Bị vô sinh nên ăn gì, kiêng gì hỗ trợ điều trị bệnh?

Chế độ ăn uống hàng ngày có liên quan mật thiết đến sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ. Chính vì vậy, vấn đề bị vô sinh nên ăn gì và kiêng gì được rất nhiều cặp vợ chồng quan tâm. Những gợi ý dưới đây sẽ giúp bạn xây dựng được một thực đơn ăn uống có lợi để hỗ trợ tốt nhất cho quá trình điều trị bệnh.

Mối liên hệ giữa chế độ ăn uống với bệnh vô sinh

Vô sinh là một vấn đề y tế được xác định khi các cặp vợ chồng vẫn quan hệ tình dục đều đặn và không sử dụng các biện pháp ngừa thai mà sau 1 năm người vợ vẫn không thể mang thai. Bệnh có thể xuất phát từ người chồng, người vợ hoặc đôi khi là từ cả hai phía. Trong đó, vô sinh nam chiếm 20% trong tổng số các ca bệnh.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến vô sinh như nhiễm trùng cơ quan sinh dục, suy giảm chức năng hoạt động của buồng trứng, tinh hoàn, rối loạn nội tiết, hút thuốc lá, tiếp xúc nhiều với hóa chất độc hại. Ngoài ra, chế độ ăn uống hàng ngày cũng có liên quan đến một số ca bị vô sinh. 

Những đối tượng có chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, thiếu hụt dưỡng chất, lạm dụng bia rượu hoặc ăn nhiều chất béo có nguy cơ bị vô sinh cao hơn hẳn so với người có chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh. 

Chính vì vậy, một khi được chẩn đoán mắc bệnh vô sinh, người bệnh nên tìm hiểu các thực phẩm nên và không nên ăn để kịp thời điều chỉnh chế độ ăn uống cho khoa học, góp phần đẩy nhanh hiệu quả điều trị.

Người bị vô sinh nên ăn gì?

Một số nhóm thực phẩm có thể giúp cải thiện khả năng sinh sản và hỗ trợ nâng cao hiệu quả của các phương pháp điều trị vô sinh bạn đang áp dụng. Trong chế độ ăn hàng ngày, hãy ưu tiên sử dụng các nhóm thực phẩm dưới đây trong thực đơn:

1. Nhóm các thức ăn giàu omega 3

Bao gồm:

• Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá tuyết…
• Rau chân vịt
• Cải xoăn
• Các loại dầu: Dầu dừa, dầu ôliu, dầu gan cá tuyết
• Các loại hạt: Hạt óc chó, hạt lanh, hạt chia

Omega 3 là một loại chất béo lành mạnh tham gia vào quá trình sản xuất các hormone sinh dục nam và nữ, duy trì chức năng sinh sản ở cả nam và nữ. Ngoài ra, chất này còn có tác dụng tích cực trong việc chống viêm nhiễm ở cơ quan sinh sản.

Mỗi ngày, người bị vô sinh nên bổ sung axit béo omega 3 với liều lượng khoảng 1000 – 2000 mg. Nếu chế độ ăn uống hàng ngày không cung cấp đủ lượng yêu cầu thì có thể cân nhắc dùng thêm các sản phẩm bổ sung.

2. Nhóm thực phẩm bổ sung nhiều chất kẽm

Bao gồm:

• Hàu và các loại động vật có vỏ khác
• Các loại đậu
• Trứng
• Đậu xanh
• Sữa
• Ngũ cốc nguyên hạt
• Măng tây
• Thịt gà
• Thịt nạc lợn

Trong thực đơn của người bị vô sinh không thể thiếu kẽm. Hàm lượng kẽm trong cơ thể có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh sản của cả hai phái. 

Ở nam giới, kẽm giúp kích thích sản sinh testosterone, làm tăng khả năng sinh tinh, nâng cao thể tích tinh dịch, số lượng cũng như chất lượng tinh trùng. Trong khi đó, nữ giới trong độ tuổi sinh sản được cung cấp đầy đủ kẽm sẽ giúp đảm bảo cho quá trình phân chia tế bào trứng, tạo điều kiện tốt nhất cho buồng trứng hoạt động.

Với những vai trò quan trọng trên, việc bổ sung các thực phẩm giàu kẽm trong quá trình điều trị vô sinh hiếm muộn là vô cùng cần thiết. Các cặp vợ chồng nên thường xuyên ăn các thực phẩm giàu kẽm trên để nâng cao khả năng thụ thai thành công.

