Ung thư cổ tử cung có lây hay di truyền không?

Bệnh ung thư cổ tử cung là một trong những căn bệnh mãn tính nguy hiểm đe dọa sức khỏe sinh sản của nữ giới. Tỷ lệ phụ nữ mắc phải căn bệnh này ngày càng phổ biến và chỉ đứng thứ 2 sau ung thư vú ở nữ giới. Bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ ung thư cổ tử cung có di truyền không và bệnh có lây hay không để người bệnh có những biện pháp ngăn chặn kịp thời nhất.

Nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung 

Ung thư cổ tử cung là tình trạng các tế bào ở cổ tử cung bắt đầu phát triển vượt quá mức kiểm soát. Chúng hình thành nên những khối u có chứa tế bào ác tính và nhân lên số lượng tế bào ung thư sau từng ngày. Sở dĩ những tế bào ác tính này được tạo ra từ  những đột biến trong cấu trúc DNA. Thay vì những tế bào khỏe mạnh và lành tính bình thường sẽ tự chết sau một thời gian thì những tế bào đột biến không chết mà tích lũy theo thời gian hình thành nên khối u. 

Nếu như các tế bào này phát triển quá mức sẽ để xảy ra hiện tượng vỡ khối u và khiến tế bào ung thư di căn đến những cơ quan khác trong cơ thể. Bệnh ung thư cổ tử cung có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí trong hoặc ngoài cổ tử cung, những ảnh hưởng của bệnh có thể rất nghiêm trọng vì có thể đe dọa khả năng sinh sản và sức khỏe của chị em phụ nữ. 

Cho đến hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu khẳng định về một nguyên nhân cụ thể gây ung thư cổ tử cung. Trong đó nhiều chuyên gia cho rằng virus HPV có liên quan đến căn bệnh này. Bởi tỷ lệ những phụ nữ bị ung thư cổ tử cung sau xét nghiệm phần lớn đều nhiễm HPV . Vì thế ở những chị em bị viêm nhiễm phụ khoa do HPV gây ra trong thời gian dài cũng cần cảnh giác với căn bệnh này.

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung có thể gặp phải ở mọi đối tượng, mọi độ tuổi. Tuy nhiên những yếu tố nguy cơ khác làm tăng khả năng mắc bệnh như môi trường hoặc lối sống tình dục cũng liên quan đến căn bệnh này. Các chuyên gia đã nhận định những nhóm nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung gồm có:

Phụ nữ bị nhiễm papillomavirus (HPV)

Những phụ nữ bị nhiễm papillomavirus (HPV) do quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ mắc bệnh viêm nhiễm cơ quan sinh dục ( âm đạo, cổ tử cung) và từ đó làm tăng khả năng ung thư cổ tử cung. Nhóm virus HPV gồm nhiều loại khác nhau.  Trong đó có một số loại kích thích các tế bào ác tính của u nhú. Khối u do virus HPV gây ra có thể lây nhiễm sang các tế bào trên bề mặt niêm mạc, tế bào lót của cơ quan sinh dục, hậu môn, một số trường hợp còn có thể gặp ở miệng và cổ họng. Virus HPV có thể lây quan qua những tiếp xúc gần, khi giữa người bình thường với người mắc bệnh có những xúc gần gũi, da kề da. 

HPV chủ yếu lây nhiễm qua con đường quan hệ tình dục như quan hệ qua âm đạo, hậu môn và quan hệ bằng miệng. Virus này cũng là nguyên nhân phổ biến gây ra mụn cóc ở tay và chân; một số trường hợp lây nhiễm qua đường miệng còn gây ra mụn cóc trên môi hoặc lưỡi.

Quan hệ tình dục bừa bãi

Đời sống tình dục phóng túng, kém lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HPV ở nữ giới. Đặc biệt là khi bạn quan hệ tình dục không sử dụng các biện pháp tránh thai, điều này góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh xã hội, bệnh truyền nhiễm lây qua đường tình dục. 

Theo các chuyên gia sức khỏe và sinh sản, khả năng nữ giới nhiễm bệnh đường tình dục như lậu, giang mai hay sùi mào gà, có nguyên nhân bắt nguồn từ virus HPV càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng tăng. Thực tế, nam và nữ giới có số lượng bạn tình càng nhiều thì nguy cơ bị nhiễm virus càng cao. 

Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung

Một trong những nguyên nhân chính thúc đẩy sự hình thành các tế bào ác tính ở cổ tử cung là vì tình trạng lạc nội mạc tử cung. Thực tế tỷ lệ phụ nữ có bệnh sử lạc nội mạc tử cung có tỷ lệ ung thư cổ tử cung cao. Tuy nhiên không hẳn tất cả các trường hợp đều biến chứng ung thư, chỉ một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân có thay đổi cấu trúc gen, hoặc do bệnh tiến triển lâu ngày mà phát triển thành bệnh.

