U xơ tử cung lành tính và thông tin cần biết

Đa phần các trường hợp bị u xơ tử cung đều là lành tính. Tuy nhiên nếu không sớm theo dõi và kiểm soát thì khối u vẫn có thể phát triển lớn. Lúc này, nhiều biến chứng sẽ có nguy cơ phát sinh ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng sinh sản của nữ giới.

U xơ tử cung là gì? Lành tính hay ác tính

U xơ tử cung (Uterine fibroids) còn được gọi bằng tên y khoa khác là u cơ trơn tử cung. Bởi đặc trưng của khối u là xuất hiện ngay tại cơ trơn của tử cung. Bệnh thường ảnh hưởng tới phụ nữ khi đang trong độ tuổi sinh sản (25 – 50 tuổi).

Đa số các trường hợp u xơ tử cung là lành tính và không gây ra triệu chứng. Bệnh thường được phát hiện một cách ngẫu nhiên khi tình cờ thăm khám phụ khoa. Bệnh lý này thường rất hiếm có khả năng chuyển biến thành khối u ác tính. Đồng thời cũng sẽ không làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư tử cung.

U xơ tử cung lành tính thường sẽ được theo dõi khoảng từ 3 – 6 tháng/ lần và không cần thiết phải can thiệp phẫu thuật. Nếu khối u xuất hiện trong thai kỳ thì cũng sẽ không thực hiện bóc tách mà chỉ theo dõi sau sinh.

Các khối u xơ tử cung thường có xu hướng ngừng phát triển và teo nhỏ lại khi bước vào thời kỳ tiền mãn kinh hay mãn kinh. Điều này được lý giải là do khối u xơ chịu ảnh hưởng của nội tiết tố, nhất là nồng độ hormone estrogen.

Tuy nhiên, trong 1 số trường hợp nếu không chú ý theo dõi và kiểm soát thì kích thước khối u có thể tăng lên. Từ đó gây xuất huyết tử cung bất thường, chèn ép lên xương chậu và ảnh hưởng tới những cơ quan khác trong buồng tử cung.

Sự xuất hiện của các khối u mặc dù lành tính cũng có thể gây biến dạng lòng tử cung và làm giảm khả năng thụ thai. Hơn nữa còn làm tăng nguy cơ sảy thai và gây ra các vấn đề xấu ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ.

U xơ tử cung lành tính liệu có nguy hiểm?

U xơ tử cung hầu hết là khối u lành tính nên sẽ không đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Tuy nhiên nếu không sớm phát hiện và điều trị thì kích thước khối u có thể sẽ tăng lên. Điều này không chỉ làm phát sinh triệu chứng mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Khối u tăng kích thước và phát triển lâu có thể gây thoái hóa, nhiễm trùng, xoắn khối u, cường kinh và rong kinh kéo dài, hoại tử vô khuẩn u xơ… Ngoài ra, nó còn trực tiếp ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và tăng nguy cơ bị hiếm muộn, vô sinh.

Đặc biệt, nếu bị u xơ tử cung trong thời kỳ mang thai thì vấn đề có thể diễn biến phức tạp. Do sự thay đổi nội tiết tố sẽ khiến cho kích thước khối u phát triển nhanh chóng. Các mẹ bầu có thể gặp phải các vấn đề sau:

• Thai nhi chậm tăng trưởng trong tử cung do máu phải nuôi cả khối u xơ
• Tăng nguy cơ bị sảy thai, vỡ ối non, sinh non
• Gây nhau bám chặt, nhau bong non hay nhau tiền đạo
• Nguy cơ khó sinh do bất thường ngôi thai
• Khối u xơ có thể gây cản trở đường ra của thai
• Nhiều trường hợp u xơ gây rối loạn cơn co tử cung
• Sản phụ rất dễ bị băng huyết sai sinh
• Thời kỳ hậu sản có thể bị bế sản dịch hay nhiễm khuẩn

Các phương pháp điều trị u xơ tử cung lành tính

Như đã đề cập, hầu hết các khối u xơ tử cung đều là lành tính. Vì vậy người bệnh không cần quá lo lắng, nếu sớm phát hiện và can thiệp thì hiện trạng bệnh sẽ nhanh chóng được kiểm soát.

Trường hợp nếu khối u không phát sinh các triệu chứng bất thường thì bác sĩ sẽ đề nghị theo dõi. Qua quá trình theo dõi sẽ giúp đánh giá được có cần thiết phải can thiệp điều trị hay không? Mục đích của việc điều trị là giúp cải thiện các triệu chứng lâm sàng. Đồng thời làm giảm kích thước của khối u.

