Viêm Xoang Sàng Là Gì? Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Điều Trị

Bệnh viêm xoang sàng là một trong số các dạng viêm xoang thường gặp nhất. Khi bị nhiễm trùng xoang ở vị trí này, bạn có thể gặp các dấu hiệu như sốt, hôi miệng, nghẹt mũi, đau đầu. Bệnh có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm nên cần được phát hiện và điều trị sớm.

Viêm xoang sàng là gì?

Bệnh viêm xoang sàng là tình trạng nhiễm trùng, phù nề xảy ra trong xoang sàng (xoang sàng nằm trên hốc mũi và giữa hai mắt, bao gồm xoang sàng trước và xoang sàng sau. Nó có nhiệm vụ chính là giảm trọng lượng của hộp sọ đồng thời tiết dịch làm ấm và ẩm không khí bên trong xoang). Bệnh có thể ảnh hưởng đến xoang sàng trước, xoang sàng sau hoặc cả hai vị trí cùng lúc. 

Viêm xoang sàng thường xảy ra sau một đợt dị ứng hoặc do bị nhiễm vi khuẩn, virus, nấm. Các trường hợp sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm, không khí lạnh hoặc có hệ miễn dịch suy giảm cũng dễ bị viêm xoang sàng. 

Căn bệnh này nếu không được kiểm soát tốt có thể gây ra nhiều biến chứng cho mắt và não bộ. Vì vậy, cần nhận biết sớm các dấu hiệu và nguyên nhân gây bệnh nhằm có hướng điều trị kịp thời, đúng cách.

Nguyên nhân viêm xoang sàng

Cũng như các bệnh viêm xoang khác, bệnh viêm xoang sàng có thể xảy ra vì một hay nhiều nguyên nhân kết hợp. Dưới đây là những thủ phạm phổ biến gây bệnh viêm xoang sàng:

• Nhiễm trùng: Xoang sàng có thể bị virus, vi khuẩn hay nấm tấn công thông qua không khí hít vào. Chúng tấn công vào trong xoang và phá hủy hệ thống lông mao dẫn đến phù nề niêm mạc xoang sàng và làm chất nhầy không được vận chuyển ra khỏi mũi, từ đó dẫn đến tắc nghẽn, ngạt mũi.
• Xì mũi không đúng cách: Một số khi bị viêm mũi người có thói quen xì mũi mạnh hoặc thực hiện hành động này liên tục. Điều này có thể khiến xoang sàng bị tổn thương và sưng viêm.
• Do tác động của dị vật từ bên ngoài: Nguyên nhân viêm xoang sàng này thường xảy ra ở trẻ em. Do chưa ý thức được, trẻ nhỏ có thể đưa đồ vật vào trong lỗ mũi khiến xoang bị tổn thương và tiếp tay cho vi khuẩn xâm nhập vào trong xoang sàng. Ngoài ra, dị vật cũng có thể từ trong không khí xâm nhập vào khiến bạn bị viêm xoang sàng cấp tính.
• Gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc tây: Một số loại tân dược khi sử dụng kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của lớp màng nhầy trong xoang hàm. Hậu quả là đàm nhầy bị tắc nghẽn trong xoang và khiến cho bạn bị viêm xoang sàng trước hoặc viêm xoang sàng sau.
• Do dị ứng: Một số người có cơ địa nhạy cảm thường hay bị dị ứng với thức ăn, hóa chất, bụi bẩn, khói thuốc lá, phấn hoa và ngay cả bụi bẩn trong không khí. Chúng khiến hệ miễn dịch hoạt động quá mạnh và giải phóng nhiều histamin làm kích hoạt phản ứng viêm trong xoang sàng.
• Môi trường sống bị ô nhiễm: Không khí có nhiều bụi bẩn, khói thuốc lá hoặc không gian sống và làm việc không sạch sẽ đều có thể thúc đẩy bệnh viêm xoang sàng nói riêng và các bệnh lý ở đường hô hấp nói chung bùng phát.
• Do ảnh hưởng của các bệnh lý nha chu: Nhiễm trùng ở nướu, lợi hay khoang miệng nếu không được điều trị tích cực có thể lây lan đến các hốc xoang sàng, xoang hàm hay các xoang khác dẫn.
• Thời tiết: Nhiệt độ quá cao, không khí ẩm ướt hoặc thay đổi đột ngột có thể khiến sức đề kháng bị suy giảm và tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh như nấm, virus, vi khuẩn hoành hành. Từ đây, bệnh viêm xoang sàng có thể phát triển. 
• Nghề nghiệp: Bệnh viêm xoang sàng chủ yếu ảnh hưởng đến những người làm việc trong môi trường có nhiều bụi bẩn, hóa chất. Ngoài ra, một số thợ lặn bình khí cũng bị bệnh do thường xuyên chịu nhiều áp lực trong xoang mũi.
• Các vấn đề ở xoang mũi: Hẹp khe xoang, vẹo lệch vách ngăn bẩm sinh, bất thường trong cấu trúc của màng nhầy, polyp mũi xoang… Tất cả những vấn đề này đều là những điều kiện lý tưởng thúc đẩy sự khởi phát của bệnh viêm xoang sàng.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị viêm xoang sàng