Bệnh lạc nội mạc tử cung thực tế là tình trạng các mô đáng lẽ phát triển trong tử cung nhưng lại xâm lấn đến những cơ quan ngoài tử cung như buồng trứng hoặc cổ tử cung. Các tế bào này khi phát triển rộng đến buồng trứng được gọi là tình trạng u lạc nội mạc tử cung. Những trường hợp hiếm gặp khác, u lạc nội mạc tử cung có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động của dạ dày, phổi hay khu vực xung quanh vùng chậu. 

Phụ nữ nghiện hút thuốc

Phụ nữ nghiện hút thuốc có nguy cơ ung thư buồng trứng cao. Do trong thành phần của khói thuốc lá có nhiều chất độc hại, trong đó có các loại hóa chất gây ra bệnh ung thư. Thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ảnh hưởng đến phổi, bên cạnh đó đây cũng là cơ sở hình thành bệnh ung thư thực quản, ung thư dạ dày,… Do các chất độc hại này có thể được máu đưa đi khắp cơ thể nên triệu chứng hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến tuyến cơ quan sinh sản của nữ giới.

Theo các nghiên cứu, phụ nữ hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung cao gấp đôi so với những phụ nữ không nghiện hút. Một số thành phần gây nghiện và chất kích thích có trong khói thuốc lá ảnh hưởng đến DNA của các tế bào cổ tử cung, vì thế dù hút khói thuốc trực tiếp hay gián tiếp cũng có thể khiến nữ giới bị ung thư cổ tử cung. Ngoài ra thuốc lá cũng là nguyên nhân khiến hệ miễn dịch suy yếu, khả năng kháng lại sự tấn công của virus HPV kém hiệu quả hơn.

Nữ giới có hệ miễn dịch yếu

Nếu như bạn có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh thì điều này có thể giúp giảm khả năng mắc bệnh ung thư nói chung và ung thư cổ tử cung nói riêng. Hệ thống miễn dịch bao gồm nhiều kháng thể khỏe mạnh, giúp tiêu diệt các tế bào ung thư và làm chậm sự phát triển và lây lan của tế bào ác tính. Các tế bào ung thư này có thể bị ngăn chặn bởi hệ thống miễn dịch, từ đó chúng không thể tiếp tục nhân lên về số lượng hay phát triển thành khối u ung thư xâm lấn đến những cơ quan khác.

Hệ miễn dịch có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều nguyên nhân, có thể là do người phụ nữ có cơ địa yếu, suy dinh dưỡng hoặc người bị nhiễm HIV. Đồng thời ở những phụ nữ sống trong điều kiện sinh sống thiếu vệ sinh, ô nhiễm nước sinh hoạt cũng có nguy cơ nhiễm trùng HPV cao hơn. Hiếm gặp hơn là những trường hợp nữ giới lạm dụng kháng sinh mà ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch tự nhiên của cơ thể, đặc biệt là nữ giới bị Lupus, hoặc viêm khớp dạng thấp…

Nhiễm Chlamydia

Tình trạng nhiễm khuẩn Chlamydia xảy ra khá phổ biến, đồng thời đây cũng là một trong những điều kiện gây ra sự tăng lên các tế bào tự do ác tính ở hệ thống sinh sản. Vi khuẩn  Chlamydia lây truyền bởi tiếp xúc tình dục, và chúng có thể gây ra những tổn thương ở hệ thống sinh sản của chị em phụ nữ. Do khi nhiễm chlamydia ban đầu bệnh nhân sẽ không nhận ra những dấu hiệu đặc trưng, cho đến khi triệu chứng tiến triển xấu hơn và bệnh nhân phát hiện bệnh thông qua việc khám phụ khoa thì những tổn thương nhất định đã được hình thành.

Không chỉ làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung, đây cũng là nguyên nhân khiến chị em mắc các bệnh lý ở vùng chậu, từ đó dẫn đến vô sinh. Các nghiên cứu cho thấy nguy cơ ung thư cổ tử cung ở nữ giới sẽ cao hơn nếu một cơ quan nào đó bị nhiễm chlamydia. Trong trường hợp nữ giới bị nhiễm Chlamydia và HPV cùng lúc, cả hai mầm bệnh đều có thể phát triển và sống trong cổ tử cung, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung ở chị em.

