Vô sinh tại Việt Nam & Thế giới – Ngày càng trẻ!

Vô sinh tại Việt Nam là một hiện tượng mang tính chất nghiêm trọng, có hơn 50% tỷ lệ nam/nữ giới được chẩn đoán vô sinh nằm dưới độ tuổi 30. Nguyên nhân gây vô sinh có thể đến từ những thói quen đơn giản nhưng vô tình gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của các cặp đôi. 

Tỉ lệ vô sinh tại Việt Nam như thế nào?

Vô sinh, hiếm muộn đang là vấn đề nan giải chung đang gặp phải ở nhiều cặp vợ chồng. Không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý của gia đình mà còn tạo ra những mặc cảm, nghi ngờ làm rạn nứt hạnh phúc gia đình. Đặc biệt lf khi tình trạng vô sinh tại Việt Nam có chiều hướng tăng trong những năm gần đây.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) , Việt Nam là một trong những quốc gia có độ tuổi vô sinh trẻ trong số nhiều quốc gia trên thế giới. Đồng thời tỷ lệ vô sinh ở cả nam và nữ giới tại Việt Nam có khuynh hướng tăng lên hàng năm. Trung bình mỗi năm thống kê có đến 1 triệu trường hợp vợ chồng mắc chứng vô sinh, hiếm muộn. Tỷ lệ vô sinh ở những đôi vợ chồng trong độ tuổi 25 – 35 chiếm vào khoảng 7,7%.

Vô sinh được định nghĩa khi một đôi vợ chồng có quan hệ tình dục và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng vẫn không có thai trong vòng 1 năm. Với những cặp đôi trong độ tuổi dưới 35, thời gian xác định hiếm muộn vô sinh có thể rút ngắn còn 6 tháng. Vô sinh có hai loại là vô sinh thứ phát và vô sinh nguyên phát và tỉ lệ vô sinh thứ phát có khuynh hướng tăng trong nhiều năm trở lại đây.

Tại Việt Nam, trong mỗi cặp vợ chồng vô sinh có thể do người vợ hoặc người chồng gặp phải vấn đề về sinh sản. Trong đó nguyên nhân từ cả nam chiếm khoảng 40% và nguyên nhân từ nữ khoảng 35%, còn lại là những trường hợp vô sinh không xác định rõ nguyên nhân. Thông qua số liệu thống kê có thể nhận thấy vô sinh, hiếm muộn là căn bệnh tương đối nghiêm trọng tại Việt Nam, đồng thời cũng là căn bệnh là tỷ lệ giới trẻ phải đối mặt do những ảnh hưởng của môi trường công nghiệp hiện đại.

Nhóm nguy vô sinh – hiếm muộn cao tại Việt Nam

Vô sinh tại Việt Nam có thể xảy ra do yếu tố môi trường tác động, hoặc do các vấn đề rối loạn nội tiết và bệnh lý ở các đôi vợ chồng. Trong đó những yếu tố nguy cơ được cho là liên quan đến vô sinh tại Việt Nam gồm có:

• Thừa cân, béo phì ở cả nam và nữ
• Stress, trầm cảm, căng thẳng, các bệnh về tâm lý.
• Mắc các bệnh liên quan đến nhiễm trùng vùng kín, nhiễm trùng cơ quan sinh sản.
• Nghiện hút thuốc lá, nghiện uống rượu bia và sử dụng chất kích thích
• Lạm dụng dùng thuốc tránh thai, thuốc tăng cường sinh lực, thuốc an thần bất hợp pháp
• Có tiền sử tổn thương hoặc điều trị chấn thương ở cơ quan sinh sản.
• Người từng điều trị bệnh với hóa chất, phẫu thuật bụng hoặc xương chậu lớn
• Nam giới mắc các bệnh lý về tinh hoàn, ống dẫn tinh, bệnh buồng trứng, tử cung ở nữ.
• Phụ nữ đã nhiều lần nạo phá thai, sử dụng thuốc tránh thai không đúng mục đích.
• Người bị rối loạn chức năng sinh sản, người bị dị tật cơ quan sinh sản bẩm sinh.
• Người đã hoặc đang điều trị ung thư.
• Làm việc trong môi trường độc hại, thường xuyên phải tiếp xúc với độc tố

Vì sao vô sinh tại Việt Nam phổ biến ở người trẻ?

