Viêm Dạ Dày Cấp: Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị, Giảm Đau

Viêm dạ dày cấp là bệnh đường tiêu hóa phổ biến đặc trưng bởi các triệu chứng xảy ra đột ngột. Nếu chủ quan không điều trị, bệnh có thể trở nên nặng nề và tiến triển mãn tính. Lúc này việc điều trị thường gặp nhiều khó khăn, dễ phát sinh biến chứng nguy hiểm.

Viêm dạ dày cấp là gì?

Viêm dạ dày cấp là bệnh tiêu hóa phổ biến hiện hay, đặc trưng bởi tình trạng sưng hoặc viêm đột ngột ở lớp lót niêm mạc dạ dày làm phát sinh cơn đau dữ dội. Tuy nhiên, cơn đau chỉ diễn ra tạm thời và thường ít khi kéo dài.

Tình trạng viêm dạ dày cấp có xu hướng xuất hiện đột ngột do nhiễm khuẩn, chấn thương, ăn uống không lành mạnh, căng thẳng quá mức, lạm dụng thuốc chống viêm không steroid… Ngoài gây đau thì bệnh còn gây buồn nôn, nôn ói. Thậm chí nhiều trường hợp còn gây xuất huyết dạ dày.

Nguyên nhân gây bệnh viêm dạ dày cấp

Bệnh viêm dạ dày cấp thường khởi phát đột ngột do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

1. Nhiễm khuẩn

Rất nhiều trường hợp bị viêm dạ dày cấp là do nhiễm khuẩn. Thường gặp nhất là nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (Hp). Loại vi khuẩn này phát triển ngay trong lớp nhầy của dạ dày. Để thích nghi với môi trường acid thì vi khuẩn Hp sẽ tiết men urease cùng các chất phá hủy lớp nhầy.

Khi lớp nhầy dạ dày bị phá hủy thì dịch vị và các chất gây kích thích trong đồ ăn thức uống sẽ dễ tác động và gây viêm dạ dày. Ngoài là tác nhân gây viêm dạ dày cấp thì vi khuẩn Hp còn gây ra nhiều bệnh đường tiêu hóa khác. Điển hình như trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày, ung thư dạ dày…

2. Stress kéo dài

Stress kéo dài cũng là nguyên nhân phổ biến khiến các triệu chứng bệnh viêm dạ dày cấp bùng phát. Bởi dạ dày nói riêng và hệ tiêu hóa nói chung được điều khiển bởi hệ thống thần kinh não ruột. Vì vậy, sự căng thẳng của não bộ có thể khiến cho dạ dày co bóp và bài tiết dịch vị quá mức.

Hơn nữa, khi bị stress quá mức còn khiến cho nồng độ hormone cortisol có xu hướng tăng. Từ đó kích thích phản ứng viêm. Đồng thời làm giảm tuần hoàn máu tới các cơ quan tiêu hóa. Những tác động này sẽ khiến cho hàng rào bảo vệ niêm mạc dạ dày tổn thương, khiến dịch vị dễ dàng xâm lấn và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

3. Lạm dụng rượu bia

Rượu bia chứa lượng cồn lớn và các thành phần lên men. Các chuyên gia cho biết, lượng Alcohol trong rượu bia có thể làm mỏng lớp nhầy bảo vệ dạ dày. Hơn nữa còn kích thích dạ dày co bóp nhiều và tăng tiết dịch vị. Từ đó làm bùng phát cơn đau và gây viêm nhiễm niêm mạc.

Trường hợp vẫn tiếp tục dùng rượu bia thì bệnh viêm dạ dày cấp sẽ tiến triển nghiêm trọng. Trên niêm mạc dạ dày có thể xuất hiện các vết loét, thậm chí gây chảy máu. Ngoài ra, rượu bia còn là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị xơ gan, gan nhiễm mỡ, viêm đường ruột…

4. Dùng thuốc chống viêm không steroid

Thuốc chống viêm không steroid mặc dù rất tiện dụng nhưng lại dễ gây hại cho dạ dày. Đặc biệt là sử dụng liều cao kéo dài có thể gây viêm nhiễm và làm bùng phát các cơn viêm đau dạ dày cấp tính.