Lạm dụng thuốc tránh thai 

Việc lạm dụng thuốc tránh thai có thể là nguyên nhân chính gây ra bệnh lý ở cơ quan sinh sản, trong đó có bệnh ung thư cổ tử cung. Một số nghiên cứu nhận định việc sử dụng thuốc uống trong một thời gian dài có thể sẽ làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung và nhiều bệnh lý viêm nhiễm vùng kín khác. Các nghiên cứu cũng cho thấy nguy cơ bị  viêm cổ tử cung tăng lên khi phụ nữ dùng thuốc tránh thai liên tục trong thời gian dài. 

Do thuốc tránh thai có chứa lượng propresterone cao nên nội tiết tố của nữ giới có thể bị thay đổi. Từ đó dần hình thành nên các u nhú có chứa tế bào tự do ở cổ tử cung. 

Mang thai nhiều lần

Ở những người phụ nữ có thời gian sinh nở nhiều, cơ thể có thể bị phơi nhiễm với nhiễm trùng HPV khi sinh hoạt tình dục cao hơn bình thường.  Bên cạnh đó một số nghiên cứu đã chỉ ra khi mang thai càng nhiều lần, cơ thể nữ giới thường có chiều hướng tự sản sinh các tế bào mới nhưng chúng là các gốc tự do có khả năng tăng trưởng thành tế bào ung thư.

Ngoài ra do sinh nở nhiều lần mà người phụ nữ sẽ có hệ thống miễn dịch yếu hơn. Khả năng tự kháng lại các mầm bệnh gây hại không được đảm bảo. Một số chuyên gia cũng nhận định ở những chị em phụ nữ có con sớm, hoặc mang thai lần đầu tiên sẽ có khả năng bị ung thư cổ tử cung sớm hơn.

Ung thư cổ tử cung có di truyền không?

Ung thư cổ tử cung nói riêng và những dạng ung thư khác nói chung đều có liên quan đến các gen đột biến. Điều này đã được các chuyên gia khẳng định vì ung thư cổ tử cung có thể di truyền từ mẹ sang con. Thực tế tình trạng này cũng có thể xảy ra đối với những thế hệ cận huyết. Nếu như người mẹ bị ung thư cổ tử cung, trong cơ thể có sự tồn tại của những tế bào ung thư, một số trường hợp người mẹ sẽ di truyền bộ gen có chứa tế bào ung thư cho con cái. Tuy nhiên việc các thế hệ sau có phát bệnh ung thư hay không sẽ còn tùy thuộc điều kiện sức khỏe, môi trường sống…

Các trường hợp di truyền gen ung thư cũng có thể khiến người con mắc phải các dạng ung thư khác như ung thư dạ dày hoặc là ung thư trực tràng. Do đó các chuyên gia cảnh bảo nếu trong gia đình bạn có bà, mẹ hoặc chị em bị ung thư cổ tử cung thì nên cảnh giác thăm khám và kiểm tra sức khỏe sinh sản sớm để kịp thời phát hiện bệnh. Mặc dù bệnh ung thư cổ tử cung có tính di truyền nhưng không phải tất cả mọi đối tượng đều phát bệnh, điều này chỉ mang tính tương đối.

Bên cạnh mối bận tâm ung thư cổ tử cung có di truyền không, nhiều chị em cũng lo lắng về khả năng lây lan của căn bệnh này. Ung thư cổ tử cung không phải là bệnh truyền nhiễm, vì vậy phụ nữ bị ung thư cổ tử cung không cần phải lo lắng về việc lây lan bệnh. Tuy nhiên,thông qua những tiếp xúc thông thường không thể gây bệnh. Nhưng virus HPV – một nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung lại là virus truyền nhiễm và có thể lây lan sang nữ giới khi sử dụng chung vật dụng cá nhân.

Kết luận của các chuyên gia cho rằng bệnh ung thư cổ tử cung không có khả năng lây truyền nhưng nguyên nhân gây bệnh – virus HPV có khả năng lây lan rất cao. Virus này cũng có thể lây lan qua da, khi mà người bệnh sử dụng chung khăn tắm hoặc đồ lót với người khác. 

Các type HPV thường không giống nhau, mỗi type mang một đặc tính riêng biệt. Virus  HPV 16 và HPV 18 là những nguyên nhân gây ra mụn cóc sinh dục hoặc ung thư cổ tử cung, viêm âm hộ, viêm âm đạo…

Phương pháp phòng ngừa ung thư cổ tử cung 

Ung thư cổ tử cung là căn bệnh nguy hiểm và không có thuốc chữa bệnh dứt điểm. Thay vào đó nữ giới cần có những phương pháp phòng bệnh từ sớm, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản tốt hơn. Sau đây là những lưu ý giúp phòng bệnh ung thư cổ tử cung:

Xây dựng lối sống lành mạnh

Virus HPV là nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung ở nữ giới, chủ yếu đến từ thói quen quan hệ tình dục không an toàn. Vì thế đối với phụ nữ chưa có gia đình, cần xây dựng lối sống lành mạnh, có biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục. Với nữ giới đã lập gia đình, nên sử dụng những biện pháp tránh thai an toàn và không lạm dụng thuốc tránh thai cho mục đích khác để giảm thiểu nguy cơ lây bệnh.