Vô sinh tại Việt Nam là căn bệnh được xếp vào nhóm bệnh rối loạn chức năng sinh sản – bệnh tâm sinh lý. Vì thế có nhiều nguyên nhân chưa được xác định rõ mà chỉ là yếu tố thúc đẩy khả năng mắc bệnh vô sinh ở nam và nữ giới. Các chuyên gia cho rằng vô sinh ở nam và nữ có thể cùng xuất phát từ những nguyên nhân gây ra bởi các tác nhân bên ngoài, như môi trường, chất lượng sống, tâm lý…

Đối với nam giới, nguyên nhân gây vô sinh chủ yếu đến từ tình trạng suy giảm về chất lượng và số lượng của tinh trùng. Ngoài ra nam giới có số lượng tinh trùng khuyết tật lớn, mặc dù vẫn kết hợp với trứng tạo thành hợp tử nhưng phôi thai khó có cơ hội phát triển vì những bất thường trong cấu trúc gen. Ngoài ra những bệnh lý liên quan đến tinh hoàn và ống dẫn tinh cũng là những nguyên nhân chính gây ra vô sinh nam ở thời điểm hiện tại. 

Với nữ giới bị vô sinh, nguyên nhân thường đến từ những ảnh hưởng từ tâm lý, nội tiết tố dẫn đến rối loạn điều tiết hormone gây ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng. Ngoài ra nguyên nhân phổ biến thường gặp thứ 2 tại Việt nam là do viêm tắc vòi trứng và viêm buồng trứng mãn tính. Ngoài ra những bệnh lý về buồng trứng phổ biến khác như bệnh buồng trứng đa nang, lạc nội mạc tử cung,… cũng là yếu tố phổ biến gây vô sinh nữ.

Ngoài ra ở nữ giới, cấu tạo của âm đạo đến cơ quan sinh sản là một cấu trúc mở, nên tình trạng viêm nhiễm có thể diễn ra thường xuyên và đe dọa chức năng sinh sản của nữ giới. Những tổn thương ở đường âm đạo do quan hệ tình dục mạnh gây tổn thương cũng có thể gây viêm nhiễm sâu hơn, từ đó ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng,…. Nhìn chung những nguyên nhân gây vô sinh nữ thường là do viêm nhiễm, nội tiết và tác động từ môi trường.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy, tỷ lệ người bị vô sinh hiếm muộn tại Việt Nam ngày càng tăng một phần là do nếp sống bị ảnh hưởng bởi xã hội hiện đại. Cuộc sống càng phát triển, con người càng có nhiều thói quen xấu ảnh hưởng đến sức khoẻ sinh sản, như thức khuya, quan hệ tình dục bừa bãi, ăn thức ăn nhiều hoá chất, dầu mỡ, dùng chất kích thích…

Một số chuyên gia còn nhận định sự phủ sóng dày đặc của công nghệ thông tin, sóng điện tử hàng ngày cũng là nguyên nhân gây ra vô sinh. Đặc biệt đối với người làm việc văn phòng, việc ngồi nhiều giờ trong điều kiện sóng điện tử dày đặc có thể ức chế khả năng hoạt động của các tế bào trong cơ thể, trong đó có những tế bào ở buồng trứng. Đa phần người trẻ Việt Nam thường chủ quan và tiếp tục lối sống buông thả, từ đó dẫn đến những hệ lụy gây ảnh hưởng đến sức khỏe, cụ thể là vô sinh – hiếm muộn trong tương lai. 

Nhận biết những dấu hiệu vô sinh sớm 

Hầu như tất cả các đôi vợ chồng phát hiện mình bị vô sinh – hiếm muộn sau thời gian cố gắng thụ thai và không thành công. Số ít trong những trường hợp bị vô sinh thực hiện khám tiền sản. Bởi vì vô sinh không phải là bệnh là là hậu quả của những tổn thương hoặc vấn đề về sức khỏe nên không có dấu hiệu đặc trưng nào giúp nhận biết. Nếu như chú ý đến các bất thường về sức khỏe, các cặp đôi nên tầm soát vô sinh sớm.