Số liệu thống kê ghi nhận, có tới 50% trường hợp người bệnh viêm dạ dày cấp có liên quan đến dùng thuốc chống viêm không steroid kéo dài. Ở một số trường hợp, nhóm thuốc này còn gây ra các biến chứng nghiêm trọng hơn. Điển hình như xuất huyết tiêu hóa và thủng dạ dày.

5. Thiếu máu cục bộ

Thiếu máu cục bộ là thuật ngữ được dùng để chỉ các thiệt hại gây ra do tình trạng giảm cung cấp máu cho dạ dày. Đây cũng được cho là một nguyên nhân có thể làm tăng nguy cơ bùng phát các triệu chứng viêm dạ dày cấp.

6. Trào ngược dịch mật

Trong một số trường hợp, sự trào ngược dịch mật từ ruột non lên dạ dày có thể là nguyên nhân gây viêm dạ dày cấp tính (dịch mật là môi trường kiềm quan trọng giúp kích hoạt các enzyme tiêu hóa ở ruột non).

7. Các yếu tố nguy cơ khác

Ngoài các nguyên nhân nêu trên thì nguy cơ bị viêm dạ dày cấp cũng có thể tăng lên khi có những yếu tố sau:

• Hút thuốc lá trong liên tục nhiều năm
• Thường xuyên lao động với cường độ cao
• Lười vận động
• Lo âu, suy nghĩ nhiều
• Thường xuyên thức khuya, bị thiếu ngủ
• Thói quen ăn uống kém điều độ
• Tuổi tác cao
• Dùng thuốc chống đông máu hay corticoid đường uống

Dấu hiệu viêm dạ dày cấp

Như đã đề cập, các triệu chứng của bệnh viêm dạ dày cấp thường xuất hiện một cách đột ngột. Người bệnh có thể gặp phải các dấu hiệu điển hình sau đây:

– Đau bụng:

Đau bụng chính là triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh lý này. Người bệnh thường bị đau ở vùng thượng vị. Cơn đau có xu hướng xảy ra đột ngột nhưng chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn. 

Tùy vào mức độ tổn thương niêm mạc mà mức độ đau ở từng cá thể là khác nhau. Một số trường hợp, cơn đau có thể xuất hiện liên tục gây đau rát thượng vị dữ dội. Nhưng cũng có trường hợp cơn đau chỉ diễn ra âm ỉ, đôi lúc đau quặn và gây khó chịu.

– Buồn nôn hoặc nôn ói sau khi ăn:

Đi kèm với triệu chứng đau bụng là biểu hiện buồn nôn hay nôn ói sau khi ăn. Người bệnh có thể bị nôn hết toàn bộ thức ăn ra ngoài. Tình trạng này kéo dài sẽ gây sụt cân, xanh xao…

Ngoài ra, tình trạng buồn nôn kéo dài còn khiến người bệnh mệt mỏi và chán ăn. Lâu dần cơ thể sẽ bị suy nhược, ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới sức khỏe.

– Xuất huyết dạ dày:

Xuất huyết dạ dày là tình trạng hoàn toàn có thể xảy ra nếu bệnh viêm dạ dày cấp tính không được can thiệp xử lý kịp thời. Người bệnh thường gặp phải các triệu chứng như nôn ra máu, đi ngoài phân đen, đau bụng dữ dội… Nếu không được cấp cứu kịp thời, các biến chứng có thể phát sinh. Thậm chí nếu bị chảy máu ồ ạt có thể gây đe dọa tính mạng.

Viêm dạ dày cấp có nguy hiểm không?

Nhiều người thường chủ quan với bệnh viêm dạ dày cấp. Bởi các triệu chứng của bệnh mặc dù khởi phát đột ngột nhưng chỉ là tạm thời và không kéo dài. Tuy nhiên, đây là bệnh lý được các chuyên gia đánh giá là tương đối nguy hiểm.

Triệu chứng của bệnh ngoài gây khó chịu thì còn khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược. Hơn nữa, nhiều trường hợp còn bị chảy máu dạ dày. Nếu không xử lý kịp thời thì các biến chứng nguy hiểm sẽ rất dễ xảy ra.