Bên cạnh những nguyên nhân gây viêm xoang sàng ở trên, bạn có nguy cơ mắc bệnh viêm xoang sàng cao hơn nếu gặp phải một trong những yếu tố sau:

• Hệ miễn dịch suy giảm
• Có tiền sử bị hen suyễn
• Mất cân bằng nội tiết tố
• Thường xuyên bị căng thẳng
• Cơ thể bị mất nước
• Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ

Dấu hiệu viêm xoang sàng

Các triệu chứng viêm xoang sàng thường xuất hiện rõ ràng khi bệnh bước vào giai đoạn tiến triển. Dưới đây là một số dấu hiệu chung có thể gặp ở hầu hết các trường hợp mắc bệnh.

• Đau nhức ở vùng đỉnh đầu, vùng gáy… Những cơn đau nhức sẽ càng tăng lên khi thời tiết thay đổi. 
• Có dấu hiệu chảy dịch mũi với đặc điểm nhầy, đặc kèm theo mùi hôi. Về màu sắc có thể có màu trong suốt, trắng hoặc xanh. Nhiều trường hợp dịch mũi có dấu hiệu chảy xuống cổ họng làm cho người bệnh cảm thấy khó chịu. 
• Nghẹt mũi do chảy dịch từ các hốc xoang, có thể bị nghẹt mũi một bên hoặc cả hai bên. 
• Thị lực suy giảm do xoang sàng khá gần mắt. 
• Xuất hiện các triệu chứng khác như: sốt, đau họng, hôi miệng… 

Bên cạnh các triệu chứng chung, tùy theo giai đoạn bệnh và vị trí xoang sàng bị ảnh hưởng mà người bệnh có thể bắt gặp một số biểu hiện đặc trưng khác.

Phân loại bệnh viêm xoang sàng

– Theo giai đoạn bệnh:

• Viêm xoang sàng cấp: Bệnh diễn ra trong thời gian ngắn. Bệnh nhân có thể bị sốt, nhức đầu, nghẹt mũi, chảy nhiều nước mũi có mủ hoặc có thể bị ho.
• Viêm xoang sàng mãn tính: Bệnh viêm xoang sàng không được điều trị triệt để trong giai đoạn cấp tính hoặc để bệnh tái phát nhiều lần sẽ tiến triển thành mãn tính. Người bệnh thường không bị sốt nhưng mệt mỏi, hơi thở nặng mùi, thường xuyên bị đau đầu hoặc đau toàn vùng mặt, suy giảm khướu giác, chảy dịch mũi đặc màu vàng xanh.