3. Nhóm thực phẩm giàu vitamin C, B6, B12, E

Một số loại vitamin có tác động tích cực đến sức khỏe sinh sản, đặc biệt nhất là vitamin C, B6, B9, B12, E. Mỗi loại đảm nhận những chức năng riêng biệt. Cụ thể như sau:

– Vitamin B6:

• Kích thích ham muốn, duy trì khả năng hoạt động tình dục
• Tăng cường sản sinh hormone nam testosterone, qua đó cải thiện chất lượng và số lượng các chú tinh binh.
• Kích thích sản sinh tế bào hồng cầu
• Cải thiện tâm trạng, giảm stress
• Giúp nữ giới dễ thụ thai

Các thực phẩm dồi dào vitamin B6 nhất bao gồm: Thịt gà, cá chỉ vàng, cá hồi, cải mâm xôi, hạt vừng, gạo nguyên cám…

– Vitamin B9:

Nhóm thực phẩm giàu vitamin B9 là câu trả lời tiếp theo cho thắc mắc “bị vô sinh nên ăn gì?”. Loại vitamin này còn có tên gọi là axit folic và được biết đến với các tác dụng như:

• Tăng cường sản xuất tinh trùng mới
• Làm tăng tuần hoàn máu
• Giảm căng thẳng, chống mệt mỏi, lo âu, trầm cảm – những nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn thường gặp
• Chống rối loạn thần kinh
• Ngăn ngừa dị tật cho thai nhi

Vitamin B9 được tìm thấy nhiều trong trứng, các loại phô mai lên men và rau lá xanh. Mỗi ngày, người bị vô sinh cần được bổ sung khoảng 300 microgram vitamin B9.

– Vitamin B12:

Thiếu hụt vitamin B12 có thể dẫn đến thiếu máu ác tính, từ đó làm ảnh hưởng đến sức khỏe của cơ quan sinh sản, giảm khả năng thụ thai và khiến chất lượng tinh trùng giảm sút. Loại vitamin này cũng tham gia bào quá trình tổng hợp DNA và thúc đẩy sự tăng trưởng của các tế bào trứng nên rất cần thiết cho cả nam lẫn nữ bị vô sinh.

Trong bữa ăn hàng ngày, người bệnh nên sử dụng các thực phẩm sau để bổ sung vitamin B12 cho cơ thể: 

• Nghêu
• Cá ngừ
• Trứng
• Cá mòi
• Sữa và các sản phẩm từ sữa

– Vitamin C:

• Chống viêm 
• Bảo vệ cơ quan sinh sản trước sự tấn công của gốc tự do cũng như các tác nhân có hại
• Làm tăng mật độ tinh trùng, ngăn chặn sự kết dính trong tinh dịch và cải thiện sức mạnh cho “con giống” của các quý ông
• Nâng cao sức đề kháng của cơ thể

Người bị vô sinh có thể bổ sung vitamin C cho cơ thể bằng cách thêm các thực phẩm sau vào thực đơn: Ớt chuông, cải xanh, cải xoăn, súp lơ, đu đủ, dâu tây, kiwi, trái cây họ cam/quýt… Mỗi ngày nữ giới cần bổ sung 75mg vitamin C và nam giới là 90mg.

– Vitamin E:

• Chống oxy hóa
• Ngăn chặn sự phá hủy màng tế bào tinh trùng khi bị gốc tự do tấn công
• Tăng số lượng tinh trùng
• Giúp ống sinh tinh được tái sinh tốt hơn

Bổ sung các loại ngũ cốc, hạt, rau bắp cải, bông cải xanh, đậu phộng, mè, dầu thực vật chính là cách đơn giản để người bị vô sinh có thể bổ sung được nguồn vitamin E dồi dào cho cơ thể.

4. Nhóm thực phẩm giàu protein

Protein không chỉ tạo ra năng lượng cho cơ thể mà còn góp phần xây dựng tế bào mới, thúc đẩy quá trình thụ tinh giữa trứng với tinh trùng.

Để bổ sung protein cho cơ thể, người bị vô sinh nên ăn các thực phẩm như:

• Trứng
• Các loại thịt
• Hải sản
• Chuối
• Rau xanh…

5. Nhóm thực phẩm chứa nhiều Coenzyme Q10

Nghiên cứu cho thấy việc bổ sung Coenzyme Q10 có thể giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị vô sinh cho cả hai phái. Chất này giúp duy trì mật độ tinh trùng, cải thiện khả năng di chuyển của tinh binh, qua đó làm tăng khả năng thụ thai.