Ngoài ra, bệnh viêm dạ dày cấp nếu không nghiêm trục điều trị sẽ tiến triển mãn tính. Lúc này việc điều trị thường gặp nhiều khó khăn và còn làm tăng nguy cơ bị ung thư dạ dày.

Chẩn đoán bệnh viêm dạ dày cấp

Trước khi đưa ra giải pháp điều trị, người bệnh cần tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán xác định. Đồng thời loại trừ các vấn đề bệnh lý có triệu chứng tương tự.

Dưới đây là cách chẩn đoán bệnh viêm dạ dày cấp:

• Thăm khám lâm sàng, bao gồm kiểm tra triệu chứng, khai thác tiền sử bệnh cũng như lịch sử dùng thuốc…
• Chụp X-quang dạ dày cản quan
• Nội soi dạ dày, giúp quan sát niêm mạc dạ dày. Khi nội soi, bác sĩ có thể lấy mẫu sinh thiết để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn Hp.
• Xét nghiệm máu, phân, nghiệm pháp thở… để tìm sự hiện diện của vi khuẩn Hp.

Mục đích của việc thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán nêu trên là để phát hiện bệnh. Đồng thời đánh giá mức độ tổn thương và xác định nguyên nhân gây bệnh. Sau khi có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp với từng cá thể người bệnh.

Cách điều trị viêm dạ dày cấp

Mục đích của việc điều trị bệnh viêm dạ dày cấp là giúp khắc phục triệu chứng. Đồng thời hỗ trợ phục hồi viêm nhiễm, tổn thương niêm mạc, ngăn ngừa biến chứng và tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn Hp.

Dưới đây là một số phương pháp điều trị được áp dụng phổ biến:

1. Sử dụng thuốc tây

Dùng thuốc tây chữa viêm dạ dày cấp là giải pháp điều trị chính. Giải pháp này mang lại hiệu quả nhanh, giúp người bệnh giảm đau và cải thiện các triệu chứng khó chịu. Bác sĩ sẽ căn cứ vào độ tuổi, mức độ bệnh, biểu hiện triệu chứng để kê toa thuốc phù hợp.

Dưới đây là một số loại thuốc được dùng phổ biến trong điều trị viêm dạ dày cấp:

– Thuốc kháng acid:

Nhóm thuốc này được dùng sau khi ăn khoảng từ 1 – 2 giờ đồng hồ và trước khi đi ngủ. Các thuốc được dùng phổ biến là Magnesi hydroxyd, Nhôm hydroxyl, Phosphate nhôm… Thuốc có tác dụng trung hòa acid dịch vị và tăng độ pH của dịch vị. Từ đó hỗ trợ làm giảm tình trạng kích ứng niêm mạc, giúp kiểm soát cơn đau và các triệu chứng đi kèm.

– Thuốc ức chế bơm proton (PPI):

Các loại thuốc ức chế bơm proton được dùng phổ biến là Esomeprazole, Rabeprazole, Omeprazole, Lansoprazole… Các thuốc này có tác dụng tiết acid rất mạnh và kéo dài. Nhóm thuốc ức chế bơm proton được dùng trong một thời gian nhất định để tạo điều kiện cho ổ viêm ở niêm mạc được phục hồi hoàn toàn.

– Thuốc bảo vệ niêm mạc:

Teprenone, Bismuth, Sucralfate… là các loại thuốc bảo vệ niêm mạc thường được bác sĩ kê toa. Thuốc được dùng vào trước bữa ăn chính khoảng 1 tiếng đồng hồ. Mục đích là để ngăn ngừa cơn đau và các triệu chứng viêm dạ dày cấp bùng phát sau khi ăn. Nhóm thuốc này còn được dùng để phòng ngừa chứng viêm dạ dày do sử dụng thuốc chống viêm không steroid hay bị stress kéo dài.

– Kháng sinh:

Kháng sinh được dùng trong trường hợp viêm dạ dày cấp dương tính với vi khuẩn Hp. Đa sisi các loại thuốc kháng sinh đều có hoạt tính kém trong môi trường acid. Do đó bác sĩ có thể kết hợp kháng sinh với PPI để điều trị vi khuẩn Hp. Tùy từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ kháng sinh phù hợp.

