Tinh hoàn lạc chỗ là gì, có con được không?

Tinh hoàn lạc chỗ là tình trạng dị tật bẩm sinh do di chuyển bất thường của tinh hoàn từ ổ bụng xuống bìu. Nếu không được điều trị sớm, tinh hoàn lạc chỗ sẽ trở thành nguyên nhân vô sinh hàng đầu ở nam giới và làm tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn cho người bệnh so với người có sức khoẻ bình thường.

Tinh hoàn lạc chỗ là gì?

Tinh hoàn lạc chỗ hay còn gọi là hiện tượng tinh hoàn ẩn khi tinh hoàn vẫn còn nằm ở bụng hoặc  “lang thang” ở ống bẹn hoặc thành bụng của nam giới. Bệnh lý này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên tinh hoàn. Quá trình di chuyển của tinh hoàn theo tự nhiên sẽ từ vị trí ổ bụng, đi xuống bìu và cố định ở bìu làm nhiệm vụ. Tuy nhiên nếu trong quá trình này, tinh hoàn gặp trở ngại không xuống được bìu sẽ phải nằm tại vị trí có nhiệt độ cao. 

Có khoảng 3 – 4 % trẻ em bị tinh hoàn lạc chỗ bẩm sinh với những vị trí tinh hoàn “thất lạc” cơ bản như ổ bụng,  lỗ bẹn sâu, ngoài lỗ bẹn nông hoặc nằm sâu trong ống bẹn. Nếu như không phát hiện và điều trị tinh hoàn lạc chỗ sớm cho trẻ trong độ tuổi mầm non thì bệnh sẽ biến chứng thành tinh hoàn ẩn ở người trưởng thành. Lúc này việc xác định vị trí tinh hoàn khá khó khăn và quá trình điều trị kéo dài mới đảm bảo chữa lành cho người bệnh.

Bệnh lý tinh hoàn lạc chỗ không chỉ ảnh hưởng đến đời sống tình dục , khả năng sinh sản của nam giới mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý của người bệnh. Hầu hết bệnh nhân nam bị tinh hoàn lạc chỗ đều chịu áp lực từ xã hội, các mối quan hệ và thường xuyên mặc cảm về bản thân. Mặc dù những trường hợp tinh hoàn lạc chỗ do bẩm sinh nhưng số ít trường hợp xảy ra do chấn thương. Mức độ nghiêm trọng hơn và khó điều trị đối với những bệnh nhân bị tinh hoàn lạc chỗ cả hai bên do hầu hết tinh trùng tập trung trong ổ bụng và cơ quan sinh sản không sản xuất tinh trùng được nữa.

Triệu chứng này có thể nhận biết sớm bằng mắt thường và cảm nhận bằng tay rõ hơn với những trẻ ở độ tuổi 6-24 tháng. Để xác định, phụ huynh dùng đầu ngón tay sờ vào bìu và nếu không có tinh hoàn hoặc có khối u nổi lên ở ống bẹn nên cảnh giác trước triệu chứng tinh hoàn lạc chỗ. Một số trường hợp phụ huynh sờ thấy tinh hoàn lúc bìu lúc co lên trên ống bẹn nhưng khi thả ra thì tinh hoàn bị kéo lên cao trên túi bìu cũng cho thấy dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân xảy ra tinh hoàn lạc chỗ

Có hai nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng tinh hoàn lạc chỗ là nguyên nhân bẩm sinh và nguyên nhân thứ phát. Cụ thể là do các tác động sau gây ra:

• Hiện tượng rối loạn trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục bẩm sinh.
• Hoạt động tuyến yên suy giảm làm thiếu Gonadotropin cùng chứng dương vật nhỏ.
• Bất thường khi tổng hợp Testosteron ngăn cản sự phát triển bình thường của tinh hoàn.
• Hội chứng giảm chức năng cảm nhận của thụ thể Androgen.
• Chỉ số Estrogen của người mẹ mang thai ảnh hưởng đến di chuyển của tinh hoàn.
• Thai phụ dùng Diethylstillbesterol, kháng Androge có nguy cơ cao.
• Chấn tương hoặc tai nạn làm sai lệch dây chằng tinh hoàn bìu.
• Các nguyên nhân thứ yếu như cuống mạch của tinh hoàn ngắn, xơ hóa vùng ống bẹn…

Nam giới bị tinh hoàn lạc chỗ có con được không?

