Tầm soát ung thư cổ tử cung: Mọi thông tin cần biết

Bác sĩ phụ trách

Bác sĩ Hà Thị Dung

Cố vấn chuyên môn sản phụ khoa

Ung thư cổ tử cung là bệnh lý rất nguy hiểm ở nữ giới, nguy cơ mắc phải chỉ đứng sau ung thư vú. Chính vì vậy, nữ giới được khuyến cáo là nên thực hiện việc tầm soát ung thư cổ tử cung. Đây là cách tốt nhất giúp phát hiện bất thường sớm để có giải pháp can thiệp kịp thời.

Tầm soát ung thư cổ tử cung
Nữ giới được khuyến cáo nên thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ

Tầm soát ung thư cổ tử cung là gì?

Ung thư cổ tử cung là căn bệnh nguy hiểm xảy ra khi có sự xuất hiện của các tế bào ác tính tại cổ tử cung. Đây là căn bệnh ung thư phụ khoa phổ biến ở phụ nữ. Bệnh lý này có tỷ lệ tử vong cao, chỉ đứng sau ung thư vú.

Bệnh thường gặp ở phụ nữ sinh đẻ nhiều, quan hệ tình dục sớm hay quan hệ bừa bãi với nhiều bạn tình. Do có các triệu chứng không đặc hiệu nên rất dễ bị nhầm lẫn với các căn bệnh phụ khoa khác. Đây cũng là nguyên nhân khiến bệnh ung thư cổ tử cung được phát hiện và điều trị chậm trễ.

Tầm soát ung thư cổ tử cung là thuật ngữ đề cập đến việc khám sàng lọc, thực hiện xét nghiệm để giúp phát hiện ra những thay đổi tiền ung thư. Nếu không được điều trị, những thay đổi này có thể dẫn tới ung thư cổ tử cung.

Thông thường, ở giai đoạn cơ thể hình thành những tế bào bất thường sẽ ít có những biểu hiện rõ rệt. Vì vậy người bệnh sẽ không thể nhận biết. Việc khám tầm soát được cho là rất cần thiết để kiểm tra xem bên trong tử cung có xuất hiện các tế bào bất thường hay không.

Trường hợp có bất thường xảy ra, nếu sớm can thiệp điều trị và chăm sóc đúng cách thì việc chữa khỏi bệnh sẽ cao hơn. 

Tìm hiểu các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung

Hiện nay, cùng với sự phát triển của y học hiện đại, nhiều xét nghiệm giúp tầm soát ung thư cổ tử cung ra đời. Đa phần các xét nghiệm sẽ tập trung vào 3 hướng chính:

  • Phết tế bào cổ tử cung nhằm xác định các tế bào bất thường
  • Xét nghiệm máu để xác định các dấu chuẩn ung thư
  • Xét nghiệm sinh học phân tử nhằm xác định nguy cơ nhiễm HPV
sàng lọc ung thư cổ tử cung
Virus HPV là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh ung thư cổ tử cung

Dưới đây là thông tin về 4 xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung được dùng phổ biến nhất:

1. Xét nghiệm Pap

Xét nghiệm Pap còn được gọi là Pap smear hay phết tế bào cổ tử cung. Đây là một xét nghiệm tế bào học giúp tầm soát và phát hiện sớm bệnh ung thư cổ tử cung ở nữ giới.

Phương pháp xét nghiệm Pap được thực hiện bằng cách thu thập tế bào ở cổ tử cung rồi phân tích để phát hiện bất thường. Những bất thường trong cấu trúc hay hoạt động của tế bào tử cung có thể cảnh báo nguy cơ ung thư trong tương lai.

– Quy trình thực hiện xét nghiệm:

  • Bệnh nhân nằm ngửa lên bàn khám chuyên dụng, thả lỏng người và gập đầu gối. Bác sĩ sẽ sử dụng mỏ vịt kẹp vào để khám.
  • Dùng bàn chải tế bào để lấy mẫu tế bào tại cổ tử cung. Sau đó phết tế bào lên lam kính và cố định. Nhuộm để quan sát cấu trúc tế bào ở dưới kính hiển vi. Từ đó phát hiện các tế bào bất thường nếu có.

– Ưu điểm của xét nghiệm Pap:

  • Chi phí tương đối thấp nên rất dễ thực hiện đại trà
  • Không yêu cầu kỹ thuật hay trang thiết bị hiện đại

– Nhược điểm của xét nghiệm Pap:

  • Độ nhạy chỉ đạt khoảng 50 – 75%. Điều này còn tùy thuộc vào chất lượng mẫu cũng như tay nghề của bác sĩ làm xét nghiệm.
  • Có nguy cơ âm tính giả do dễ bỏ sót tế bào bất thường ở quá trình chuẩn bị mẫu.