Tất cả các loại thuốc chữa viêm dạ dày cấp cần được dùng theo đúng chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tùy ý mua thuốc về dùng hay điều chỉnh liều lượng khi chưa được bác sĩ cho phép. Trường hợp thuốc gây ra các tác dụng ngoại ý thì nên báo cho bác sĩ được biết để kịp thời xử lý.

2. Cách giảm đau, hỗ trợ điều trị viêm da dày cấp tại nhà

Ngoài việc dùng thuốc tây thì người bệnh có thể cải thiện các triệu chứng viêm dạ dày cấp bằng các mẹo tự nhiên tại nhà. Đây là giải pháp lành tính, an toàn và rất dễ áp dụng.

Dưới đây là một số mẹo được áp dụng phổ biến:

– Uống nước nha đam:

Nha đam (lô hội) là nguyên liệu quen thuộc được dùng để chế biến các món ăn và đồ uống thanh nhiệt cơ thể. Hàm lượng nước và khoáng chất dồi dào từ nha đam còn có khả năng trung hòa dịch vị. Đồng thời làm giảm cảm giác đau rát thượng vị. Hơn nữa hợp chất phytochemical trong nha đam còn giúp chống viêm và kháng khuẩn hiệu quả.

• Chuẩn bị 1 lá nha đam tươi, rửa sạch và gọt bỏ vỏ
• Sau đó rửa lại cho sạch mủ và cắt lấy phần thịt bên trong
• Có thể ăn trực tiếp nha đam tươi hoặc cho vào máy xay nhuyễn để uống
• Nên sử dụng 1 – 2 lần/ ngày để nhận được kết quả tốt nhất
• Tuyệt đối không uống nước nha đam khi đang bị tiêu chảy

– Dùng mật ong:

Mật ong chứa rất nhiều thành phần chống oxy hóa có tác dụng bảo vệ niêm mạc. Đồng thời ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm và tổn thương tiến triển. Ngoài tác dụng kháng viêm và phục hồi tổn thương niêm mạc thì hàm lượng defensin-1 dồi dào trong mật ong còn giúp cải thiện sức đề kháng cho cơ thể. Đồng thời phòng ngừa sụt cân và suy nhược do viêm dạ dày cấp kéo dài.

• Chuẩn bị 2 thìa mật ong nguyên chất đem pha với 150ml nước ấm
• Có thể uống trực tiếp khi cơn đau bùng phát
• Uống trà mật ong 2 – 3 lần/ ngày để hỗ trợ tốt hơn cho hoạt động tiêu hóa

– Uống trà hoa cúc:

Ngoài trà mật ong thì trà hoa cúc cũng cũng là thức uống rất phù hợp với người bị viêm dạ dày cấp. Trà hoa cúc có vị ngọt dịu và mùi thơm đặc trưng rất dễ uống. Loại trà này có tác dụng an thần, làm giảm căng thẳng và hỗ trợ làm giảm các triệu chứng bệnh viêm dạ dày cấp. Hoạt chất apigenin trong trà hoa cúc còn có tác dụng chống viêm rất tốt.

• Chuẩn bị 5 – 7 bông hoa cúc nhỏ phơi khô
• Rửa sơ qua rồi đem hãm với 250ml nước sôi
• Sau đó thêm vào 1 – 2 thìa cà phê mật ong nguyên chất
• Khuấy đều và uống trực tiếp khi trà còn ấm
• Nên sử dụng đều đặn 1 – 2 lần/ ngày để nhận được kết quả tốt nhất

3. Ăn uống và sinh hoạt khoa học

Dạ dày là cơ quan tiêu hóa chịu sự tác động của chế độ ăn uống và sinh hoạt. Do đó ngoài việc điều trị y tế thì người bệnh cần chú ý kết hợp ăn uống và sinh hoạt khoa học.

