Bệnh Viêm Buồng Trứng

Viêm buồng trứng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại buồng trứng. Bệnh xảy ra do có liên quan đến các bệnh lý nhiễm trùng tại một số cơ quan lân cận hoặc thói quen vệ sinh, sinh hoạt kém lành mạnh. Viêm nhiễm buồng trứng kéo dài nếu không điều trị kịp thời có thể phát sinh nhiều hệ lụy khó lường đến sức khỏe sinh sản, tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn hoặc ung thư buồng trứng, đe dọa tính mạng người bệnh. 

Buồng trứng là cơ quan quan trọng thuộc hệ thống sinh sản của nữ giới, nằm trong khung chậu, nằm đều ở 2 bên tử cung, kết nối với ống dẫn trứng và thu nhận trứng được phóng thích vào chu kỳ kinh nguyệt. Sau đó là quá trình thụ tinh nếu có tinh trùng hoặc nếu không được thụ tinh, trứng sẽ đi theo máu kinh ra khỏi cơ thể.

Viêm buồng trứng (Ovaritis) là tình trạng viêm nhiễm xảy ra trong buồng trứng. Tình trạng này thường xảy ra đồng thời cùng lúc với viêm nhiễm tại nhiều cơ quan khác trong vùng chậu hoặc đường sinh dục trên như ống dẫn trứng, nội mạc tử cung, tử cung, phúc mạc, thành bụng...

Viêm buồng trứng là vấn đề phụ khoa tuy phổ biến nhưng nếu không điều trị kịp thời, đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường về sức khỏe sinh sản, thể chất, tinh thần và đời sống sinh hoạt hàng ngày. Theo thống kê, tại Việt Nam tỷ lệ phụ nữ bị viêm buồng trứng khá cao, khoảng 65% và ngày càng có xu hướng tăng lên.

Bệnh viêm buồng trứng được chia làm 2 nhóm chính dựa theo tính chất và mức độ nặng nhẹ của bệnh.

• Viêm buồng trứng cấp tính: Là tình trạng viêm nhiễm buồng trứng mức độ nhẹ, vừa khởi phát và chưa gây biến chứng. Các triệu chứng đợt cấp thường bùng phát đột ngột, dữ dội nhưng cũng nhanh chóng thuyên giảm khi được điều trị tích cực.
• Viêm buồng trứng mạn tính: Là tình trạng viêm nhiễm giai đoạn nặng, các triệu chứng tiến triển và kéo dài dai dẳng. Giai đoạn này tương đối nguy hiểm, dễ phát sinh biến chứng và gây khó khăn cho quá trình điều trị.

Nguyên nhân 

Nguyên nhân chính gây ra viêm buồng trứng là do các loại vi khuẩn, virus, ký sinh trùng hoặc nấm. Sự tồn tại và phát triển của các loại vi sinh vật có hại này khiến môi trường âm đạo mất cân bằng, tạo điều kiện nhiễm trùng lây lan đến các cơ quan tại đường sinh dục trên, trong đó có buồng trứng.

Một số vi sinh vật gây viêm buồng trứng phổ biến như:

• Vi khuẩn: vi khuẩn Chlamydia trachomatis, song cầu khuẩn Neisseria Gonorrhoeae gây bệnh lậu, xoắn khuẩn giang mai Treponema Pallidum, tụ cầu khuẩn, vi khuẩn E.Coli, Mycoplasma...;
• Virus: Virus Herpes Simplexm virus Human Papilloma,

Yếu tố nguy cơ

Có nhiều yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ viêm nhiễm buồng trứng như :