Dấu hiệu nhận biết vô sinh ở nam giới sớm

Nam giới có có thể nhận biết dấu hiệu vô sinh hiếm muộn nếu như không thể thụ thai sau một năm giao hợp thường xuyên. Cần lưu ý nếu quý ông nhận thấy các dấu hiệu sau cần cảnh giác trước tình trạng rối loạn chức năng sinh sản:

• Gặp khó khăn khi cương dương, không thể cương cứng khi quan hệ hoặc xuất tinh mất kiểm soát.
• Có dấu hiệu chán nản, suy giảm ham muốn, không cảm thấy thỏa mãn khi quan hệ tình dục.
• Đau vùng chậu, kèm theo cảm giác khó chịu khi quan hệ, đau khi đi vệ sinh.
• Tinh hoàn có biểu hiện sưng, kèm theo tình trạng nặng và mất cân đối.
• Thường xuyên bị viêm tuyến tiền liệt, tiểu rắt, đau bụng…
• Xuất tinh ít, tinh dịch có độ loãng cao, màu sắc tinh dịch trong như nước lã.
• Nam giới đã từng phẫu thuật tinh hoàn, phẫu thuật đường tiểu
• Từng điều trị ngoại khoa ở dương vật hoặc bìu.
• Thông qua xét nghiệm thấy số lượng tinh trùng trong trùng

Dấu hiệu nhận biết vô sinh ở phụ nữ trẻ

Tương tự như nam giới, không có dấu hiệu cụ thể nhận biết được tình trạng vô sinh ở phụ nữ. Các thăm khám và xét nghiệm sớm có thể phát hiện được những bất thường ở tử cung và buồng trứng. Vì thế nữ giới nên chú ý khám bệnh sớm khi nhận thấy những dấu hiệu sau:

• Kinh nguyệt không đều, thường xuyên bị rong kinh hoặc cường kinh không rõ nguyên nhân
• Chu kỳ kinh nguyệt thưa thớt, máu kinh ít và có tình trạng tắc kinh trong thời gian dài.
• Phụ nữ bị bệnh ở buồng trứng như viêm buồng trứng mãn tính, u xơ buồng trứng, ung thư buồng trứng….
• Nội mạc tử cung quá dày hoặc quá mỏng, chẩn đoán các bệnh lý về tử cung, viêm cổ tử cung mãn tính…
• Có sẹo ở tử cung hoặc buồng trứng do phẫu thuật hoặc điều trị nội soi từng thực hiện ở những cơ quan này.
  Viêm âm đạo mãn tính, thường bị ngứa và chảy máu âm đạo, đau vùng chậu và hay ra khí hư có mùi…
• Cơ thể thiếu hụt nội tiết tố nữ estrogen gây ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng, tuyến vú kém phát triển.
• Tình trạng đau bụng dưới âm ỉ có thể là dấu hiệu của viêm đường tiết niệu, bệnh mãn tính có thể gây vô sinh…
• Thường bị đau khi giao hợp, cơ thể mệt mỏi, suy nhược, sụt cân nhanh do phát triển khối u xơ, viêm vùng chậu,..
• Phụ nữ có dấu hiệu mắc bệnh tự miễn, bệnh tiểu đường, các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục cũng có khả năng vô sinh hiếm muộn.

Thụ tinh trong ống nghiệm – Phương pháp điều trị vô sinh hiệu quả

Hiện nay kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) được áp dụng khá phổ biến trong điều trị hiếm muộn, vô sinh. Phương pháp điều trị này được chỉ định cho những cặp đôi không thể mang thai trong một năm, mặc dù sinh hoạt tình dục vẫn diễn ra đều đặn nhưng không thể thụ thai thành công. Thụ tinh trong ống nghiệm cũng được thực hiện cho những đôi vợ chồng không xác định rõ nguyên nhân vô sinh, vợ chồng hiếm muộn lớn tuổi.