Hiện nay, điều trị u xơ tử cung sẽ được chỉ định với một số trường hợp sau đây:

• Khối u xơ gây ra các triệu chứng lâm sàng.
• Trường hợp nữ giới bị u xơ dưới niêm mạc nhưng vẫn có ý định mang thai. Lúc này cần can thiệp điều trị dự phòng để tránh tình trạng sảy thai.
• U xơ gây chèn ép niệu quản cũng cần điều trị dự phòng. Điều này nhằm hạn chế nguy cơ gây tắc nghẽn đường tiểu.

Để lựa chọn giải pháp điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ căn cứ vào một số vấn đề liên quan. Điển hình như vị trí và kích thước khối u, các triệu chứng lâm sàng, mãn kinh hay nguyện vọng của chính người bệnh.

1. Điều trị theo dõi

Phương pháp điều trị theo dõi sẽ được bác sĩ yêu cầu trong trường hợp các khối u xơ tử cung lành tính không gây ra triệu chứng lâm sàng. Lúc này, bác sĩ thường sẽ tiến hành siêu âm để chắc chắn rằng người bệnh đang bị u xơ tử cung. Đồng thời loại trừ nguy cơ bị u buồng trứng.

Việc theo dõi sẽ được thực hiện với tần suất 1 năm/ lần để có thể đánh giá quá trình tăng trưởng của khối u. Trên thực tế thì u xơ tử cung thường sẽ có xu hướng thoái triển sau khi sinh con hay bước vào giai đoạn mãn kinh. Vì vậy hầu như không cần can thiệp điều trị y tế.

Khi thăm khám, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh cách theo dõi tại nhà. Không chỉ quan tâm đến các triệu chứng mà còn chú ý chăm sóc sức khỏe thật tốt. Việc ăn uống lành mạnh hay sinh hoạt điều độ cũng sẽ tác động tốt đến quá trình kiểm soát sự phát triển của khối u xơ tại thành tử cung.

2. Điều trị nội khoa

Phương pháp điều trị nội khoa sẽ được bác sĩ chỉ định trong trường hợp khối u xơ tử cung lành tính nhưng có phát sinh triệu chứng. Một số loại thuốc sẽ được kê toa nhằm ức chế hoạt động sản sinh estrogen của buồng trứng. Từ đó có thể làm giảm kích thước khối u. Đồng thời cải thiện tình trạng xuất huyết tử cung bất thường.

Dưới đây là một số thuốc được dùng phổ biến trong điều trị u xơ tử cung lành tính:

– Progestin:

Progestin chính là 1 dạng progesterone có tác dụng ức chế hormone estrogen. Đồng thời có khả năng làm teo nội mạc tử cung. Dùng thuốc progestin sẽ hỗ trợ làm giảm kích thước của khối u xơ tử cung. Tuy nhiên có 1 bất cập là khi ngưng thuốc thì khối u có thể tăng kích thước trở lại.

– Thuốc ngừa thai phối hợp:

Thuốc ngừa thai phối hợp được dùng với mục đích kiểm soát các triệu chứng cường kinh hay rong kinh. Tuy nhiên không được khuyến khích dùng thuốc này cho nữ giới dưới 16 tuổi. Các chuyên gia cho biết, dùng thuốc ngừa thai quá sớm có thể làm tăng nguy cơ bị u xơ tử cung trong tương lai. Đồng thời có thể gây ảnh hưởng xấu tới khả năng sinh sản.

– Chất đồng vận GnRH:

Chất đồng vận GnRH có thể được sử dụng qua đường tiêm dưới da vùng bụng hay tiêm bắp. Chất đồng vận GnRH có khả năng làm giảm tiết LH, FSH. Thực tế cho thấy nó có thể làm giảm từ 35 – 60% thể tích khối nhân xơ tử cung sau chỉ 3 tháng điều trị. Tuy nhiên nhóm thuốc này có chi phí rất đắt đỏ, đồng thời hiệu quả vẫn còn giới hạn nên chỉ được dùng trong trường hợp thật sự cần thiết.

– GnRH đối vận:

GnRH đối vận có cải thiện lâm sàng tương tự như chất đồng vận GnRH. Nhưng ưu điểm của nó là mang đến tác dụng nhanh hơn. Tuy nhiên GnRH đối vận lại không thể mang đến hiệu quả kéo dài và phải tiêm mỗi ngày. Vì thế nó ít được dùng trong điều trị u xơ tử cung lành tính.

– Các loại thuốc khác:

Ngoài các thuốc nêu trên thì bác sĩ có thể chỉ định một số loại khác trong điều trị u xơ tử cung lành tính. Phải kể đến như:

• Danazol
• Antiprogestins
• Gestrinone

Tất cả các thuốc được đề cập ở trên đều cần dùng theo đúng chỉ dẫn từ bác sĩ. Người bệnh hãy nghiêm túc tuân thủ liều lượng, tần suất cũng như kế hoạch dùng thuốc. Nếu có các vấn đề không mong muốn phát sinh, hãy báo ngay cho bác sĩ được biết để có sự điều chỉnh kịp thời.