– Theo vị trí xoang sàng bị ảnh hưởng:

• Viêm xoang sàng trước: Xuất hiện dịch nhầy đọng lại ở mũi và gây đau nhức ở hốc mắt và quanh mũi.
• Viêm xoang sàng sau: Dịch nhầy sẽ vướng ở họng, gây đau nhức ở vùng đỉnh đầu, sau gáy và làm ảnh hưởng đến dây thần kinh thị giác. Một số trường hợp có biểu hiện viêm đỏ mắt, chảy ghèn.

Viêm xoang sàng có nguy hiểm không?

 Do xoang sàng có vị trí nằm gần sọ não và mắt, tình trạng nhiễm trùng trong xoang có thể lây lan và làm tổn thương đến các cơ quan trên khiến người bệnh phải đối diện với nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Các biến chứng của viêm xoang sàng sau và viêm xoang sàng trước có thể gặp bao gồm:

• Viêm màng não mủ: Vi khuẩn, virus từ trong xoang hàm có thể tấn công lên màng não dẫn đến viêm nhiễm, tạo mủ. Biến chứng này nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
• Các vấn đề ở mắt: Mắt là cơ quan chịu nhiều ảnh hưởng của bệnh viêm xoang sàng. Ở giai đoạn nặng, bệnh có thể gây ra một số biến chứng ở mắt như viêm mí mắt, áp xe nhãn cầu, nhiễm trùng dây thần kinh thị giác, mờ mắt…
• Nhiễm trùng đường hô hấp dưới: Đây là biến chứng thường gặp khi bị viêm xoang sàng sau. Khi bị bệnh ở vị trí này, dịch nhầy trên mũi thường xuyên chảy xuống cổ họng mang theo cả vi khuẩn khiến cho khu vực này bị kích ứng, viêm nhiễm. Người bệnh có thể bị viêm họng, viêm amidan hay viêm phế quản.
• Viêm tai giữa: Các tác nhân gậy bệnh cùng với dịch nhầy từ trong xoang có thể xâm nhập vào trong tai khiến cho người bệnh bị viêm tai giữa, thậm chí bị thủng màng nhĩ, điếc.

Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm xoang sàng

Có rất nhiều bệnh pháp được thực hiện để chẩn đoán bệnh viêm xoang sàng. Điều này giúp xác định chính xác tình trạng bệnh, từ đó có phương án điều trị thật sự hiệu quả. 

Dưới đây là một số kỹ thuật chẩn đoán bệnh thường được thực hiện:

• Kiểm tra dịch mũi để xác định có vi khuẩn, virus tồn tại trong cơ thể hay không. 
• Chụp X- quang giúp xác định các vấn đề về khoang mũi. Nếu khoang mũi khỏe mạnh thì khi chụp X- quang sẽ có màu đen còn khi có màu xám hoặc trắng thì tức là đã có vấn đề. 
• Chụp CT giúp xác định chính xác tình trạng viêm nhiễm cũng như tắc nghẽn trong xoang. 

Căn cứ vào kết quả chẩn đoán, nguyên nhân gây bệnh, mức độ viêm xoang và vị trí bị bệnh có thể được xác định. Điều này cho phép bác sĩ có thể dễ dàng xây dựng được phác đồ điều trị phù hợp nhất cho mỗi ca bệnh.

Cách điều trị viêm xoang sàng

Hiện nay việc điều trị viêm xoang sàng đã có những bước tiến tích cực giúp bệnh nhân có thể kiểm soát tốt các triệu chứng bệnh, ngăn chặn không cho nhiễm trùng lan rộng và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

Thông thường, trong giai đoạn đầu của quá trình điều trị hầu hết bệnh nhân đều được chỉ định dùng thuốc để chữa trị. Chỉ các trường hợp bị viêm xoang nặng và không đáp ứng được với thuốc sẽ được đề nghị làm phẫu thuật.