• Đặt vòng tránh thai không đúng cách và không an toàn, vệ sinh kém;
• Vệ sinh vùng kín không sạch sẽ, nhất là sau khi quan hệ tình dục và đang trong chu kỳ kinh nguyệt. Chẳng hạn như thụt rửa sâu, nguồn nước không sạch sẽ, dùng băng vệ sinh kém chất lượng...
• Nạo hút phá thai thường xuyên, sử dụng dụng cụ không đảm bảo vô trùng hoặc sau phẫu thuật, không uống thuốc tiêu viêm sau khi phẫu thuật;
• Suy giảm đề kháng khi mang thai hoặc sau khi phá thai cộng với vệ sinh kém rất dễ bị viêm buồng trứng và các cơ quan lân cận;
• Quan hệ tình dục không an toàn, không dùng bao cao su tăng nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục (như lậu, sùi mào gà, giang mai, mụn rộp sinh dục...) gây viêm niêm mạc và nhiễm trùng lây lan sang buồng trứng;
• Thực hiện một số thủ thuật khác tại vùng kín nhưng không an toàn như vá màng trinh, thu hẹp se khít âm đạo, đặt vòng tránh thai, khám phụ khoa bằng dụng cụ mỏ vịt...;
• Biến chứng từ các bệnh lý phụ khoa khác như viêm âm đạo, viêm tử cung, viêm cổ tử cung, viêm ống dẫn trứng, viêm âm hộ...;
• Chị em phụ nữ chịu áp lực tinh thần lớn, căng thẳng, mệt mỏi, dễ bị giảm thân nhiệt khi thời tiết thay đổi cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ phát sinh viêm nhiễm;

Triệu chứng 

Viêm buồng trứng thường phát triển qua 2 giai đoạn cấp tính và mạn tính nên mỗi giai đoạn sẽ có các triệu chứng khác nhau. Cụ thể như sau:

Viêm buồng trứng giai đoạn cấp tính 

Đây là giai đoạn viêm nhiễm vừa khởi phát nên không quá nguy hiểm, các triệu chứng biểu hiện rõ ràng nhưng không quá phức tạp. Điển hình như:

• Rối loạn kinh nguyệt hoặc tắc kinh, mất kinh;
• Đau tức vùng bụng dưới, nhức mỏi vùng xương chậu;
• Âm đạo và hậu môn luôn trong tình trạng ẩm ướt, sưng ngứa và nặng trĩu;
• Kèm theo các triệu chứng toàn thân khác như mệt mỏi, không có sức lực, chán ăn, suy nhược cơ thể, sốt cao...;

Viêm buồng trứng giai đoạn mạn tính 

Đây là hậu quả của viêm buồng trứng cấp tính nhưng tái đi tái lại thường xuyên, không được chữa trị khỏi dứt điểm. Tình trạng viêm nhiễm trong giai đoạn này đặc trưng với các triệu chứng sau:

• Rối loạn kinh nguyệt mức độ nghiêm trọng trong thời gian dài, ra kinh màu đen, nhiều cặn và vón cục;
• Đau bụng dữ dội, quằn quại, đau nhức mỏi vùng chậu, bụng dưới, thắt lưng và thường không đáp ứng với thuốc giảm đau;
• Quan sát thấy vùng bụng dưới căng trướng, ấn vào đau nhức, mức độ đau càng tăng lên khi vận động mạnh, ho, hắt hơi hoặc ngay cả khi hít thở;
• Âm đạo tiết dịch khí hư bất thường, nhiều hoặc ít hơn, quá đặc hoặc quá loãng, màu sắc bất thường (xanh, vàng, trắng đục, có bã...);
• Sốt cao, mệt mỏi, sụt cân nhanh chóng, mệt mỏi toàn thân;
• Âm đạo xuất huyết bất thường dù không phải đang trong chu kỳ kinh nguyệt;

Chẩn đoán 

Các triệu chứng viêm buồng trứng thường được biểu hiện rất rõ ràng, giúp bác sĩ chuyên khoa dễ dàng đánh giá và đưa ra kết luận về tình trạng viêm nhiễm thông qua khám lâm sàng. Tuy nhiên, để biết chính xác cơ quan viêm nhiễm là ở buồng trứng và xác định nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ thường chỉ định thực hiện một số các xét nghiệm cần thiết sau:

