U Nang Buồng Trứng

Phân loại u nang buồng trứng dựa theo tiêu chuẩn O-RADS phân tầng nguy cơ và mô tả chính xác đặc điểm buồng trứng, triệu chứng bệnh. Cụ thể như sau:

# O-RADS 0

Thường khó phát hiện do chưa có đầy đủ các yếu tố đánh giá bệnh như có các sang thương kích thước lớn, hơi ruột, vị trí phần phụ hoặc bệnh nhân không thể thực kỹ thuật siêu âm ngả âm đạo vì một số lý do cá nhân.

# O-RADS 1 

Phát hiện các tổ chức khối mô phát triển bất thường và chỉ áp dụng cho bệnh nhân trong độ tuổi sinh sản. Đánh giá mức độ cho kết quả buồng trứng hoạt động bình thường và tỷ lệ ác tính là 0%.

Nang buồng trứng cơ năng là những nang chứa dịch, kích thước nhỏ từ 5- 6cm, khó phát hiện trên lâm sàng và chủ yếu xuất hiện ở những bệnh nhân trong độ tuổi mãn kinh. Các nang này có thể tự biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt.

# O-RADS 2

Thể nang này chắc chắn là lành tính với tỷ lệ ác tính < 1%. Đặc trưng của các nang này như sau:

Nang đơn giản: Kích thước nhỏ 3 < nang < 10cm đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và < 10cm đối với phụ nữ mãn kinh; kèm theo các tổn thương điển hình nhưng lành tính.

Nang không đơn giản: Kích thước < 10cm, là dạng nang đơn thùy có thành trong trơn láng; có phản âm bên trong.

Các nang khác: Nang xuất huyết điển hình: kích thước < 10cm; nang lạc nội mạc điển hình: kích thước < 10cm; nang cạnh buồng trứng đơn giản; nang vùi phúc mạc điển hình; nang ứ dịch tai vòi;

# O-RADS 3

Đây là nhóm các thể nang có nguy cơ ác tính thấp (từ 1 - 10%). Bao gồm các nang đơn giản và nang đơn thùy trơn không đơn giản, có triệu chứng, đặc điểm lành tính, kích thước < 10cm. Ngoài ra còn có nang đa thùy thành trong trơn láng, kích thước bất kỳ, nang đặc với bờ ngoài đều, kích thước bất kỳ.

# O-RADS 4

Nhóm nang buồng trứng này có nguy cơ ác tính trung bình (từ 10 - 50% ác tính). Được mô tả như sau: Các nang đơn thùy có bờ trong trơn láng > 10cm; nang đa thùy bờ trong trơn láng, kích thước bất kỳ; nang đa thùy có vách không đều và thành trong không trơn láng, kích thước bất kỳ; nang đơn thùy dạng đặc không chồi, kích thước bất kỳ...

# O-RADS 5

Nhóm thể nang này ở cấp báo động với nguy cơ ác tính cao ≥ 50%. Đặc trưng với các triệu chứng sau: Các tổn thương mô tế bào buồng trứng thường đặc, có bờ không đều; nang đơn thùy > 4 chồi, kích thước bất kỳ; nang đa thùy đặc, kích thước bất kỳ; có kèm theo dịch bụng hoặc các nốt phúc mạc.

Nhóm 4 & 5 là giai đoạn nguy hiểm nhất, bệnh nhân cần được điều trị với bác sĩ chuyên khoa ung thư phụ khoa càng sớm càng tốt.

Dựa theo cấu tạo và tính chất của khối u nang buồng trứng, bệnh được chia làm 2 thể là u nang cơ năng và u nang thực thể.

# U nang cơ năng 

Những khối u này được hình thành từ sự rối loạn sản sinh hormone nội tiết của buồng trứng. Nhưng quan sát cấu trúc buồng trứng lại không có sự thay đổi. Gồm 3 loại chính gồm:

Nang bọc noãn: Thường có kích thước từ 3 - 8cm hoặc lớn hơn, không có triệu chứng điển hình, nang to gây đau khi quan hệ, đau tiểu khung và ra máu ít... Chẩn đoán phân biệt dạng này với các bệnh lý khác như lạc nội mạc tử cung, viêm vòi trứng, nang hoàng thể...; Nếu nang tồn tại > 60 ngày phải chẩn đoán lại để xác định dạng nang, thông qua soi ổ bụng và chọc hút nang thông qua siêu âm;

Nang hoàng thể: Được chia làm 2 dạng nhỏ hơn gồm:

Nang hoàng thể dạng tế bào hạt: Chính là các nang cơ năng, xuất hiện sau hiện tượng phóng noãn và bị thể hóa thành dạng hoàn thể. Nang xuất hiện gây đau nhức vùng chậu, rối loạn kinh nguyệt (chậm kinh, tắc kinh), dễ nhầm lẫn với mang thai ngoài tử cung. Các nang dễ bị xoắn và vỡ ra gây chảy máu cần cấp cứu ngay.

