Bệnh U Xơ Tử Cung
Đặt lịch ngay
U xơ tử cung là bệnh lý phụ khoa khá phổ biến ở nữ giới trong độ tuổi từ 35 - 50 tuổi. Bản chất của bệnh là khối u nhưng không phải ung thư. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân lơ là không điều trị vẫn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản.
U xơ tử cung còn được gọi là nhân xơ tử cung (tên tiếng Anh là Uterine fibroids hoặc Uterine leiomyoma). Đây là một loại khối u lành tính được hình thành và phát triển bên trong tử cung. Bệnh thường xảy ra ở nữ giới trong độ tuổi từ 35 - 50, bị thừa cân béo phì. Ngoài ra những chị em chưa từng sinh con cũng có nguy cơ phát triển nhiều u xơ tử cung hơn.
Bản chất của u xơ tử cung là khối u nhưng lại lành tính, hoàn toàn không phải ung thư. Cơ chế bệnh sinh chưa được nghiên cứu rõ ràng do phát hiện sự tác động của nhiều yếu tố nguy cơ. Theo thống kê tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân u xơ tử cung chiếm 18 - 20% trên tổng số các bệnh lý phụ khoa.
Tùy theo nguyên nhân, kích thước khối u và thời gian hình thành mà triệu chứng u xơ tử cung khác nhau. Phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh, khối u sẽ tự teo nhỏ lại. Nhưng với phụ nữ vẫn còn khả năng sinh sản, nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, các khối u phát triển quá mức sẽ gây khó mang thai, vô sinh hiếm muộn.
U xơ tử cung là những khối tròn, bên trong đặc, có màu trắng ngà, có giới hạn rõ với các lớp cơ tử cung xung quanh, mật độ chắc, kích thước lớn nhỏ khác nhau, phân bố rải rác hoặc tập trung ở nhiều vị trí. Bản chất của khối u xơ tử cung là một tổ chức có liên kết lỏng lẻo, từ lớp vỏ đi vào sẽ có nhiều mạch máu dẫn đến khối u bên trong.
Tùy theo vị trí phát triển của khối u xơ tử cung, bệnh được phân chia làm 3 loại gồm:
U xơ ở phần thân tử cung: Đây là dạng u xơ tử cung thường gặp nhất, được phân chia làm 3 dạng nhỏ bao gồm:
U dưới niêm mạc: Khối u phát triển từ lớp dưới của cơ tử cung, dần phát triển lớn lên, gây chèn ép và thay đổi cấu trúc của buồng tử cung. Một số trường hợp u dưới niêm mạc phát triển dài ra bên ngoài tử cung, lộ hẳn ra ngoài âm đạo rất dễ bị viêm nhiễm.
U kẽ: Khối u phát triển từ lớp cơ bên trong tử cung. Đặc điểm của khối u này là phát triển nhanh, kích thước lớn làm thay đổi cấu trúc, hình dạng tử cung và chèn ép gây áp lực lên các cơ quan nội tạng bên trong khu vực tiểu khung.
U dưới phúc mạc: Khối u phát triển từ lớp cơ tử cung nhưng hướng về phía phúc mạc. Dạng khối u này phát triển khá chậm trong thời gian dài. Hình dạng khối u này có phần cuống dài và nằm lọt giữa 2 lá phúc mạc, gây khó khăn đến quá trình chẩn đoán, xử lý giải phẫu.
U xơ ở phần eo tử cung: Dạng khối u này thường phát triển bên trong khu vực tiểu khung. Khối u phát triển quá lớn sẽ chèn ép lên các cơ quan nội tạng xung quanh. Đối với phụ nữ khi sinh đẻ, sự tồn tại của khối u này gây cản trở quá trình quay đầu, lọt xuống và sổ thai ra ngoài, dẫn đến sinh khó.
U xơ ở cổ tử cung: Là dạng khối u phát triển trong tử cung nhưng hướng về phía âm đạo dưới dạng polyp.
Ngoài ra, một số trường hợp khối u xơ tử cung cũng có thể xảy ra bên trong vòi trứng hoặc dây chằng rộng.