Dưới đây là một số vấn đề cần lưu ý:

• Không sử dụng rượu bia cũng như các thức uống có chứa cồn và chất kích thích.
• Cai thuốc lá. Đồng thời tránh hít phải khói thuốc lá thụ động. Bởi thói quen này có thể làm chậm quá trình hồi phục tổn thương niêm mạc. Hơn nữa còn làm tăng nguy cơ tái phát bệnh viêm dạ dày cấp.
• Nên chia nhỏ bữa ăn và sử dụng các loại thức ăn mềm nhằm làm giảm áp lực lên niêm mạc dạ dày đang bị viêm.
• Tránh tiêu thụ các loại thực phẩm khó tiêu hay có khả năng kích thích niêm mạc dạ dày. Điển hình như thức ăn cay nóng, nhiều đạm và các thực phẩm chứa nhiều acid.
• Dành thời gian nghỉ ngơi, ngủ đúng giờ, đủ giấc. Thường xuyên tập thể dục để điều hòa nhu động cũng như hoạt động bài tiết dịch vị của dạ dày.

Phòng ngừa bệnh viêm dạ dày cấp

Viêm dạ dày cấp là bệnh đường tiêu hóa rất phổ biến hiện nay. Dù ít khi đe dọa tới tính mạng nhưng bệnh lý này lại gây ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống. Chính vì vậy, tốt nhất nên chủ động phòng ngừa bệnh để bảo vệ cho sức khỏe.

Dưới đây là một số biện pháp giúp phòng ngừa bệnh viêm dạ dày cấp:

• Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học. Tránh các thói quen xấu như bỏ bữa, nhịn ăn, ăn uống quá mức, dùng thực phẩm và đồ uống gây kích thích dạ dày.
• Nên dành thời gian nghỉ ngơi, tránh stress, áp lực và làm việc quá 8 tiếng đồng hồ/ ngày. Trường hợp bị stress kéo dài thì nên gặp bác sĩ để được tư vấn điều trị tâm lý.
• Tập thể dục thường xuyên cũng là một biện pháp hữu hiệu giúp phòng ngừa viêm dạ dày và các bệnh đường tiêu hóa khác. Nhiều nghiên cứu cho thấy, hoạt động thể chất sẽ giúp điều hòa hệ thần kinh não – ruột. Điều này giúp ổn định nhu động ruột cũng như hoạt động bài tiết dịch vị.
• Tránh hút thuốc lá, không sử dụng rượu bia và các chất kích thích.
• Hạn chế dùng các thuốc chống viêm nếu như không thật sự cần thiết. Nếu phải dùng dài hạn thì cần thông báo với bác sĩ về tiền sử đau dạ dày. Bác sĩ sẽ hiệu chỉnh liều hoặc kê toa kết hợp với thuốc bảo vệ niêm mạc.
• Chủ động thực hiện việc phòng ngừa lây nhiễm vi khuẩn Hp. Cần ăn chín, uống sôi, vệ sinh tay sạch sẽ cả trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Ngoài ra, nên tránh ăn uống hay dùng chung các đồ dùng cá nhân với người nhiễm khuẩn.
• Nên chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ 1 – 2 lần/ năm nhằm giúp phát hiện và điều trị sớm sớm nếu nhiễm vi khuẩn Hp hay mắc các bệnh đường tiêu hóa.

Viêm dạ dày cấp là bệnh tiêu hóa khá phổ biến hiện nay. Trường hợp can thiệp điều trị kịp thời và đúng cách thì người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn trong thời gian ngắn. Vì vậy khi phát hiện các triệu chứng bất thường, nên chủ động thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Có thể bạn quan tâm:

• Viêm dạ dày trợt xung huyết mãn tính: Bệnh lý chớ xem thường
• 5 bài thuốc đông y chữa đau dạ dày tốt nhất và lưu ý

Thông tin hữu ích

Những ƯU ĐIỂM VƯỢT TRỘI chỉ tìm thấy ở Sơ can Bình vị tán

Hành trình CHIẾN THẮNG VIÊM ĐAU DẠ DÀY của bệnh nhân hơn 60 tuổi

Vì Sức Khỏe Người Việt VTV2 giới thiệu: Bài thuốc Đông y ĐẶC TRỊ DẠ DÀY an toàn, hiệu quả của Thuốc dân tộc

Uống Sơ can Bình vị tán, Bệnh nhân khỏi viêm đau dạ dày 60% ngay SAU 1 THÁNG