Acrosome là gì? Tinh trùng không có acrosome là dị tật?

Chất lượng tinh trùng có vai trò và vị trí rất quan trọng đối với mục đích “duy trì nòi giống” của nam giới. Trong số các xét nghiệm tinh dịch đồ của phái mạnh bị yếu sinh lý, hoặc vô sinh ít nhiều có kết quả tinh trùng đầu có ít hoặc không có acrosome.  Vậy cụ thể tình trạng này là như thế nào, acrosome là gì và ảnh hưởng gì đến chất lượng tinh trùng?

Acrosome là gì?

Hình dạng tinh trùng tương tự như hình dáng của nòng nọc, với phần đầu to và đuôi thon dài. Trong đó Acrosome cụ thể là một cái mũ úp lên đầu tinh trùng, một cơ quan có chức năng ký gửi và được tìm thấy ở nửa trên của đầu tinh trùng. Bản chất của acrosome là một enzym có tác dụng hút tương tự như nam châm nhờ phần đầu to, có thể ly giải màng trứng. Nhờ có acrosome mà tinh trùng mới có thể định hướng và biết trứng ở đâu để di chuyển đúng hướng, từ đó mà tinh trùng mới có thể bám vào trứng và thụ tinh.

Acrosome giữ nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động sinh sản của nam giới. Tinh trùng ít acrosome là những tinh trùng có đầu tròn nhẵn khác với hình thái thông thường. Vì tế khi tinh trùng không có acrosome hoặc ít acrosome thì việc định hướng của tinh trùng sẽ bị mất đi. Hệ lụy là tinh binh bơi lung tung và cho dù có gặp trứng thì cũng không thể bám vào được. Điều này sẽ khiến quá trình giao hợp không đi đến kết quả, hoặc rủi ro cao do sự thụ tinh sẽ không thể diễn ra.

Cấu trúc của các acrosome này tương tự như các cơ quan có trong chất tế bào của tế bào. Thực tế acrosome có nguồn gốc khởi đầu cho quá trình sinh tinh và nó cũng cho phép việc tinh trùng xâm nhập vào noãn thành công hay không. Vận động hình thành acrosome thông qua một quá trình phức tạp được gọi là phản ứng acrosomic diễn ra tại cơ quan sinh sản. Cụ thể quá trình này diễn ra như sau:

• Trong thời gian sinh tinh trùng từ giai đoạn thứ 3 của quá trình sinh tinh mới bắt đầu tạo nên acrosome. Cơ quan sẽ xuất hiện đầu tận cùng và  đầu trên ở đầu tinh trùng. 
• Các acrosome này được bao quanh bởi hai màng, một bên màng nằm ở phía ngoài và một bên nằm phía trong. Bản chất acrosome là một lysosome (cơ quan mang đơn chứa các cửa hàng enzyme) có chứa chủ yếu hyaluronidase.  Enzym này cho phép hoạt động loại bỏ các lớp tế bào bao quanh tế bào trứng cũng được gọi là tế bào trứng.

Tinh trùng đầu có ít hoặc không có acrosome có phải dị tật?

Thực tế tinh trùng không có acrosome là một dạng của dị tật tinh trùng và gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của nam giới. Acrosome có vai trò quan trọng quyết định đến chất lượng tinh trùng, cũng như tạo cơ hội để tinh trùng tiếp cận với trứng tạo hợp tử. Nếu số lượng tinh trùng của nam giới nhiều nhưng trong đó lượng tinh trùng ít acrosome cao thì khả năng thụ thai của tinh trùng sẽ càng giảm đi. 

Nếu như lượng tinh trùng không có acrosome trên 20% thì khả năng có con tự nhiên ở nam giới là điều khá khó khăn. Ngoài ra số lượng tinh trùng khỏe mạnh chỉ chiếm 1% được đánh giá nằm dưới giá trị tiêu chuẩn ( tiêu chuẩn là 4%). Khả năng di chuyển của tinh trùng còn dựa vào mức độ dị dạng phần đầu. Theo WHO thì chỉ số tinh trùng hình dạng bình thường tối thiểu cần đạt 4% thì mới có khả năng thụ tinh được em nhé.

