Dị ứng thuốc tê có nguy hiểm không? Bao lâu khỏi?

Thuốc tê là một sản phẩm được sử dụng phổ biến, có tác dụng phong bế thần kinh ngoại vi, làm mất cảm giác trên một vùng nhất định của cơ thể. Chính vì được sử dụng nhiều mà hiện tượng dị ứng thuốc tê trở thành mối băn khoăn của nhiều người vì không biết tình trạng này có nguy hiểm không và xảy ra trong thời gian bao lâu thì khỏi.

Dị ứng thuốc tê là gì?

Có một sự thật mà không phải ai cũng biết đó chính là chúng ta thường có khuynh hướng coi các biến cố xảy ra khi sử dụng thuốc tê là do sốc phản vệ. Đây là một triệu chứng nguy hiểm nhất của dị ứng, có thể gây tử vong nếu không được kịp thời cấp cứu và điều trị. 

Theo các bác sĩ chuyên ngành gây mê hồi sức, cũng giống như các loại thuốc khác, khi đưa thuốc tê vào cơ thể có thể gây ra các vấn đề về dị ứng. Thế nhưng, nguy cơ dị ứng thuốc tê là cực kỳ hiếm gặp. Đặc biệt, qua các công trình nghiên cứu về thuốc tê, các nhà khoa học rút ra kết luận rằng, việc dị ứng thuốc tê gây ra sốc phản vệ nhất là nhóm thuốc amid thực sự không hề tồn tại. 

Phân biệt dị ứng với ngộ độc thuốc tê

Theo nghiên cứu của Đan Mạch, người ta nhận thấy rằng không hề phát hiện trường hợp nào dị ứng thuốc tê thực sự. Mà nguyên nhân thường gặp lại chính là ngộ độc thuốc tê. Ngộ độc thuốc tê xảy ra khi người dùng không tôn trọng những nguyên tắc gây tê về liều lượng, kỹ thuật và cơ địa của người bệnh. 

Tình trạng này thường xảy ra ở những người nhạy cảm với thuốc tê hoặc khi sử dụng thuốc ở các vị trí có mạch máu nuôi dưỡng cơ thể như đầu mặt cổ, cơ quan sinh dục, niêm mạc, khoang miệng. Và đặc biệt dễ xảy ra ở người thể trạng gầy, người mắc bệnh suy gan thận tim, người suy dinh dưỡng, trẻ em và người già. 

Triệu chứng dị ứng thuốc tê

Dị ứng thuốc tê là một dạng của dị ứng thuốc, lúc này cơ thể xảy ra các phản ứng, hội chứng hoặc bệnh trong hoặc sau khi dùng với nhiều mức độ khác nhau. Đa phần các biểu hiện lâm sàng của dị ứng thuốc thường gặp là người mệt mỏi, khó thở bồn chồn, nổi ban, tụt huyết áp, sốt. 

Ngoài ra bệnh còn có một số triệu chứng khác như phù Quincke, mất bạch cầu hạt, toàn thân nổi mẩn đỏ, hội chứng hồng ban đa dạng có bọng nước. Trong đó:

• Nổi mề đay là triệu chứng xuất hiện sớm nhất, nhanh có thể từ  5 – 10 phút, chậm thì vài ngày. Người bệnh có cảm giác nóng, ngứa, da nổi sẩn mà hồng chung quanh có viền đỏ.
• Có thể kèm theo khó thở, đau bụng, đau khớp, đau đầu, người mệt mỏi, sốt cao.
• Phù Quincke: Là một dạng mề đay khổng lồ xuất hiện sau khi dùng thuốc, thường xảy ra ở các vùng da mỏng như môi, quanh mắt, cổ, bộ phận sinh dục thậm chí là họng hoặc thanh quản.
• Sốc phản vệ: Có các triệu chứng như người bồn chồn, sợ hãi, hoảng hốt, xuất hiện các triệu chứng về tim mạch, hô hấp như khó thở, đau quặn bụng, mạch đập nhanh, tụt huyết áp.
• Chứng mất bạch cầu hạt: Người sốt cao đột ngột, loét hoại tử niêm mạch miệng, mũi họng, viêm phổi, viêm tắc tĩnh mạch…
• Bệnh huyết thanh: Xuất hiện sau khi dùng thuốc từ 2 – 14 ngày với các triệu chứng như chán ăn, mệt mỏi, sưng nhiều hạch, sốt cao, nổi ban khắp người, mất ngủ. 