2. Xét nghiệm Cobas test

Xét nghiệm Cobas test là một dạng xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung HPV DNA tiên tiến. Cho phép chỉ dùng 1 mẫu bệnh phẩm và làm 1 xét nghiệm duy nhất là có thể xác định được nguy cơ lây nhiễm 12 chủng HPV nguy cơ cao. Đặc biệt có thể cho kết quả riêng về 2 chủng HPV 16 và HPV 18 – yếu tố nguy cơ cao nhất gây ung thư cổ tử cung.

tầm soát ung thư cổ tử cung
Bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm ở cổ tử cung và đem đi làm xét nghiệm

– Quy trình thực hiện xét nghiệm:

  • Bệnh nhân cần nằm ngửa trên bàn khám chuyên dụng, người thả lỏng và gập đầu gối. Bác sĩ sẽ sử dụng kẹp mỏ vịt để bắt đầu tiến hành khám.
  • Sau đó bác sĩ sử dụng que quấn gòn dài để có thể thu lấy mẫu tế bào trong cổ tử cung dùng xét nghiệm.
  • Mẫu tế bào sẽ được phân tích bằng hệ thống Cobas 4800 của Roche theo quy trình tự động tinh sạch ADN.
  • Sau đó thực hiện phản ứng chuỗi trùng hợp PCR và real-time nhằm phát hiện HPV với hiệu quả tối ưu.
  • Kết quả sẽ cho phép xác định khoảng 12 chủng HPV nguy cơ cao sau khoảng 7 – 10 ngày.

– Ưu điểm của xét nghiệm Cobas test:

  • Độ chính xác cao, đặt trên 92%. Cao hơn rất nhiều so với Pap smear thường quy. Hiệu quả này đã được kiểm chứng thông qua nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng với 47.000 nữ giới tham gia.
  • Do độ nhạy cao nên tỷ lệ âm tính giả thấp. Đồng thời kết quả cũng rất đáng tin cậy.
  • Quy trình lấy mẫu bệnh phẩm tương đối đơn giản.
  • Sớm có kết quả, chỉ sau 7 – 10 ngày.

– Nhược điểm của xét nghiệm Cobas test:

  • Muốn thực hiện được Cobas test cần phải có thiết bị xét nghiệm tiên tiến. Chính vì vậy đến nay phương pháp này chỉ được áp dụng tại các bệnh viện phụ sản lớn hoặc các phòng xét nghiệm hiện đại.

3. Xét nghiệm Thinprep

Thinprep là một bước tiến trong tầm soát ung thư cổ tử cung. Xét nghiệm này không phải phết tế bào cổ tử cung vào một lam kính làm tiêu bản như các phương pháp xét nghiệm truyền thống.

Các chuyên gia cho biết, xét nghiệm Thinprep là phương pháp lấy mẫu bệnh phẩm ở cổ tử cung sau đó cho vào 1 lọ Thinprep. Lọ này chứa 1 loại chất lỏng định hình. Sau đó sẽ được đem đến phòng thí nghiệm để xử lý bằng máy Thinprep và làm tiêu bản một cách tự động.

– Quy trình thực hiện xét nghiệm:

  • Bệnh nhân cần nằm ngửa trên bàn khám chuyên dụng, người thả lỏng và gập đầu gối. Bác sĩ tiến hành dùng bàn chải tế bào để lấy mẫu bệnh phẩm ở cổ tử cung.
  • Sau đó mẫu bệnh phẩm được cho vào 1 lọ Thinprep và mang đến phòng thí nghiệm. Các kỹ thuật chuyển tế bào bằng màng lọc sẽ được thực hiện. Tiếp đến bác sĩ tiến hành tách tế bào từ mẫu bệnh phẩm, dàn trải lên mặt kính. Lớp tế bào mỏng và rõ ràng sẽ thuận lợi hơn cho việc kiểm tra.
xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung
Thinprep là xét nghiệm được dùng phổ biến trong tầm soát ung thư cổ tử cung

– Ưu điểm của xét nghiệm Thinprep:

  • Phương pháp Thinprep giúp nâng cao chất lượng của mẫu tế bào. Từ đó giảm nguy cơ bỏ sót đi các tế bào bất thường. Điều này làm giảm đáng kể tỷ lệ âm tính giả và nâng cao hiệu quả tầm soát.