1. Sử dụng thuốc chữa viêm xoang sàng

Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị viêm xoang sàng đều hướng đến mục đích làm giảm triệu chứng, tiêu diệt tác nhân gây bệnh và làm lành tổn thương trong xoang.

Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc sau:

• Thuốc giảm đau: Thường dùng là Ibuprofen, Acetaminophen, Aspirin… Chúng được sử dụng cho các trường hợp có biểu hiện đau nhức trong xoang, đau đầu hoặc bị sốt trong giai đoạn viêm xoang sàng cấp tính. Người bệnh nên dùng thuốc giảm đau sau khi ăn no và chỉ uống khi thật sự cần thiết để tránh gây hại cho dạ dày, gan, thận.
• Thuốc kháng histamin: Nhóm thuốc này có tác dụng chống lại phản ứng dị ứng trong xoang, ức chế quá trình xuất tiết chất nhầy, giảm ứ đọng dịch mũi, cải thiện các triệu chứng sổ mũi, nghẹt mũi cho người bệnh. Các thuốc kháng histamin thường được sử dụng bao gồm Clorpheniramin, Cimetidin, Famotidin, Diphenhydramin… Một số thuốc có thể gây buồn ngủ nên bệnh nhân cần thận trọng khi dùng trong quá trình điều khiển máy móc, phương tiện giao thông hay làm những công việc đòi hỏi sự tập trung cao.
• Thuốc kháng sinh: Các trường hợp bị viêm xoang sàng do vi khuẩn thường được điều trị bằng phác đồ kháng sinh. Amoxicillin, Azithromycin, Erythromycin là những loại thuốc thường có trong phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Trong quá trình sử dụng người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày, …

Có thể thấy, các thuốc điều trị viêm xoang sàng đều ít nhiều tiềm ẩn những tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe. Để giảm thiểu những rủi ro phát sinh ngoài ý muốn, người bệnh nên dùng thuốc theo đúng liều lượng được bác sĩ hướng dẫn trong đơn. Sau khi uống hết thuốc, hãy quay trở lại bệnh viện tái khám để bác sĩ kiểm tra kết quả và điều chỉnh đơn thuốc cho phù hợp với diễn tiến của bệnh.

2. Chữa viêm xoang sàng bằng phẫu thuật

Không phải trường hợp nào bị viêm xoang sàng cũng được chỉ định phẫu thuật. Phương pháp này được áp dụng cho những đối tượng sau:

• Bị viêm xoang sàng mãn tính nhưng không đáp ứng được với thuốc điều trị.
• Bệnh tái phát liên tục, từ 4 – 5 đợt trong năm
• Các dấu hiệu viêm xoang sàng xảy ra nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến công việc và chất lượng sống của người bệnh.
• Bệnh gây biến chứng
• Viêm xoang sàng do nấm xâm lấn
• Bệnh nhân bị viêm xoang sàng có liên quan đến những bất thường trong cấu trúc giải phẫu mũi, chẳng hạn như vẹo vách ngăn, có khối polyp trong mũi…

Phẫu thuật nội soi là phương pháp mổ viêm xoang sàng được áp dụng phổ biến nhất hiện nay. Bệnh nhân sẽ được gây mê trước khi thực hiện phẫu thuật. 

Sau mổ, bệnh nhân có thể được kê đơn thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh kết hợp rửa mũi bằng nước muối sinh lý trong một thời gian nhất định để ngăn ngừa nhiễm trùng. Người bệnh cần tránh tiếp xúc với những nơi có nhiều bụi bẩn, không hút thuốc lá, uống bia rượu và tránh đi bơi trong khoảng 2 tuần để xoang sàng hồi phục hoàn toàn.

3. Các phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh viêm xoang sàng tại nhà

Cùng với các phương pháp điều trị y khoa, người bệnh có thể áp dụng một số mẹo tự nhiên để hỗ trợ làm giảm triệu chứng bệnh tại nhà, rút ngắn thời gian chữa bệnh.