Vệ sinh vùng kín sạch sẽ

Có không ít nữ giới bị ung thư cổ tử cung từ những nguyên nhân viêm nhiễm thông thường. Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đảm bảo vùng kín luôn có sức đề kháng tốt nhất. Tuy nhiên việc lạm dụng các loại dung dịch vệ sinh phụ nữ có độ tẩy rửa cao không được khuyến khích vì có thể gây ra những ảnh hưởng đến độ cân bằng pH tự nhiên. Ngoài ra chị em cũng cần điều trị dứt điểm những bệnh lý phụ khoa nếu không may mắc phải. Kéo dài điều trị những vấn đề này sẽ tăng nguy cơ hình thành các u nhú ác tính.

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ

Chế độ ăn uống khoa học có thể góp phần cải thiện bệnh, trong đó một số thực phẩm đã được chứng minh có thể ngăn ngừa ung thư cổ tử cung. Phòng tránh ung thư cổ tử cung đòi hỏi nữ giới cần phải xây dựng thực đơ dinh dưỡng đầy đủ chất và cân bằng giữa các nhóm dinh dưỡng khác nhau.

Đặc biệt tránh xa các loại thức uống có chứa chất kích thích như bia rượu, các loại nước uống có ga. Đồng thời hạn chế những thức ăn nhanh, nhiều chất bảo quản vì những loại thực phẩm đó có nguy cơ tiềm ẩn làm tăng bệnh ung thư nhiều nhất.

 Khám phụ khoa định kỳ 

Theo lời khuyên của các bác sĩ chuyên khoa, ung thư cổ tử cung không có dấu hibjnệu nhận biết đặc trưng, vì thế nên bạn không thể nhận biết được bệnh. Tầm soát ung thư cổ tử cung bằng cách khám phụ khoa định kỳ 3 tháng 1 lần, đồng thời tiến hành các xét nghiệm tế bào ở cổ tử cung có thể giúp sớm phát hiện bệnh ung thư cổ tử cung và bệnh phụ khoa nói chung. 

Thực hiện xét nghiệm Pap trong diện nguy cơ

Nếu như bạn nằm trong nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị ung thư cổ tử cung, tốt nhất nên chủ động thực hiện xét nghiệm Pap. Đây là một xét nghiệm giúp phát hiện sớm các tế bào ung thư ác tính, bạn có thể thực hiện xét nghiệm này ít nhất mỗi năm một lần nếu như bạn đã có quan hệ tình dục . Bằng cách này có thể hỗ trợ cho việc chữa trị các tổn thương lành tính và sự hình thành những tế bào ung thư giai đoạn đầu. 

Tiêm vacxin để phòng ngừa ung thư cổ tử cung

Phương pháp phòng ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Liều tiêm gồm 3 lần tiêm cho những bé gái 9 tuổi hoặc phụ nữ 20 – 26 tuổi. Tại nhiều nước phát triển khuyến cáo tiêm ngừa ung thư cổ tử cung trong chương trình tiêm chủng quốc gia. Thời gian tiêm vacxin phòng ngừa ung thư cổ tử cung trong 6 tháng và nữ giới cần được tiêm đủ ba mũi mới có thể được bảo vệ chống lại tình trạng nhiễm HPV.

Nữ giới cần tiêm vacxin tại các cơ sở y tế uy tín và được cấp phép của bộ y tế để tránh những ảnh hưởng phụ xảy ra khi tiêm phòng. Trong một số trường hợp bạn có thể cảm nhận những biểu hiện bất thường sau khi tiêm như hoa mắt, buồn nôn hoặc chóng mặt… Tuy nhiên những biểu hiện này đều không kéo dài lâu mà sẽ biến mất nhanh sau 1 – 2h.

Bài viết đã thông tin thêm về vấn đề ung thư cổ tử cung có di truyền không và có lây hay không. Đây là căn bệnh nguy hiểm đe dọa sức khỏe của chị em và di truyền cho thế hệ sau. Do đó nữ giới cần có biện pháp chủ động tiêm phòng và điều trị sớm để kịp thời ngăn chặn những ảnh hưởng của bệnh.

Bài viết liên quan:

• Tầm soát ung thư cổ tử cung: Mọi thông tin cần biết

• Các giai đoạn ung thư cổ tử cung và thông tin cần biết

• Ung thư cổ tử cung có mang thai, sinh con được không?