Hiện nay điều trị vô sinh tại Việt Nam bằng cách thụ tinh trong ống nghiệm được thực hiện tại các tuyến bệnh viện Sản phụ khoa lớn. Mức chi phí cho mỗi lần thực hiện rất cao,  trung bình chi phí có thể vào khoảng 70 đến 100 triệu.  Đồng thời còn có thể tùy thuộc vào số lần thực hiện bởi không phải tất cả các trường hợp đều thành công sau một lần. Ngoài ra kết quả của phương pháp này còn phụ thuộc vào độ tuổi của nữ giới. Ở những phụ nữ dưới 35 tuổi có chất lượng trứng cao hơn nên kết quả thụ tinh trong ống nghiệm có thể khả quan hơn.  Khi trứng được thụ tinh kết hợp với tinh trùng thành phôi, chất lượng phôi thai cũng khỏe mạnh hơn. 

Các đôi vợ chồng sẽ được hướng dẫn cụ thể về quy trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) và được thăm khám tổng quát trước tiên. Trước đó cần xác định nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn, nếu như tinh trùng hoặc trứng yếu thì bắt buộc phải sàng lọc những cá thể khỏe mạnh nhất để thực hiện thụ tinh nhân tạo. Những trường hợp cần điều trị đặc biệt như người vợ bị bệnh viêm buồng tử cung, lạc nội mạc tử cung, 2 vòi tử cung sẽ cần được điều trị trước để phôi sau khi được cấy có thể phát triển tốt.

Phương pháp phòng tránh vô sinh hiếm muộn ở người trẻ 

Hiện nay điều trị vô sinh tại Việt Nam không phải là thủ thuật khó khăn. Thực tế, thăm khám và điều trị vô sinh sớm có thể giúp các cặp đôi tìm ra hướng giải quyết phù hợp. Vô sinh hiếm muộn có thể xuất phát từ những nguyên nhân đơn giản, để phòng tránh vô sinh bạn nên tuân thủ những vấn đề sau:

Thường xuyên luyện thể dục thể thao

Rèn luyện thể chất không chỉ giúp bạn có sức khỏe tốt mà còn giúp phòng tránh vô sinh hiếm muộn hiệu quả. Đặc biệt là khi tỷ lệ người bị vô sinh tại Việt Nam chủ yếu là những người làm việc văn phòng, ít khi vận động. Tập luyện thể thao thường xuyên sẽ giúp người làm việc cải thiện tình trạng mệt mỏi, stress, từ đó hạn chế những thay đổi về nội tiết ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. 

Việc luyện tập điều độ cũng góp phần thúc đẩy hoạt động lưu thông máu giúp chức năng buồng trứng, tử cung và cơ quan sinh sản nam nói riêng hoạt động hiệu quả hơn.

Không sử dụng các chất kích thích

Chất kích thích là một trong những lý do khiến nam và nữ giới bị vô sinh hiếm muộn hiện nay. Các chất kích thích này bao gồm bia rượu và thuốc lá, các loại thức uống có cồn, ma túy, thuốc an thần, thuốc ngủ…. Tuy nhiên đối với nhóm thuốc an thần và thuốc ngủ vẫn có thể sử dụng theo chỉ định phù hợp từ bác sĩ. 

Tránh xa bia rượu vì chúng có thể khiến hoạt động của hệ thần kinh bị trì trệ. Bia rượu gây vô sinh và hiếm muộn vì nhóm thức uống này có thể gián tiếp gây ra tình trạng xuất tinh sớm, rối loạn cương dương và yếu sinh lý ở phái mạnh. Với nữ giới thường xuyên uống rượu bia sẽ làm suy giảm chức năng buồng trứng, vì thế cần phòng tránh vô sinh bằng cách hạn chế những nhóm chất gây hại này.

Hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm

Môi trường bị ô nhiễm không chỉ bao gồm khói bụi như chúng ta vẫn nghĩ, thực tế còn có nhiều thành phần độc hại khác như tiếng ồn, sóng điện tử, hóa chất, hương liệu, bức xạ, kim loại nặng,… Khi cơ thể chúng ta tiếp xúc với những chất độc hại này thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của những tế bào mới, bao gồm tế bào hình thành trứng và tinh trùng. Môi trường làm việc nhiều máy móc và thiết bị điện tử cũng được xếp vào dạng ô nhiễm môi trường hiện đại có thể gây vô sinh.

