăn, chơi hoặc ho kết thúc bằng tiếng rít khi hít vào. Trong trường hợp này, nếu ho dữ dội và thường kéo dài có thể khiến trẻ mệt, nôn ói hoặc dần dần khó thở
• Giai đoạn 3: Giai đoạn này còn được gọi là phục hồi, thường kéo dài vài tuần đến vài tháng. Lúc này, trẻ sẽ bớt ho, nôn và bệnh dần phục hồi

Triệu chứng bệnh ở mỗi trẻ thường xảy ra không giống nhau. Ở một số trẻ, đặc biệt là trẻ nhũ nhi < 3 tháng tuổi, thường không ho nhưng lại xuất hiện tình trạng ngưng thở. Vì vậy, nếu thấy con xuất hiện những biểu hiện này, cha mẹ nên đưa con đến trạm y tế ngay lập tức.

Điều trị ho gà ở trẻ em

Ho gà ở trẻ em nếu không khắc phục kịp thời có thể gây biến chứng viêm não, tăng áp phổi, viêm phổi hoặc thiếu dinh dưỡng ở trẻ. Do đó, để ngăn ngừa những ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe do bệnh gây ra, cha mẹ nên đưa con đến bệnh viện khám và chữa bệnh theo chỉ định của bác sĩ.

Trước khi kê đơn thuốc điều trị, nhân viên y tế cần xác định chính xác căn bệnh mà trẻ đang mắc có phải ho gà hay không bằng các cách chẩn đoán sau:

• Xét nghiệm công thức máu: Nếu tỷ lệ bạch cầu trong máu tăng cao đến vài chục nghìn hoặc các bạch cầu trong máu chủ yếu là Lympho, khả năng trẻ nhiễm bệnh khá cao
• Phân lập vi khuẩn ho gà hoặc xét nghiệm kháng thể huỳnh quang: Dựa vào dịch tiết từ mũi họng của trẻ, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm này để đưa ra kết quả chẩn đoán bệnh

Sau khi có kết quả chẩn đoán, tùy thuộc vào tuổi tác, sức khỏe và mức độ nghiêm trọng của bệnh mà biện pháp chữa trị ở mỗi trẻ sẽ không giống nhau. Một số trẻ có thể điều trị cách ly tại nhà dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.

Khi đó, nhân viên y tế sẽ hướng dẫn cha mẹ cách chăm sóc trẻ đúng cách như cho trẻ uống nhiều nước, giữ ấm cơ thể cho con hoặc chia thức ăn thành nhiều bữa nhỏ cho con dùng,… Ngoài ra, bác sĩ còn yêu cầu cha mẹ nên cho con tái khám theo lịch hẹn.

Đối với những trẻ được chẩn đoán ho gà nặng với cơn ho kéo dài hoặc xuất hiện các triệu chứng của suy hô hấp, cần nhập viện gấp. Ở những trẻ này, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để ngăn ngừa viêm nhiễm. Mặt khác, họ cũng sẽ chỉ định điều trị các biến chứng và tình trạng suy hô hấp nếu có.

Ngăn ngừa ho gà ở trẻ em

Để ngăn ngừa ho gà ở trẻ, trong những năm đầu đời trẻ sẽ được tiêm vắc xin ho gà. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đặc biệt là ở trẻ dưới 6 tháng tuổi mặc dù đã tiêm phòng nhưng trẻ vẫn mắc bệnh.

Do đó, các tổ chức y tế khuyến nghị nên tiêm 5 mũi DPT để bảo vệ trẻ khỏi bệnh ho gà trong suốt thời gian phát triển. Mỗi mũi DPT là một loại vắc xin kết hợp giúp chống lại 3 bệnh như uốn ván, bạch hầu và ho gà. 

Thông thường, ba mũi tiêm đầu sẽ được tiêm vào khoảng thời gian khi trẻ được 2 tháng, 4 tháng và 6 tháng tuổi. Mũi thứ tư sẽ được tiêm vào lúc trẻ được 15 – 18 tháng tuổi. Mũi cuối cùng sẽ được tiêm khi trẻ được 4 – 6 tuổi.

Nhìn chung, miễn dịch vắc xin chỉ kéo dài khoảng từ 10 đến 20 năm. Do đó, đối với người trưởng thành hoặc người trên 50 tuổi cần tiêm phòng Tdap để tăng cường sức khỏe miễn dịch cho bản thân, giảm nguy cơ mắc bệnh. Từ đó tránh lây nhiễm sang cho con trẻ.

Ngoài việc tiêm phòng, cha mẹ cũng nên vệ sinh thân thể và tay sạch sẽ trước khi chăm sóc trẻ. Đồng thời nên tránh đưa trẻ đến nơi đông người hoặc nơi dịch. Đặc biệt, chị em đang mang thai nên tiêm phòng vắc xin bệnh uốn ván, bạch hầu hoặc ho gà để phòng bệnh cho con trẻ trong thời gian con chưa đến tuổi tiêm phòng.

Bệnh ho gà ở trẻ em nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời theo đúng phác đồ trị liệu có thể gây biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, khi nhận thấy cơ thể trẻ xuất hiện những triệu chứng khác thường, cha mẹ cần đưa con đến ngay bệnh viện để bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và có hướng giải quyết thích hợp.

Có thể bạn quan tâm

• Cách chữa ho cho trẻ sơ sinh bằng tỏi có an toàn, hiệu quả?