– Nhược điểm của xét nghiệm Thinprep:

  • Để thực hiện được xét nghiệm Thinprep cần phải có thiết bị tiên tiến. Đến nay phương pháp này chỉ được áp dụng tại các bệnh viện phụ sản lớn hay phòng xét nghiệm hiện đại.

4. Xét nghiệm máu HPV DNA

Xét nghiệm HPV DNA sử dụng công nghệ giải trình mới để phân tích. Xét nghiệm này chính là quá trình tách chiết DNA trên hệ thống máy tách chiết tự động.

Thực hiện xét nghiệm này có thể giúp xác định được sự hiện diện chính xác của HPV. Hơn nữa còn xác định được rõ ràng type HPV mà người bệnh đang gặp phải.

Tuy nhiên, trên thực tế, xét nghiệm máu HPV DNA chỉ giúp phát hiện HPV có đang tồn tại bên trong cơ thể hay không. Tức là chỉ có thể giúp đánh giá nguy cơ ung thư mà không thể giúp chẩn đoán ung thư cổ tử cung.

Một số vấn đề cần lưu ý khi tầm soát ung thư cổ tử cung

Dưới đây là một số vấn đề chị em phụ nữ cần chú ý khi tầm soát ung thư cổ tử cung:

1. Lưu ý trước khi thực hiện

Việc không chuẩn bị kỹ lưỡng và lưu ý một số vấn đề trước khi thực hiện xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung có thể làm ảnh hưởng đến kết quả tầm soát.

lưu ý khi sàng lọc ung thư cổ tử cung
Không thực hiện xét nghiệm Pap nếu trước đó 24 – 48 giờ có quan hệ tình dục

Để đảm bảo kết quả cần chú ý các vấn đề sau:

  • Không nên dùng các loại kem bôi trơn âm đạo trong khoảng 24 giờ trước khi thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung.
  • Không thực hiện xét nghiệm tầm soát trong ngày hành kinh. Máu kinh nguyệt sẽ ảnh hưởng tới chất lượng mẫu bệnh phẩm.
  • Thời điểm thích hợp nhất để tầm soát là trong vòng 10 – 14 ngày sau khi kỳ hành kinh kết thúc.
  • Không làm xét nghiệm Pap trong vòng 24 – 48 giờ sau khi giao hợp. Bởi điều này có thể làm ảnh hưởng đến độ chính xác của xét nghiệm.
  • Khi đang đặt thuốc âm đạo hay đang điều trị viêm nhiễm phụ khoa, chị em cần báo cho bác sĩ được biết trước khi xét nghiệm.
  • Một tỷ lệ nhỏ kết quả tầm soát có thể xảy ra âm tính giả hay dương tính giả. Nếu trường hợp phát hiện dương tính thì bạn nên bình tĩnh và tiếp tục thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu hơn.

2. Nên tầm soát bao lâu 1 lần?

Thời điểm và loại xét nghiệm nên thực hiện còn phụ thuộc vào tuổi cũng như bệnh sử của mỗi cá nhân. Nữ giới từ 21 – 29 tuổi nên thực hiện xét nghiệm Thinprep hoặc xét nghiệm Pap định kỳ 3 năm/ lần. Còn xét nghiệm HPV thì không được khuyến cáo.

Đối với nữ giới 30 – 65 tuổi nên ưu tiên làm xét nghiệm Pap và HPV đồng thời định kỳ 5 năm/ lần. Nếu không người bệnh có thể thực hiện xét nghiệm Pap định kỳ 3 năm/ lần.

Tuy nhiên với phụ nữ có tiền sử bị ung thư cổ tử cung hay bị nhiễm HIV, có hệ miễn dịch yếu hay đã phơi nhiễm với DES trước khi sinh thì có thể cần sàng lọc thường xuyên hơn. Nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ về thời gian thực hiện sàng lọc.

3. Khi nào có thể ngừng sàng lọc?

Nữ giới có thể ngừng thực hiện sàng lọc ung thư cổ tử cung sau 65 tuổi nếu đáp ứng được các yêu cầu sau:

  • Không có tiền sử tế bào cổ tử cung bất thường ở mức độ trung bình hoặc cao
  • Không có kết quả ác tính
  • Bạn đã có 3 kết quả xét nghiệm Pap âm tính hoặc 2 kết quả đồng âm tính liên tiếp trong 10 năm qua
  • Đồng thời kết quả gần đây nhất được thực hiện chỉ mới trong vòng 5 năm