Coenzyme Q10 được tìm thấy nhiều nhất trong các thực phẩm sau:

• Ngũ cốc nguyên hạt
• Lạc
• Rau chân vịt
• Hạt óc chó
• Các loại cá: Cá mòi, cá hồi hay cá ngừ
• Bông cải 
• Mầm lúa mì

6. Rau ngót

Rau ngót đặc biệt giàu sắt, vitamin C và các dưỡng chất có khả năng làm tăng chất lượng và khả năng hoạt động của tinh trùng. Ngoài ra, thực phẩm này còn giúp giải nhiệt, đào thải độc tố cho gan, nâng cao sức khỏe tổng thể. 

Người bệnh có thể dùng rau ngót nấu canh hoặc xay sống lấy nước uống.

7. Nhóm thực phẩm giàu Lycopen

Trong một nghiên cứu, các bác sĩ tiến hành điều trị cho một số nam giới bị vô sinh bằng lycopen với hàm lượng 2mg mỗi ngày trong 3 tháng liên tục. Những đối tượng này sau đó đã cải thiện được đáng kể chất lượng, khả năng sống sót cũng như vận động của tinh trùng.

Lycopen là chất tạo nên màu đỏ trong một số loại rau củ quả như cà chua, nho đỏ, thanh long hay dưa hấu.

Bị vô sinh nên kiêng gì?

Người bị vô sinh nên hạn chế sử dụng các thực phẩm hay đồ uống dưới đây:

1. Thức ăn nhanh

Chẳng hạn như xúc xích, lạp xưởng, rau củ đóng hộp, thịt xông khói… Chúng được chế biến với nhiều dầu mỡ, đường , muối cùng chất bảo quản độc hại. Chúng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của cả nam và nữ.

Thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh sẽ làm hormone giới tính bị thay đổi, từ đó làm khả năng thụ thai ở nam giới và khiến chất lượng tinh trùng của nam giới bị suy giảm. Điều này sẽ gây cản trở rất lớn đến quá trình điều trị vô sinh.

2. Bị vô sinh nên kiêng uống rượu

Loại thức uống chứa cồn này mang lại nhiều tác hại cho sức khỏe. Việc làm dụng rượu quá mức cũng chính là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nam giới.

Nghiên cứu đã chỉ ra, rượu chứa nhiều ethanol – một chất có thể kích thích sản sinh catecholamine trong cơ thể, làm co thắt thành mạch và khiến tinh hoàn của nam giới bị teo dần. Hậu quả là chức năng sinh tinh sẽ bị thay đổi, nội tiết tố testosterone cũng bị suy giảm ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sinh tinh, khiến số lượng và chất lượng tinh trùng đều giảm.

Trong khi đó, nữ giới uống rượu lại có thể dẫn đến rối loạn kinh nguyệt, thậm chí là vô kinh. Chất cồn trong rượu cũng tác động tiêu cực đến chức năng hoạt động của buồng trứng, ức chế quá trình rụng trứng khiến phụ nữ không còn khả năng làm mẹ.

3. Cà rốt

Cà rốt có nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên thực phẩm này không được khuyến cáo sử dụng trong thực đơn của phụ nữ bị vô sinh. 

Trong một nghiên cứu được các nhà khoa học thuộc trường Đại học New Jersey công bố, phụ nữ ăn quá nhiều cà rốt sẽ khiến thành phần carotenoid tích tụ trong cơ thể với hàm lượng lớn. Điều này có thể gây suy giảm chức năng hoạt động của buồng trứng, ngăn cản trứng rụng và khiến bệnh vô sinh ở nữ giới trở nên nghiêm trọng, khó chữa hơn.

Chính vì vậy, nếu đang điều trị vô sinh thì tốt nhất nữ giới hạn hạn chế ăn cà rốt. Nếu dùng thì chỉ nên ăn với số lượng ít và tránh uống nước ép cà rốt thường xuyên.

4. Cà phê

Cùng với rượu, cà phê cũng nằm trong danh sách các thức uống cần kiêng khi bị vô sinh. Trong một nghiên cứu được thực hiện trên 104 phụ nữ tại Hoa Kỳ đã chỉ ra, những người có thói quen uống 1 ly cà phê mỗi ngày hay các thức uống khác chứa caffein đã bị giảm đến 50% khả năng thụ thai.

Tình trạng này cũng xảy ra tương tự với nam giới. Hãy loại bỏ ngay sở thích uống cà phê nếu bạn được chẩn đoán mắc vô sinh.