Nam giới bị tinh hoàn lạc chỗ khó có con nhưng không phải tất cả các trường hợp đều vô sinh. Có 3 khả năng có thể xảy ra với nam giới nếu mắc bệnh tinh hoàn lạc chỗ là hiếm muộn, nguy cơ vô sinh và nguy cơ ung thư tinh hoàn giai đoạn đầu. 

Hiếm muộn

Nam giới vẫn có khả năng sản xuất tinh trùng nhưng do phải sống trong nhiệt độ trong bụng cao nên  đa phần tinh trùng sẽ không hoạt động đến khi có nhu cầu sinh sản.  

Vô sinh

Thời gian lưu lại bụng hoặc bẹn càng lâu thì tinh hoàn sẽ càng bị suy giảm chức năng sinh sản. Cả về số lượng lẫn chất lượng tinh trùng đều không đủ đáp ứng khả năng sinh sản, số lượng tế bào mầm và ống sinh tinh cũng sẽ suy yếu chức năng rõ rệt.

Ung thư tinh hoàn

Tỷ lệ nam giới bị ung thư tinh hoàn do tinh hoàn lạc chỗ cao gấp nhiều lần so với người có tinh hoàn bình thường. Do tinh hoàn nằm lại trong bụng nhiều sẽ sản sinh thành các gốc tự do tiềm ẩn ung thư hóa nên điều trị càng sớm sẽ càng giúp người bệnh loại trừ nguy cơ này.

Có không ít trường hợp phụ huynh nhận ra con của mình bị tinh hoàn lạc chỗ từ sớm nhưng do tâm lý e ngại, đợi trẻ lớn hơn rồi mới đưa đi khám vô tình dẫn đến các biến chứng khó điều trị.  Đây cũng là lý do khiến nhiều nam giới đến tuổi trưởng thành, đã có vợ nhưng không có con vội vàng tìm đến bác sĩ hiếm muộn để điều trị, lúc này không chỉ mất thời gian mà việc điều trị cũng không đem đến tỷ lệ thành công cao.

Phương pháp điều trị tinh hoàn lạc chỗ

Hiện nay có hai phương pháp điều trị tinh hoàn lạc chỗ là áp dụng liệu pháp hormone hoặc phẫu thuật tinh hoàn lạc chỗ về vị trí bìu. Điều trị bằng hormon HCG sẽ kích thích tinh hoàn di chuyển xuống vị trí bìu hoàn toàn nhưng kết quả lâu và tỷ lệ thành công không khả quan.

Phẫu thuật tinh hoàn lạc chỗ đem lại kết quả chính xác và nhanh chóng hơn, khả năng thành công sẽ tuỳ vào thời điểm điều trị bệnh. Thời điểm tốt nhất để phẫu thuật tinh hoàn là giai đoạn trẻ  1 – 2 tuổi, nếu tinh hoàn lạc chỗ 1 bên thì số lượng tinh trùng vẫn còn nhiều và khả năng sinh sản vẫn có thể diễn ra bình thường.  Ngược lại trường hợp tinh hoàn lạc chỗ cả hai phía thì phương pháp điều trị phẫu thuật mổ tinh hoàn sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn.

• Tỷ lệ sinh sản 90% nếu được mổ ở giữa 1-2 tuổi
• Tỷ lệ sinh sản 50% nếu khi được điều trị lúc 2-3 tuổi
• Tỷ lệ sinh sản 40% khi điều trị giữa 5-8 tuổi
• Tỷ lệ sinh sản 30% với trẻ em 9-12 tuổi
• Tỷ lệ sinh sản 15% nếu điều trị khi trưởng thành.  

Sau phẫu thuật tinh hoàn lạc chỗ, người bệnh cần làm xét nghiệm tinh dịch đồ đưa ra đánh giá chính xác khả năng sinh sản. Thời gian hồi phục hậu phẫu,  bệnh nhân phải tiếp tục theo dõi nguy cơ ung thư tinh hoàn vì những đối tượng bị tinh hoàn lạc chỗ càng lâu càng có nguy cơ ung thư cao.

Xem thêm:

Các bệnh thường gặp về tinh hoàn và cách xử lý

Bị đau tinh hoàn khám ở đâu, bệnh viện nào tốt nhất?