4. Làm gì khi kết quả sàng lọc bất thường?

Rất nhiều phụ nữ lo lắng khi có kết quả tầm soát ung thư cổ tử cung bất thường. Tuy nhiên 1 kết quả bất thường không có nghĩa là bạn bị ung thư. Sự thay đổi tế bào ở cổ tử cung có thể trở lại bình thường. Trường hợp chúng không trở lại bình thường bị cũng phải mất vài năm để các thay đổi nguy cơ cao trở thành ung thư.

kết quả tầm soát ung thư cổ tử cung bất thường
Trường hợp kết quả tầm soát ung thư cổ tử cung bất thường, người bệnh cần làm theo chỉ dẫn của bác sĩ

Trường hợp có kết quả xét nghiệm tầm soát bất thường thì cần thực hiện xét nghiệm bổ sung theo chỉ định bác sĩ. Điều này giúp tìm hiểu những biến đổi nguy cơ cao hay ung thư có đang thực sự có mặt hay không.

Đôi khi, chỉ cần lặp lại các xét nghiệm tầm soát là đủ. Tuy nhiên, một số trường hợp khác, bác sĩ có thể chỉ định soi hoặc sinh thiết cổ tử cung. Các xét nghiệm này sẽ giúp xác định rõ hơn mức độ nghiêm trọng của các biến đổi bất thường.

Trường hợp kết quả xét nghiệm theo dõi nhận thấy những biến đổi nguy cơ cao thì người bệnh cần được điều trị để giúp loại bỏ các tế bào bất thường. Việc thực hiện xét nghiệm theo dõi sau điều trị cũng là rất cần thiết. Sau khi quá trình theo dõi được hoàn tất thì bác sĩ có thể khuyến cáo cần kiểm tra ung thư cổ tử cung thường xuyên.

Nên thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung ở đâu?

Hiện nay, có rất nhiều cơ sở y tế có đủ điều kiện để thực hiện xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung. Tùy nhiên ở mỗi bệnh viện, phòng khám thì giá thành, kỹ thuật hay trang thiết bị tầm soát có thể sẽ khác biệt.

Tùy thuộc vào từng đối tượng và tình trạng sức khỏe mà có thể áp dụng các kỹ thuật xét nghiệm khác nhau. Tuy nhiên riêng với Thinprep hay Cobas test thì cần phải có thiết bị tiên tiến.

Tốt nhất, nữ giới nên lựa chọn các bệnh viện phụ sản lớn hay phòng khám hiện đại để thực hiện việc tầm soát ung thư cổ tử cung. Đồng thời nên nhận tư vấn trước khi tầm soát để có lựa chọn sáng suốt.

Nữ giới từ trên 21 tuổi được khuyến cáo là nên thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ. Điều này giúp sớm phát hiện và có các biện pháp xử lý kịp thời khi có bất thường xảy ra. Từ đó ngăn không cho các yếu tố nguy cơ tiền ung thư phát triển thành ung thư. Tuy nhiên cần chú ý lựa chọn cơ sở y tế chất lượng để thực hiện các xét nghiệm tầm soát.

Có thể bạn quan tâm:

Ngày đăng 07:00 - 06/06/2023 - Cập nhật lúc: 14:37 - 07/06/2023
Chia sẻ:
Bài thuốc Diệp Phụ Khang thực hiện bởi Ths.Bs Đỗ Thanh Hà đang là giải pháp điều trị bệnh Phụ khoa an toàn, ngừa tái phát, được hơn 10.000 phụ nữ tin dùng
Ung thư cổ tử cung: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều cần biết

Bệnh ung thư cổ tử cung do virus HPV gây ra. Căn bệnh này thường tiến triển âm thầm trong…

tiêm phòng ung thư cổ tử cung Có nên tiêm phòng ung thư cổ tử cung? Điều cần biết

Tiêm phòng ung thư cổ tử cung hiện đang là giải pháp hữu hiệu nhất giúp phòng tránh bệnh lý…

Ung thư cổ tử cung có sinh con được không? Ung thư cổ tử cung có mang thai, sinh con được không?

Hiện nay ung thư cổ tử cung là căn bệnh nguy hiểm, đứng thứ 2 sau ung thư vú ở…

Chưa quan hệ có bị ung thư cổ tử cung hay không? Chưa quan hệ có bị ung thư cổ tử cung hay không?

Nhiều chị em chủ quan cho rằng ung thư cổ tử cung chỉ xảy ra ở những phụ nữ từng…

Địa chỉ khám, tầm soát ung thư cổ tử cung tốt nhất 2023

Bệnh ung thư tử cung là thủ phạm gây tử vong cho hàng triệu phụ nữ, đặc biệt là nữ…

Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Chia sẻ
Bỏ qua