5. Các thức ăn nhiều dầu mỡ

Ăn quá nhiều món chiên xào, thịt mỡ động vật có thể khiến bạn bị béo phì, từ đó dẫn đến hàng loạt các vấn đề về tim mạch như cao huyết áp, xơ vữa động mạnh. Lượng mỡ trong máu gia tăng cũng gây cản trở quá trình lưu thông máu đến cơ quan sinh dục của nam và nữ, đồng thời làm giảm chất lượng tinh trùng, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

6. Hạt hướng dương

Một số thành phần protein được tìm thấy trong hạt hướng dương có thể gây ức chế tinh hoàn. Nếu ăn với số lượng lớn trong thời gian dài sẽ khiến tinh hoàn dần teo lại và tác động tiêu cực đến khả năng sinh tinh cũng như chức năng sinh sản bình thường. Đây chính là lý do mà những người đang bị vô sinh hoặc đối tượng đang trong độ tuổi sinh sản được khuyến cáo nên hạn chế ăn hạt hướng dương.

7. Đậu nành và các chế phẩm của đậu nành

Hạt đậu nành, sữa đậu nành, đậu hũ hay các sản phẩm được làm từ đậu nành được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng. Chúng cung cấp nhiều canxi, vitamin, protein cùng nhiều loại khoáng chất cho cơ thể. Mặc dù vậy, trường hợp đang bị vô sinh nên hạn chế sử dụng nếu không muốn bệnh tình càng khó chữa.

Theo một nghiên cứu được công bố tại Mỹ, nam giới sử dụng một số lượng lớn các sản phẩm từ đậu nành trong thời gian dài có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản. Chúng có thể gây suy giảm nội tiết tố na, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động tình dục của phái mạnh và làm giảm đáng kể số lượng tinh trùng.

8. Người bị vô sinh nên kiêng tỏi

Tỏi là loại gia vị có tác dụng tích cực trong việc diệt khuẩn, làm tăng sức đề kháng cho cơ thể nhờ chứa nhiều hoạt chất kháng sinh allicin. Mặc dù vậy, một số bằng chứng cho thấy nam giới ăn nhiều tỏi có thể khiến tinh trùng bị giết chết và gây cản trở đến việc thụ thai.

9. Nội tạng động vật

Bao gồm tim, gan, lòng, dạ dày hay thận của tất các các loại động vật ăn thịt. Chúng chứa nhiều chất béo không lành mạnh gây hại cho sức khỏe. Ngoài ra, thành phần cadmium được tìm thấy nhiều trong nội tạng động vật còn có thể gây tổn thương đến các nhiễm sắc thể và khiến việc thụ thai càng khó khăn hơn. Do đó, cả nam lẫn nữ bị vô sinh đều nên kiêng ăn nội tạng.

10. Thực phẩm chứa Carbohydrate tinh chế

Thường xuyên ăn các thực phẩm chứa nhiều Carbohydrate tinh chế cũng có thể làm ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và làm giảm hiệu quả của các phương pháp điều trị ung thư. 

Trong bữa ăn hàng ngày, người bị vô sinh nên hạn chế dùng các thực phẩm như:

• Bánh mì tươi
• Bánh cracker
• Bánh cookies…

11. Hạt dầu bông

Thử nghiệm trên chuột bạch cho thấy những con chuột được cho ăn hạt dầu bông trong thời gian 4 tháng có tinh hoàn bị teo rõ rệt. Cùng với đó số lượng tinh trùng cũng giảm sút. Trong khi đó ở những con chuột cái, tử cung có dấu hiệu teo lại và bên trong niêm mạc bị phù ở mức độ nhẹ.

Điều này cũng xảy ra tương tự trên người khi ăn các món chứa hạt dầu bông liên tục trong khoảng 40 ngày. Thực phẩm này không thích hợp cho người đang trong độ tuổi sinh sản và cả những trường hợp bị vô sinh.

12. Rau cần tây

Loại rau này kỵ với nam giới bị vô sinh. Trong một nghiên cứu tại a Đại học Queen của Anh, các nhà khoa học đã tiến thành thử nghiệm trên 500 người đàn ông trong độ tuổi sinh sản và có sức khỏe tốt. Những đối tượng này đều được cho ăn cần tây trong nhiều ngày liền. Kết quả nhận thấy một lượng lớn tinh trùng đã bị giảm sút, thậm chí không đảm bảo để người vợ có thể thụ thai bình thường.

Theo lý giải của các nhà nghiên cứu, trong rau cần tây chứa psoralens. Hoạt chất này ức chế sản xuất testosterone, từ đó ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh cũng như sự phát triển của các mô nằm trong cơ quan sinh sản của nam giới, chẳng hạn như tuyến tiền liệt hay tinh hoàn.

Có thể bạn chưa biết

• Vô sinh thứ phát là gì? Nguyên nhân, cách điều trị
• Các cây thuốc nam chữa vô sinh hiếm muộn tại nhà