Tránh nạo hút thai nhiều lần

Nạo phá thai nhiều lần là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến đa số phụ nữ bị vô sinh tại Việt Nam.  Cả nam giới và nữ giới đều phải thực hiện những biện pháp tránh thai an toàn nếu như cả hai chưa có nguyệt vọng sinh con. Do tử cung của người phụ nữ sẽ bị tổn thương và bào mòn sau mỗi lần nạo phá thai, niêm mạc tử cung càng mỏng càng gây khó khăn cho phôi bám vào và phát triển. Ngoài ra tử cung yếu cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều tai biến trong thai kỳ, vì thế nữ giới nên thận trọng khi quan hệ tình dục khi cả hai chưa có kế hoạch cụ thể.

Quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh

Quan hệ tình dục lành mạnh là điều kiện quan trọng để phòng ngừa những căn bệnh xã hội lây qua đường tình dục. Chẳng hạn như bệnh lậu, giang mai, bệnh sùi mào gà, và nghiêm trọng hơn là những căn bệnh truyền nhiễm như HIV hoặc HPV (virus ung thư cổ tử cung)…. Nam và nữ giới cũng giảm nguy cơ mắc bệnh viêm nhiễm phụ khoa. Đồng thời không nên quan hệ tình dục quá mạnh, không quan hệ bừa bãi với nhiều bạn tình cùng lúc phòng tránh các ảnh hưởng xấu đến cơ quan sinh dục.

Tăng cường nhóm thực phẩm giàu vitamin

Một trong những thói quen gây vô sinh tại Việt Nam khá phổ biến đến từ hệ lụy của việc ăn uống thiếu khoa học. Đặc biệt là tình trạng ăn quá nhiều thực phẩm dầu mỡ gây rối loạn chức năng buồng trứng và nội tiết tố. Việc bổ sung đầy đủ các loại vitamin E từ thực phẩm có vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện hoạt động của hệ thống sinh sản.

Đặc biệt là các loại rau củ quả như súp lơ, cà rốt, cà chua, các loại hạt khô giàu vitamin E… Nhóm thực phẩm giàu khoáng chất và vitamin có thể giúp cơ thể tăng cường đề kháng, phòng tránh tốt trước các bệnh lý viêm nhiễm xảy ra. Bằng cách này có thể giúp phòng tránh chủ động trước những biến chứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Tránh để tinh thần căng thẳng

Stress và trầm cảm có thể kích thích não bộ tiết ra những hormone gây bất lợi cho hoạt động của buồng trứng và tinh hoàn – hai cơ quan chủ chốt của hệ thống sinh sản. Ngược lại việc duy trì tinh thần lạc quan, tích cực sẽ giúp hoạt động của tuyến cơ quan này vận hành tốt hơn. Ngoài ra bạn cũng nên tránh để cơ thể bị suy kiệt, làm việc quá sức sẽ ảnh hưởng đến nội tiết và các hormone sinh dục, cản trở hiệu quả thụ thai.

Kiểm tra sức khỏe sinh sản định kỳ

Để phòng tránh vô sinh sớm, cả nam và nữ giới đều cần thực hiện tầm soát sức khỏe sinh sản trước hôn nhân. Đối với phụ nữ nên có thói quen khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần. Điều này không chỉ giúp phát hiện sớm những bất thường ở buồng trứng mà còn phòng tránh trước những bệnh lý liên quan như viêm buồng trứng, viêm tử cung, viêm cổ tử cung,… những bệnh lý này đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nếu như không điều trị kịp thời. Bằng cách tuân thủ một số nguyên tắc phòng tránh cơ bản trên có thể duy trì chức năng sinh sản hiệu quả. 

Vô sinh tại Việt Nam là hiện trạng của nhiều gia đình trẻ hiện nay. Thực tế, vô sinh là căn bệnh chung của xã hội hiện đại và bắt nguồn chủ yếu từ phong cách lối sống kém lành mạnh. Chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh và chữa trị bằng cách kết hợp can thiệp từ y học, đồng thời các cặp đôi cũng cần thay đổi lối sống khoa học hơn. Những cặp vợ chồng đang gặp khó khăn trong quá trình thụ thai nên thăm khám sớm, tìm ra nguyên nhân và kịp thời điều trị có thể tăng tỷ lệ phần trăm thành công.

Có thể bạn quan tâm: Uống nhiều rượu bia coi chừng vô sinh, yếu sinh lý