Nang hoàng thể vỏ: Dạng nang này có kích thước nhỏ < 3cm, thành bên trong dạng răng cưa, xuất hiện đều ở cả 2 bên buồng trứng. Có chứa dịch bên trong, dịch hơi ngả vàng. Chúng thường xuất hiện song song với chứng buồng trứng đa nang, chửa trứng, kích thích phóng noãn quá phát hoặc chorio. Điều trị thể nang này bằng cách nạo trứng hoặc điều trị chorio.

Nang hoàng tuyến: Thường xảy ra ở bệnh nhân mang thai trứng hoặc mắc bệnh ung thư nguyên bào nuôi.

# U nang thực thể

Những khối u này có khả năng làm biến dạng cấu trúc giải phẫu của buồng trứng, có nguy cơ cao bị ung thư hóa. Gồm 4 loại chính:

U dạng nước: Là thể nang phổ biến nhất, nang có vỏ mỏng, chứa dịch bên trong và lành tính. Nhưng nhiều trường hợp bề mặt tăng sinh u nhú hoặc mạch máu có thể là dấu hiệu của quá trình ung thư hóa.

U nang bì: Chiếm khoảng 25% trường hợp bệnh và thường lành tính. Loại phổ biến nhất là u quái (teratoma), xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, mãn kinh hoặc trẻ trước giai đoạn dậy thì. Các nang này được cấu tạo từ lớp sừng dày, ở trong chứa răng, xương, tóc, tuyến bã...

U nang nhầy: Chiếm khoảng 20% trường hợp bệnh. Kích thước các khối u này khá lớn, nhiều thùy, bên trong chứa dịch nhầy vàng, đặc dính.

U nang lạc nội mạc tử cung: Là tình trạng khối u nang phát triển trên bề mặt buồng trứng. Chúng bám dính và phá hủy các mô lành trong buồng trứng, tổn thương niêm mạc tại chỗ và các tổ chức lân cận. Dịch trong nang có màu nâu, dính nhiều dễ gây tắc vòi trứng và đau nhức khi hành kinh.

Bản chất hình thành khối u nang buồng trứng chính là sự rối loạn hormone nội tiết của buồng trứng. Có nhiều yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng này bao gồm:

• Lạm dụng thuốc tránh thai ảnh hưởng đến nội tiết nữ và gia tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung;
• U nang buồng trứng ở phụ nữ mang thai trong giai đoạn đầu thai kỳ thường là u nang lành tính;
• Chế độ ăn uống kém khoa học, nhiều chất béo, đạm chứa hormone tăng trưởng, ít chất xơ, vitamin khoáng chất;
• Ảnh hưởng của các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục gây nhiễm trùng vùng chậu;
• Ảnh hưởng từ các bệnh lý phụ khoa khác như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, buồng trứng đa nang...;
• Rối loạn kinh nguyệt, nhiễm độc gan, đã từng sảy hoặc nạo phá thai... làm tăng nguy cơ u xơ tử cung;

Các triệu chứng đặc trưng ở bệnh nhân u nang buồng trứng như:

• Đau nhức: Tại một số vị trí như vùng chậu, bụng dưới, thắt lưng... Đặc biệt, càng đau nhức nhiều hơn khi quan hệ, đến ngày hành kinh... Cơn đau được chị em mô tả gần giống như cơn đau u xơ tử cung hoặc viêm vùng chậu.
• Tiểu tiện khó khăn: Các khối u nang phát triển lớn chèn ép sang các bộ phận xung quanh, trong đó có bàng quang, làm thay đổi thói quen tiểu tiện gây tình trạng khó tiểu, bí tiểu, tiểu rắt...
• Đại tiện khó khăn: U nang chèn ép trực tràng gây ra các triệu chứng táo bón trong thời gian dài, khó đại tiện thậm chí đại tiện ra máu, nguy cơ bệnh trĩ.
• Một số triệu chứng khác: Tăng cân không kiểm soát;  đau tức ngực; ấn bụng thấy đau nhói; sờ thấy khối u căng tại vùng tử cung, di động hạn chế; đầy hơi, chướng bụng; chán ăn, sụt cân; suy nhược, mệt mỏi;

U nang buồng trứng lành tính thường tiến triển âm thầm và không gây bất kỳ triệu chứng điển hình nào trong thời gian dài. Chỉ khi buồng trứng ngày càng lớn do tăng kích thước và số lượng nang, chị em thăm khám phụ khoa mới phát hiện. Tuy nhiên, những triệu chứng bất thường như mệt mỏi, sụt cân, chán ăn... rất có thể là dấu hiệu cảnh báo khối u ác tính.