Đồng nghĩa với việc thụ thai thành công khó có thể xảy ra mặc dù có nhiều chỉ số rất tốt. Trong đó những nguyên nhân chính yếu gây dị tật thiếu acrosome ở tinh trùng được xác định là bởi đời sống tình dục kém lành mạnh, thiếu dinh dưỡng, hoặc do tâm lý căng thẳng quá mức ở nam giới….

Nam giới cần đến bệnh viện thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết để kiểm tra tỷ lệ tinh trùng ít hoặc không có acrosome. Cụ thể là xét nghiệm nội tiết, siêu âm tinh hoàn, xét nghiệm đứt gãy tinh trùng… nhằm mục đích xác định nguyên nhân, từ đó mới tìm ra được phương án điều trị cụ thể. Đối với những trường hợp người bệnh không có đủ acrosome vẫn có hi vọng sinh sản khỏe mạnh nếu được điều trị sớm. Sau một thời gian kết hợp điều trị bảo tồn và sử dụng thuốc thì chất lượng tinh trùng có thể cải thiện. Nếu vẫn không đạt hiệu quả điều trị như mong đợi, các bác sĩ sẽ áp dụng công nghệ hỗ trợ sinh sản để giúp người bệnh duy trì hoạt động sinh sản của mình.

Phương pháp điều trị khi tinh trùng ít acrosome

Đối với những trường hợp nam giới có tinh trùng ít acrosome nhiều hơn tỷ lệ cho phép sẽ khiến cho tỷ lệ đậu thai thấp hơn. Tình trạng này nếu tiến triển trong thời gian lâu dài sẽ khiến cho nam giới bị vô sinh vĩnh viễn. Không chỉ thế, việc điều trị chậm trễ cũng sẽ khiến cho quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay đa số các hình thức điều trị cải thiện chất lượng tinh trùng đều được thực hiện bằng phương pháp hiện đại. Những cách thức giúp khôi phục tái tạo acrosome trong tinh trùng chủ yếu là:

• Bơm tinh trùng vào buồng tử cung: Với phương pháp này, đầu tiên bác sĩ sẽ lấy tinh trùng nam giới đem lọc rửa lấy những tinh trùng khỏe mạnh nhất. Tiếp sau đó dùng dụng cụ chuyên dụng để bơm tinh trùng vào tử cung người vợ.

• Thụ tinh trong ống nghiệm: Phương pháp được thực hiện cho những người nam giới không có đủ tinh trùng, hoặc dị tật tinh trùng mức độ nghiêm trọng. Thực hiện bằng cách kết hợp tinh trùng và trứng với nhau trong ống nghiệm để để tạo thành phôi. Sau khi phôi hình thành mới đưa vào tử cung của người vợ.

• Bơm tinh trùng vào bào tương noãn: Đầy tiên tinh trùng sẽ được lọc rửa để chọn lọc tinh binh khỏe mạnh. Sau đó tiêm trực tiếp tiêm trực tiếp 1 tinh trùng duy nhất vào 1 bào tương trứng để tạo thành phôi thai. Phôi thai này sẽ được đưa đến tử cung của người phụ nữ để phát triển hình thành thai nhi.

Tuy rằng tình trạng tinh trùng đầu có ít hoặc không có acrosome có thể sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản của nam giới nhưng điều này hoàn toàn có thể cải thiện được nhờ sự can thiệp của y học. Các phương pháp hỗ trợ kể trên mặc dù có tỷ lệ thành công không quá cao nhưng vẫn có nhiều trường hợp vợ chồng có con thành công khi áp dụng những phương pháp này. Vì thế tốt nhất bạn cần thăm khám và điều trị tình trạng khiếm khuyết tinh trùng này sớm để các bác sĩ định hướng điều trị phù hợp dành cho bạn.

Các cách làm tăng acrosome cho tinh trùng tự nhiên

Chất lượng tinh trùng được quyết định bởi nhiều yếu tố, trong đó yếu tố dinh dưỡng, lối sống và cơ địa là chủ yếu. Để tăng lượng acrosome tự nhiên cho tinh trùng, bạn cần thực hiện những thay đổi trong thói quen sinh hoạt và ăn uống, kết hợp với một số nguyên tắc trong lối sống để nâng cao sức khỏe. Khi nền tảng thể chất được đảm bảo thì phái mạnh sẽ có hi vọng cải thiện chất lượng tinh trùng. Cụ thể bằng những cách sau:

• Bổ sung dinh dưỡng khoa học, tăng cường nhóm thực phẩm giàu chất đạm và các loại các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như chuối, giá đỗ, việt quất, dưa hấu, quả lựu, quả óc chó, hạnh nhân…

• Bạn nên uống đủ nước, không nên sử dụng các chất kích thích có hại cho sức khỏe như rượu bia, thuốc lá, đồ uống có ga,….đây là những thức uống ức chế hoạt động sản sinh hormone testosterone ảnh hưởng đến chất lượng “tinh binh”

• Bạn cần tiếp tục duy trì thói quen tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, kết hợp với việc nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức, đồng thời quan hệ tình dục với tần suất đều đặn.

• Tăng cường nhóm chất béo có nguồn gốc từ thực vật như các loại dầu hạt cải, dầu đậu phộng, dầu ô liu và dầu đậu nành, dầu bắp, dầu mè, dầu hạt lanh, dầu hướng dương,… bên cạnh đó nhóm chất béo có trong cá biển cũng được đánh giá có lợi cho sức khỏe vì có nhiều chất omega-3. 

• Bổ sung tinh bột đầy đủ trong khẩu phần ăn hàng ngày. Thực phẩm có nhiều chất đường bột tốt cho sức khỏe sinh sản của nam giới là các loại ngũ cốc như gạo, ngô khoai, sắn, đậu, bánh mì nguyên cám, ngũ cốc…

• Tăng cường nhóm thực phẩm giàu kẽm, selen, nhóm acid folic. Đây là những vi khoáng chất tham gia hỗ trợ hoạt động trí não và tăng cường khả năng sinh sản cho cả nam lẫn nữ. Trong đó selen có vai trò tăng cường lưu lượng máu đến cơ quan sinh sản và hỗ trợ hoạt động di chuyển của tinh trùng.  

• Nam giới chủ động kiểm soát cân nặng, giữ chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) trung bình từ 20 – 25. Việc thừa cân có thể khiến hoạt động sản xuất hormone Testosterone bị rối loạn. Từ đó làm tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng.

• Để đảm bảo về cả số lượng lẫn chất lượng tinh binh, nam giới cần từ bỏ hoặc hạn chế thói quen thủ dâm, thức khuya, hút thuốc lá hoặc thường xuyên tắm nước nóng…

• Tránh xa các chất tạo mùi như Benzene, toluene, xylene có ở nhựa đường, dầu hỏa làm phá hủy quá trình sản xuất tinh trùng nếu tiếp xúc trong thời gian dài. 

• Hạn chế tiếp xúc với các kim loại nặng như chì, cadmium, thủy ngân có trong pin, sơn tường, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,… Nếu bắt buộc phải tiếp xúc với các loại độc tố, hãy sử dụng các thiết bị bảo hộ an toàn, đeo găng tay và đi ủng. 

• Điều trị dứt điểm các bệnh tình dục, hoặc chấn thương ở cơ quan sinh sản trước đó. Đặc biệt là các bệnh lây qua đường sinh dục, tinh hoàn lạc chỗ, tràn dịch màng tinh hoàn hay giãn tĩnh mạch thừng tinh. Điều trị thăm khám sớm, tuyệt đối tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để chữa khỏi bệnh hoàn toàn để không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất tinh trùng nói chung.
  

• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế stress hoặc để bản thân bị ảnh hưởng bởi áp lực. Đồng thời tình trạng căng thẳng chính là nguyên nhân lớn dẫn đến sự suy giảm hormone Adrenaline và cortisol – nguyên nhân rối loạn nồng độ Testosterone làm sụt giảm đến chất lượng “tinh binh”.

Hi vọng với những thông tin trong bài viết trên đã giúp nam giới giải đáp được thắc mắc “Acrosome là gì? Tinh trùng không có acrosome là dị tật?”. Thực thế mặc dùng việc thiếu acrosome cho thấy nam giới có thể gặp khó khăn trong sinh sản nhưng điều này không đánh giá hoàn toàn tỷ lệ thụ thai. Do đó phái mạnh không nên căng thẳng thái quá, thay vào đó hãy giữ trạng thái lạc quan và tìm đến sự tư vấn của bác sĩ để được giúp đỡ.

Bài viết liên quan: Nên đi xét nghiệm tinh trùng ở bệnh viện nào chính xác?