• Siêu âm buồng trứng: Bằng thiết bị đầu dò âm đạo hoặc siêu âm bụng. Hình ảnh siêu âm giúp bác sĩ quan sát rõ các tổn thương bất thường do viêm nhiễm gây ra bên trong buồng trứng. Ngoài ra, siêu âm còn cho phép thấy rõ các khối u trong buồng trứng.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm phân tích công thức máu giúp xác định một số chất lạ hoặc tăng tỷ lệ các chất trong máu, kiểm tra kháng thể, phát hiện khối u ung thư như nồng độ CA125, HE4, CA15, CA 72-4...
• Nuôi cấy dịch tiết âm đạo: Giúp xác định loại vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây viêm buồng trứng, nhằm áp dụng phác đồ điều trị phù hợp.
• Một số phương pháp xét nghiệm khác: Với những trường hợp nghi ngờ viêm nhiễm là dấu hiệu của ung thư buồng trứng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện thêm các xét nghiệm khác như:
  • Sinh thiết;
  • Chụp X quang, chụp cắt lớp vi tính CT scan, chụp cộng hưởng từ MRI;
  • ...

Viêm buồng trứng là bệnh lý phụ khoa đặc biệt nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Chẳng hạn như:

• Suy buồng trứng, giảm khả năng thụ thai;
• Vô sinh hiếm muộn;
• Tăng nguy cơ u nang buồng trứng, dính buồng trứng, áp xe buồng trứng, tắc ống dẫn trứng, tắc vòi trứng... gây nguy hiểm đến tính mạng;
• Ung thư buồng trứng là một trong những biến chứng nguy hiểm ở nữ giới bị viêm buồng trứng, với tỷ lệ cao gấp 10 lần bình thường. Theo thống kê, dạng ung thư này rất nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao thứ 5 sau ung thư phổi, ung thư phế quản, ung thư vú, ung thư đại tràng và ung thư tuyến tụy;
• Giảm ham muốn tình dục, ảnh hưởng chức năng sinh lý và đời sống sinh hoạt vợ chồng;
• Suy giảm sức khỏe tinh thần, mất ăn mất ngủ, lo lắng, bất an, thay đổi tính cách do rối loạn nội tiết;
• Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống, công việc của chị em;

Có thể thấy những hệ lụy khó lường của bệnh viêm buồng trứng đối với sức khỏe sinh sản và thể chất của người phụ nữ là rất đáng lo ngại. Do đó, khuyến cáo người bệnh chủ động thăm khám sớm và điều trị kịp thời ngay khi phát hiện bất thường tại các cơ sở y tế chuyên khoa.

Những phương pháp điều trị viêm buồng trứng được áp dụng phổ biến như:

1. Điều trị nội khoa 

Dùng thuốc là phương pháp được ưu tiên áp dụng hàng đầu đối với bệnh nhân bị viêm buồng trứng, nhất là trong trường hợp cấp tính. Tùy vào tần suất và mức độ triệu chứng, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng loại thuốc với liều dùng phù hợp.

• Thuốc kháng sinh: Có tác dụng tiêu diệt và ức chế sự phát triển của các loại vi khuẩn gây viêm buồng trứng. Đồng thời, hỗ trợ tăng cường sức đề kháng tự nhiên cho cơ thể chống lại sự tấn công của các vi sinh vật có hại này.
• Thuốc hỗ trợ: như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm... nhằm cải thiện các triệu chứng đau nhức tạm thời cho bệnh nhân đang trong đợt cấp viêm buồng trứng.

Bên cạnh tuân thủ chỉ định dùng thuốc do bác sĩ chỉ định, bệnh nhân cần dành nhiều thời gian nằm nghỉ ngơi tại giường, ăn uống thanh đạm, dễ tiêu hóa, uống đủ nước, kết hợp vệ sinh vùng kín sạch sẽ, kiêng quan hệ tình dục... để hỗ trợ đạt kết quả điều trị viêm buồng trứng tốt nhất, ngăn ngừa biến chứng.