Để chẩn đoán u nang buồng trứng, bác sĩ thường chỉ định thực hiện siêu âm qua thành bụng hoặc qua ngả âm đạo. Đây là phương pháp không xâm lấn, đem lại kết quả có độ chính xác cao nhằm phục vụ công tác điều trị, theo dõi. Ngoài ra, một số trường hợp hiếm sẽ thực hiện xét nghiệm tìm kiếm khối u để xác định vị trí nhằm cắt bỏ khi nghi ngờ ung thư ác tính.

Hầu hết các trường hợp u nang buồng trứng được phát hiện đều là lành tính, tự biến mất mà không gây ra bất kỳ ảnh hưởng nào đến sức khỏe. Tuy nhiên, vẫn có không ít các biến chứng khó lường có thể xảy ra do khối u nang bị ung thư hóa, tiến triển trong nhiều năm, gây chèn ép và tổn thương các tạng xung quanh.

Các biến chứng thường gặp do u nang buồng trứng như:

Xoắn cuống khối u: Những khối u nang nhỏ, có phần cuống dài và không dính thường dễ bị xoắn. Gây các triệu chứng điển hình như đau bụng dữ dội, kéo dài, buồn nôn, nôn mửa, kèm theo đau đầu, hoa mắt, chóng mặt. Thăm khám bụng ấn đau vùng hạ vị và khám âm đạo gây đau nhói, phát hiện khối u lớn, căng.

Vỡ khối u nang: Dưới tác động của áp lực dịch trong cơ thể hoặc các hoạt động quan hệ tình dục có thể khiến khối u nang có thể vỡ ra, chảy dịch lẫn máu và gây đau bụng dữ dội, thậm chí choáng đến mức ngất xỉu. Theo sau đó là biến chứng nhiễm khuẩn cực kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Chèn ép nội tạng: Khối u nang trong buồng trứng phát triển trong thời gian dài, kích thước ngày càng tăng gây chèn ép lên các tạng xung quanh như bàng quang, niệu quản, đại tràng, trực tràng, tĩnh mạch chủ dưới... gây ra hàng loạt các vấn đề sức khỏe bất thường.

Chữa trị u nang buồng trứng có rất nhiều cách. Tuy nhiên, còn tùy thuộc vào số lượng, kích thước, vị trí, thể nang và độ tuổi, thể trạng sức khỏe của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp. Trong đó:

• TH u nang buồng trứng lành tính: Điều trị nội khoa kết hợp phẫu thuật loại bỏ u nang giúp bệnh dứt điểm. Phương pháp này thường không gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau. Nhưng đối với phụ nữ lớn tuổi không muốn có thêm con hoặc đã mãn kinh, sẽ được tư vấn phẫu thuật loại bỏ khối u nang và cả tử cung để ngăn ngừa nguy cơ tái phát.
• TH u nang buồng trứng ác tính: Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ khối u. Hoặc xét nghiệm tìm kiếm khối u di căn và tiến hành loại bỏ nhằm bảo tồn chức năng sinh sản đối với những bệnh nhân có mong muốn sinh con.

Cụ thể một số phương pháp điều trị u nang buồng trứng phổ biến như:

1. Điều trị nội khoa 

Trường hợp phát hiện khối u nang trong buồng trứng một cách tình cờ, kích thước khối u còn nhỏ và không có triệu chứng hay biến chứng nào nguy hiểm, thường sẽ ưu tiên điều trị nội khoa.

Dùng thuốc nhằm mục đích giảm kích thước khối u nang, cải thiện các triệu chứng liên quan như ổn định nội tiết, điều hòa kinh nguyệt... Các thuốc thường dùng như:

• Thuốc tránh thai
• Thuốc Progesterone
• ...

Việc dùng thuốc thường chỉ mang tính chất tạm thời, không thể dùng liên tục trong thời gian dài để hạn chế tác dụng phụ gây hại cho sức khỏe. Ngoài ra, thuốc chỉ giúp ức chế làm chậm sự phát triển của khối u, chỉ cần ngưng thuốc khối u sẽ phát triển trở lại một cách nhanh chóng. Khi đến thời điểm nhất định, vẫn cần phải tiến hành phẫu thuật loại bỏ khối u.