• Kê cao đầu hơn khi ngủ: Khi gối cao đầu chất dịch trong xoang mũi được lưu thông dễ dàng hơn, giúp người bệnh bớt nghẹt mũi.
• Uống nhiều nước: Chất lỏng có tác dụng tăng cường quá trình trao đổi chất trong cơ thể, thúc đẩy chữa lành tổn thương trong xoang sàng và giúp dịch nhầy trong hốc xoang được làm loãng.
• Dùng nước muối sinh lý: Vệ sinh khoang mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý có thể giúp loại bỏ đàm nhầy cùng bụi bẩn tích tụ trong xoang sàng, tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.
• Xông mũi bằng tinh dầu: Thêm vài giọt tinh dầu bạc hà, tinh dầu sả hay tinh dầu lá tía tô… vào trong tô nước nóng rồi tiến hành xông mũi sẽ giúp làm loãng dịch nhầy, giải phóng tình trạng ứ đọng trong xoang sàng và giảm đau nhức mũi.
• Sử dụng các bài thuốc từ thảo mộc: Một số loại thảo dược tự nhiên như gừng, nghệ, kinh giới, hoa ngũ sắc có chứa chất kháng viêm, diệt khuẩn tự nhiên nên được dân gian sử dụng làm thuốc chữa viêm xoang sàng tại nhà. Bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc áp dụng các bài thuốc này song song với quá trình điều trị bằng thuốc tân dược để đẩy nhanh hiệu quả chữa bệnh.

Cách phòng ngừa viêm xoang sàng 

Bệnh viêm xoang sàng rất dễ mắc phải và ngay cả khi được điều trị khỏi, bệnh vẫn có thể tái phát trở lại nếu như không có biện pháp dự phòng tích cực. Để giảm thiểu nguy cơ mắc căn bệnh này, bạn có thể áp dụng một số cách sau:

• Thường xuyên dùng nước muối sinh lý để vệ sinh họng và mũi thật sạch sẽ. 
• Dùng máy tạo độ ẩm để giữ độ ẩm cần thiết cho không khí, đặc biệt là trong những ngày trời lạnh. 
• Chú ý không được xì mũi quá mạnh khi bị viêm mũi bởi động tác này có thể gây tổn thương niêm mạc mũi. Cần nhỏ nước muối sinh lý hoặc xông hơi để làm loãng dịch nhầy trước rồi mới nhẹ nhàng xì ra.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ. Bổ sung các thực phẩm chứa nhiều vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như rau xanh và trái cây để cải thiện hệ miễn dịch, giúp cơ thể có sức đề kháng tốt hơn khi bị virus, vi khuẩn hay nấm tấn công.
• Tránh sử dụng các thực phẩm dễ gây dị ứng, chẳng hạn như thịt bò, hải sản, da gà…
• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức đề kháng, hạn chế khả năng mắc bệnh. 
• Kiểm tra sức khỏe tai mũi họng định kỳ để dễ dàng phát hiện bệnh sớm, đồng thời có biện pháp điều trị nếu không may mắc bệnh. 

Hy vọng qua những thông tin được chia sẻ bạn sẽ hiểu hơn về bệnh viêm xoang sàng. Tình trạng bệnh sẽ được cải thiện với các biện pháp đơn giản nếu bạn phát hiện và điều trị đúng cách. Vậy nên ngay từ khi có các triệu chứng ban đầu hãy đến gặp bác sĩ để có được những lời tư vấn hữu ích. 

Có thể bạn chưa biết

• 7 cây thuốc nam trị viêm xoang sàng được nhiều người dùng
• Chi phí phẫu thuật mổ viêm xoang – Bảng giá chi tiết
• Bệnh viện nào chữa viêm xoang tốt nhất hiện nay