2. Can thiệp ngoại khoa 

Có 2 biện pháp điều trị viêm buồng trứng được áp dụng phổ biến nhất hiện nay:

Vật lý trị liệu

Là những liệu pháp có khả năng tác động tích cực đến vùng chậu, cụ thể là vị trí buồng trứng bị viêm nhiễm. Vừa giúp loại bỏ tác nhân gây nhiễm trùng, cải thiện phục hồi chức năng mô buồng trứng vừa giúp thúc đẩy tuần hoàn máu, phục hồi chức năng buồng trứng hiệu quả.

Tuy nhiên, biện pháp này chỉ phù hợp cho những trường hợp bị viêm buồng trứng mức độ vừa và trung bình.

Phẫu thuật

Được chỉ định áp dụng cho những trường hợp viêm buồng trứng giai đoạn nghiêm trọng, có biến chứng áp xe, khối u buồng trứng lớn, buồng trứng bị dính tắc gây nghẽn ống dẫn trứng. Tùy mức độ tổn thương mà bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật cắt bỏ 1 hoặc cả 2 bên buồng trứng để ngăn chặn biến chứng bội nhiễm lây lan, phát sinh tế bào ung thư.

Tuy nhiên, cần hết sức cân nhắc vì khi đã cắt bỏ buồng trứng nữ giới sẽ không còn khả năng sinh sản nữa.

Chủ động phòng ngừa viêm buồng trứng là cách tốt nhất giúp bảo vệ sức khỏe ổn định, bảo tồn chức năng sinh sản của chị em phụ nữ.

• Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, nhất là trong những ngày hành kinh hoặc sau khi quan hệ tình dục.
• Vệ sinh đúng cách, không được thụt rửa sâu, không dùng các sản phẩm vệ sinh âm đạo chứa chất tẩy rửa quá mạnh.
• Thay băng vệ sinh thường xuyên khi đang trong chu kỳ kinh nguyệt.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su, quan hệ nhẹ nhàng, không thô bạo để giảm thiểu tổn thương.
• Duy trì mối quan hệ vợ chồng chung thủy, phòng tránh nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục gây viêm buồng trứng.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể thông qua các loại thực phẩm lành mạnh, giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất, hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng...
• Tập thể dục mỗi ngày giúp rèn luyện sức bền, tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch khỏe mạnh chống lại các tác nhân gây viêm nhiễm.
• Duy trì trạng thái tâm lý ổn định, tích cực, lạc quan, tránh xa những áp lực, căng thẳng, stress kéo dài trong sinh hoạt, công việc hàng ngày.
• Sử dụng thuốc tránh thai cần đúng liều khuyến cáo, tránh lạm dụng quá mức để tránh gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và dễ bị viêm buồng trứng.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/ lần, đặc biệt là khám sức khỏe sinh sản để sớm phát hiện các bất thường về tổn thương, viêm nhiễm và tiến hành điều trị kịp thời, ngăn chặn các rủi ro khó lường về sau.

1. Nguyên nhân nào khiến tôi bị viêm buồng trứng?

2. Bệnh viêm buồng trứng có nguy hiểm không?

3. Bị viêm buồng trứng có bị vô sinh không?

4. Nữ giới bị viêm buồng trứng có quan hệ tình dục được không?

5. Những xét nghiệm cần thiết giúp chẩn đoán viêm buồng trứng?

6. Điều trị viêm buồng trứng bằng phương pháp nào tốt nhất?

7. Bệnh viêm buồng trứng có chữa khỏi dứt điểm được không?

8. Quá trình điều trị viêm buồng trứng mất bao lâu thì khỏi hoàn toàn?

9. Sau điều trị, viêm buồng trứng có tái phát trở lại không?

Viêm buồng trứng là bệnh lý nhiễm trùng phần phụ phổ biến. Tuy bệnh không có khả năng lây truyền trực tiếp nhưng nó là là nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh, hiếm muộn ở nữ giới, thậm chí còn tìm ẩn nguy cơ rủi ro khác nếu không điều trị kịp thời. Bởi vậy,  hãy chủ động thăm khám và tiếp nhận phác đồ điều trị phù hợp càng sớm càng tốt.