2. Phẫu thuật

Mổ u nang buồng trứng là phương pháp được chỉ định cho những trường hợp u nang phát triển với kích thước lớn quá mức, tồn tại nhiều năm, gây biến chứng nguy hiểm hoặc nghi ngờ ung thư... Có 2 phương pháp chính gồm:

Mổ hở truyền thống 

Thường chỉ định cho những khối u nang có kích thước lớn, phát triển phức tạp sẽ được chỉ định mổ hở. Bác sĩ sẽ rạch một đường lớn trên ổ bụng để dễ dàng quan sát và loại bỏ khối u nang. Đồng thời kiểm tra kỹ càng các vấn đề liên quan khác sau phẫu thuật nhằm tránh xảy ra sai sót gây biến chứng.

Khối u nang sau phẫu thuật được mang đi sinh thiết phân tích kiểm tra mô bệnh học. Bệnh nhân sẽ phải lưu lại bệnh viện vài ngày để theo dõi và kiểm tra các chỉ số sức khỏe.

Mổ nội soi

Chỉ định áp dụng khi khối u nang không phải ung thư, kích thước nhỏ, quá dính và ung thư vú được chỉ định cắt bỏ buồng trứng. Việc phẫu thuật nhằm mục đích bảo tồn chức năng buồng trứng và khả năng mang thai của chị em. Ưu điểm của phương pháp này là ít rủi ro, ít đau nhức và thời gian nằm viện ngắn, khả năng phục hồi nhanh hơn mổ hở.

3. Giải pháp điều trị bệnh u nang buồng trứng tại Trung tâm Thuốc dân tộc

Nhằm giúp chị em phụ nữ thoát khỏi u nang buồng trứng một cách an toàn và hiệu quả, đội ngũ chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Thuốc dân tộc đã dành nhiều tâm sức nghiên cứu giải pháp điều trị. Sau nhiều năm nghiên cứu, bài thuốc thảo dược Diệp Phụ Khang được hoàn thiện. Bài thuốc giúp loại bỏ hiệu quả khối u nang, phục hồi chức năng tử cung và buồng trứng, tăng cường sinh lý - sinh sản một cách tự nhiên.

Bài thuốc được đánh giá là bước đột phá trong điều trị bệnh lý phụ khoa bằng Y học cổ truyền khi ứng dụng thành công tinh chất diệp lục - một loại tinh chất chứa lượng lớn chất chống oxy hóa mạnh, dược tính kháng sinh thực vật cao, vitamin tự nhiên, giúp giải quyết khối u an toàn, hiệu quả. Bên cạnh đó, Diệp Phụ Khang còn sở hữu công thức phối chế “3 trong 1” độc quyền, vừa tập trung điều trị, vừa bồi bổ thân thể toàn diện. Cụ thể:

Trên thực tế, không có biện pháp đặc hiệu nào có thể phòng ngừa u nang buồng trứng. Cách duy nhất chính là thăm khám phụ khoa định kỳ (ít nhất 6 tháng/ lần) nhằm kiểm tra và phát hiện những thay đổi bất thường của buồng trứng .Hoặc khám ngay khi có các triệu chứng bất thường để được điều trị dứt điểm sớm.

Ngoài ra, một vài khuyến cáo về việc dùng thuốc tránh thai và trường hợp cho con bú trên 6 tháng cũng giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ung thư buồng trứng.

1. Lý do tại sao tôi bị u nang buồng trứng?

2. Bị u nang buồng trứng có nguy hiểm không? Tiên lượng đối với tình trạng bệnh của tôi?

3. Bị u nang buồng trứng có sinh con được không?

4. Các xét nghiệm u nang buồng trứng tôi cần làm để chẩn đoán bệnh chính xác?

5. Phương pháp điều trị u nang buồng trứng tốt nhất dành cho tôi?

6. Điều trị u nang buồng trứng bằng thuốc có chữa khỏi bệnh dứt điểm được không?

7. Trường hợp u nang buồng trứng của tôi có cần phải phẫu thuật không?

8. Phẫu thuật có làm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản về sau không?

9. Loại phẫu thuật đem lại hiệu quả cao nhất tôi có thể áp dụng?

10. Sau khi chữa khỏi u nang buồng trứng có cần tái khám không?

U nang buồng trứng lành tính tuy không đe dọa tính mạng nhưng lại ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng sinh sản của chị em. Do đó, tuyệt đối không nên chủ quan, thăm khám và tiếp nhận điều trị bằng phác đồ phù hợp càng sớm càng tốt. Thường xuyên tầm soát ung thư hoặc các vấn đề về sinh sản để kịp thời điều trị, ngăn ngừa biến chứng.