3. U xơ tử cung lành tính khi nào cần phẫu thuật?

Trong một số trường hợp, các giải pháp điều trị nội khoa không thể đáp ứng tốt dù khối u xơ tử cung là lành tính. Số liệu thống kê cho thấy, có khoảng 20 – 50% người bệnh u xơ tử cung có các biểu hiện bất thường cần phải mổ.

Chỉ định phẫu thuật u xơ tử cung sẽ được yêu cầu trong các trường hợp sau:

• Khối u phát triển nhanh, kích thước phát triển lớn hơn 6cm. Kèm theo đó là các triệu chứng rong kinh, cường kinh gây thiếu máu…
• Các khối nhân xơ có kích thước nhỏ hơn 5cm nhưng lại nằm ở dưới niêm mạc. Đồng thời gây ra tình trạng rối loạn kinh nguyệt.
•  Nhân xơ nằm ngay tại đoạn eo hoặc trong dây chằng rộng. Nguy cơ gây chèn ép niệu quản và khiến thận ứ nước.
• Khối u xơ có kèm theo một số bệnh phụ khoa khác như sa sinh dục hay tăng sinh nội mạc tử cung.
• Khối u xơ tử cung đi kèm với các khối u buồng trứng thực thể.
• Sau khi mãn kinh u xơ vẫn có xu hướng phát triển nhanh.
• Khối u xơ có dấu hiệu hoại tử.
• U xơ tử cung gây sảy thai liên tiếp hay hiếm muộn.

Riêng với phụ nữ mang thai bị u xơ tử cung thì sẽ chỉ định phẫu thuật trong thai kỳ hay khi sinh nếu:

• U xơ tử cung có dấu hiệu hoại tử hay nhiễm trùng
• Khối u nằm ngay đường rạch cơ tử cung trong khi mổ lấy thai
• U xơ gây cản trở, bít đường thoát sản dịch
• U xơ dưới niêm mạc lấn vào trong lòng tử cung

Phòng ngừa bệnh u xơ tử cung

Hiện vẫn chưa có biện pháp phòng ngừa bệnh u xơ tử cung hoàn toàn. Tuy nhiên, chị em phụ nữ vẫn có thể ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh.

Dưới đây là một số giải pháp cụ thể:

• Kiểm soát cân nặng hợp lý bằng chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt cũng như luyện tập khoa học. Các nhà nghiên cứu cho biết, thừa cân – béo phì có thể làm tăng khoảng 20 – 30% nguy cơ mắc bệnh u xơ tử cung.
• Giới hạn thời gian làm việc, ngủ đúng giờ, đủ giấc. Điều này sẽ giúp hạn chế tình trạng căng thẳng thần kinh cũng như rối loạn nội tiết tố ở nữ giới.
• Tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây tươi và các thực phẩm giàu vitamin, các chất chống oxy hóa vào khẩu phần ăn. Đồng thời nên hạn chế tiêu thụ thịt đỏ, đồ ăn nhiều dầu mỡ, muối đường, gia vị. Tuyệt đối không hút thuốc lá, tránh hít phải khói thuốc thụ động và nói không với đồ uống chứa cồn.
• Nếu bạn có ý định sử dụng các loại chế phẩm có chứa estrogen thì hãy tham khảo trước ý kiến bác sĩ. Vấn đề tăng sinh nội tiết tố quá mức có thể sẽ kích thích các khối u xơ xuất hiện tại thành tử cung.
• Dành thời gian tối thiểu 20 – 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động thể chất phù hợp với thể trạng. Ngoài giúp ngăn ngừa các bệnh lý phụ khoa thì tập thể dục đều đặn còn giúp bạn duy trì một thể trạng khỏe mạnh. Đồng thời ngăn ngừa loãng xương cũng như làm chậm quá trình lão hóa.
• Ngay cả khi không bắt gặp các triệu chứng bất thường thì bạn vẫn nên thăm khám phụ khoa định kỳ 1 lần/ năm. Điều này giúp kịp thời phát hiện để can thiệp điều trị sớm khi có các vấn đề sức khỏe bất thường.

U xơ tử cung là bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, may mắn hầu hết các trường hợp đều là lành tính. Tuy nhiên khối u xơ xuất hiện vẫn có thể gây chèn ép lên vùng chậu, ảnh hướng sức khỏe sinh sản và trong một số trường hợp vẫn có nguy cơ phát sinh biến chứng. Chính vì vậy cần chú ý thăm khám và điều trị đúng cách theo chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.

Có thể bạn quan tâm:

• U xơ tử cung khi mang thai nguy hiểm không?
• Cách chăm sóc sau mổ u xơ tử cung – Điều cần biết