Triệu chứng ngộ độc thuốc tê

Theo phác đồ điều trị ngộ độc thuốc tê Hội Gây tê vùng và Giảm đau Hoa Kỳ, tất cả những biểu hiện thay đổi về tinh thần hoặc tim mạch của người bệnh đang sử dụng thuốc tê dù là liều nhỏ nhất cũng phải được coi là ngộ độc thuốc tê. Cần ưu tiên xử lý theo hướng ngộ độc thuốc tê vì việc nghi ngờ là sốc phản vệ sẽ chỉ làm bỏ lỡ thời gian vàng để sử dụng Lipid 20% làm ảnh hưởng đến quá trình điều trị. 

Triệu chứng của ngộ độc thuốc tê thường biểu hiện ở hai cơ quan là hệ thần kinh trung ương và hệ tuần hoàn. Cụ thể:

Ở hệ thần kinh trung ương

Ngộ độc thuốc tê có các biểu hiện rối loạn toàn thân nhưng rõ rệt nhất là ở hệ thần kinh trung ương ở hai dạng kích thích thần kinh hoặc ức chế. Trong đó:

• Kích thích thần kinh là cách dấu hiệu ban đầu giúp sớm nhận biết ngộ độc thuốc tê. Các biểu hiện thường gặp là hoa mắt, chóng mặt, nhìn đôi, thay đổi vị giác, tê quanh miệng, miệng có vị kim loại (đắng, chát), thay đổi thính giác, nhìn đôi, nói nhóm, co giật một cơ hoặc một nhóm cơ. Nghiêm trọng hơn có thể gây co giật toàn thân. 
• Ức chế thần kinh: Người bệnh lơ mơ, ngủ gà, nặng hơn có thể rơi vào hôn mê thậm chí là ngừng thở.

Ở hệ tim mạch

Cũng giống với các biểu hiện của hệ thần kinh trung ương, triệu chứng ngộ độc thuốc tê ở hệ tim mạch được chia thành hai dạng. Bao gồm:

• Dạng kích thích: Là các dấu hiệu xuất hiện ban đầu như nhịp tim nhanh, huyết áp tăng. Dễ nhầm lẫn với triệu chứng sốc phản vệ khi dị ứng. Tuy nhiên, sốc phản vệ thường bắt đầu với những dấu hiệu về da, co thắt cơ trên, rối loạn tuần hoàn. Trong khi đó, ngộ độc thuốc tê không có các biểu hiện về da.
• Dạng ức chế tuần hoàn: Là các triệu chứng muộn, thường gặp là tụt huyết áp, rối loạn dẫn truyền nhĩ thấp, rối loạn nhịp tim, nhịp tim chậm và thậm chí là ngưng tim. 

Một số trường hợp ngộ độc thuốc tê có thể chỉ xuất hiện các dấu hiệu ở hệ thần kinh trung ương hoặc hệ tuần hoàn. Do đó, tránh nhầm lẫn giữa dị ứng thuốc tê và ngộ độc thuốc tê. 

Vì sao không thể xem ngộ độc thuốc tê là dị ứng thuốc tê?

Có một sự thật là rất nhiều người nhầm lẫn giữa dị ứng thuốc tê và ngộ độc thuốc tê. Đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau do đó phác đồ điều trị, cách sử dụng thuốc và các biện pháp hỗ trợ ưu tiên cũng hoàn toàn khác nhau. Việc nhầm lẫn trong triệu chứng và chẩn đoán sẽ dẫn đến việc sử dụng phác đồ xử lý điều trị không phù hợp, kết quả là bệnh nhân không được kịp thời cứu chữa. 

Dị ứng thuốc tê so với ngộ độc thuốc tê cực kỳ hiếm gặp. Theo công bố nghiên cứu trong gần 10 năm từ 2003 – 2014 của Đan Mạch, khi thử nghiệm trên 409 người nghi ngờ có phản ứng dương tính khi sử dụng thuốc tê thì không phát hiện trường hợp dị ứng thuốc tê thực sự nào. 

Điều trị ngộ độc thuốc tê

Nếu nhận thấy người bệnh có các dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc thuốc tê trong quá trình tiêm cần ngay lập tức ngừng tim, mở đường truyền tĩnh mạch và thực hiện như sau:

• Đảm bảo đường thở bệnh nhân được thông thoáng, tốt nhất nên cho bệnh nhân thở oxy nồng độ cao. Phải cung cấp đủ oxy để tránh co giật, loạn nhịp tim nhất là tổn thương não.
• Nếu bệnh nhân co giật: Nên dùng benzodiazepin tiêm tĩnh mạch hoặc đặt hậu môn. Nhanh chóng đặt ống nội khí quản và cho bệnh nhân thở máy trong trường hợp người bệnh hôn mê.
• Nếu bệnh nhân bị trụy tim mạch, cần truyền dịch và thuốc co mạch như ephedrin. Có thể dùng adrenalin thay thế nếu ephedrin không mang lại hiệu quả. 
• Cân nhắc sử dụng nhũ lipid ngay khi bắt đầu có dấu hiệu ngộ độc thuốc gây tê. Trong đó, bệnh nhân trên 70kg, tiêm nhanh bolus 100ml nhũ tương lipid 20% trong 2 – 3 phút. Bệnh nhân dưới 70kg tiêm nhanh bolus 1,5ml/kg nhũ tương lipid. 

Phòng ngừa ngộ độc thuốc tê

Để giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thuốc gây tê hoặc dị ứng thuốc tê cần:”

• Sử dụng thuốc đúng liều, đúng quy cách, phù hợp với cơ địa của từng người.
• Nên chọn thuốc ít độc tính, giảm liều thuốc với người thể trạng gầy yếu, người lớn tuổi. Đồng thời, nên tiêm chậm và rút pit tông liên tục khi tiêm để xem có máu ra không, tránh tình trạng tiêm vào mạch máu. 
• Nên sử dụng thuốc gây tê đồng thời với adrenalin (epinephrin) để giúp giảm tốc độ hấp thu thuốc vào máu. 
• Nên đặt sẵn đường truyền tĩnh mạch, thuốc và các phương tiện cấp cứu trước khi gây tê để kịp thời xử lý khi xảy ra tình trạng ngộ độc.
• Sau khi gây tê, người bệnh cần được tiếp tục theo dõi để phòng ngừa các triệu chứng ngộ độc chậm.

Dị ứng thuốc tê bao lâu khỏi?

Dị ứng thuốc tê là phản ứng đã được ghi nhận nhưng rất hiếm gặp. Không nên ngộ nhận ngộ độc thuốc tê là hiện tượng sốc phản vệ do dị ứng thuốc gây ra. Nếu cơ thể người bệnh xảy ra phản ứng thì cần được cấp cứu bằng thuốc kháng độc kết hợp với adrenalin nếu không biết được chính xác cơ chế phản ứng là do ngộ độc hay dị ứng.

Với thắc mắc dị ứng thuốc tê bao lâu khỏi, với trường hợp dị ứng thuốc tê thật sự là không thể xác định được chính xác tình trạng này bao lâu thì khỏi. Bởi lẽ điều này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như phương pháp điều trị, tình trạng dị ứng, cơ địa của người bệnh và biện pháp chăm sóc sức khỏe… 

Trên đây là một số thông tin về hiện tượng dị ứng thuốc tê và ngộ độc thuốc tê. Hy vọng với những kiến thức, cách phân biệt hai hiện tượng này sẽ giúp bạn có cách ứng phó phù hợp tránh đưa ra phán đoán sai lầm. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc tê tại nhà để tránh tình trạng ngộ độc gây đe dọa đến tính mạng.

Có thể bạn quan tâm

• Dấu hiệu dị ứng paracetamol và các biện pháp xử lý
• Dị ứng là gì? Các loại bệnh dị ứng thường gặp

TIN BÀI NÊN ĐỌC

Chuyên gia và người bệnh đánh giá HIỆU QUẢ ĐẶC TRỊ MỀ ĐAY của bài thuốc Tiêu ban Giải độc thang

Báo Pháp luật và Đời sống đưa tin nhà văn thoát khỏi mề đay sau 1 liệu trình

Kinh nghiệm KHỎI HẲN mề đay 4 năm KHÔNG TÁI PHÁT nhờ bài thuốc quý

Bài thuốc bí truyền DỨT ĐIỂM mề đay, mẩn ngứa TỪ GỐC, KHÔNG tái phát

Đọc ngay

VTV2 phỏng vấn kinh nghiệm KHỎI HẲN mề đay, mẩn ngứa bằng Y học cổ truyền từ người bệnh

Diễn viên phim Về nhà đi con chia sẻ kinh nghiệm KHỎI HẲN bệnh mề đay