Cơ chế bệnh sinh của u xơ tử cung vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng. Nhưng nhiều giả thuyết cho rằng phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản có nguy cơ mắc bệnh cao do liên quan đến sự rối loạn nội tiết, mà thường là do sự tăng sinh quá mức của hormone estrogen, progesterone. Bởi các chuyên gia phát hiện có sự rối loạn nhiễm sắc thể của khối u và các yếu tố tăng trưởng biểu mô.
Ngoài ra, những yếu tố nguy cơ dưới đây cũng ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của khối u xơ tử cung:
- Di truyền: Sự khác biệt lớn về bộ gen của khối u xơ và các tế bào bình thường cho thấy bệnh nhân bị u xơ tử cung có yếu tố di truyền từ thế hệ trước.
- Tuổi tác: Phụ nữ lớn tuổi, thường là trên 50 có nguy cơ mắc bệnh cao hơn (tỷ lệ > 60%), phụ nữ từ 30 - 40 tuổi tỷ lệ khoảng 30% và phụ nữ trước 30 tuổi tỷ lệ chỉ khoảng 5%.
- Các chất tăng trưởng: Sự tăng sinh các chất tăng trưởng giống insulin có khả năng thúc đẩy sự phát triển của các tế bào u xơ tử cung. Nên phần lớn bệnh nhân thường có bệnh lý nền là tiểu đường, thừa cân béo phì...
- Các chất ECM: Là các chất nền ngoại bào có tác dụng liên kết các tế bào với nhau. Sau khi phân tích, phát hiện các khối u xơ chứa số lượng lớn ECM, nhiều hơn so với các tế bào bình thường.
Ngoài ra, sự tổn thương tuyến giáp, vùng dưới đồi, thận..., mắc các bệnh lý phụ khoa như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung... gây kích thích niêm mạc hoặc suy giảm sức đề kháng đột ngột cũng là nguyên nhân dễ hình thành u xơ tử cung.
Tùy vào vị trí, số lượng, thể tích và thời gian phát bệnh mà các triệu chứng của u xơ tử cung ở từng bệnh nhân sẽ khác nhau.
Triệu chứng cơ năng
- Xuất huyết: Ban đầu máu chảy giống như bị rong kinh, nhưng sau đó là cường kinh và cuối cùng là băng huyết, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
- Ra nhiều khí hư: Khí hư ra nhiều theo từng đợt, dịch loãng, thường không có mùi tanh hôi, ngoại trừ trường hợp có kèm theo yếu tố viêm nhiễm.
- Đau bụng: Khối u xơ tử cung gây kích thích cơn co thắt dữ dội của tử cung, gây đau nhức giống như thống kinh. Kèm theo đó là cơn đau cấp ở vùng thượng vị do khối u bị xoắn hoặc biến chứng nhiễm khuẩn, hoại tử.
- Đau các vùng lân cận: Thường là do ảnh hưởng từ sự phát triển quá mức của khối u gây chèn ép lên các tạng gây ảm giác đau nhức, căng tức vùng hạ vị; đau lưng, lan rộng xuống đùi khi khối u chèn lên đám rối thần kinh thắt lưng;
- Rối loạn đường tiểu: Bí tiểu, tiểu khó hoặc tiểu nhiều lần do khối u chèn ép bàng quang; táo bón, đại tiện khó khăn khi khối u chèn ép trực tràng;
- Các triệu chứng khác: Triệu chứng ứ nước bể thận khi khối u phát triển và chèn ép dây chằng rộng, eo tử cung...; đau rát khi quan hệ; có thể kèm theo chảy máu sau quan hệ...
Triệu chứng toàn thân
Trong giai đoạn đầu mới phát hiện, khối u vừa hình thành, kích thước còn nhỏ, số lượng ít nên rất ít triệu chứng toàn thân. Đến giai đoạn sau khối u phát triển lớn hơn gây ra hiện tượng rối loạn kinh nguyệt kéo dài, đặc trưng triệu chứng là thiếu máu, da dẻ xanh xao, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi.
Chẩn đoán được thực hiện dựa trên thăm khám các triệu chứng lâm sàng vừa kể trên, kèm theo soi âm đạo bằng đầu dò và sờ nắn thành bụng để đánh giá triệu chứng thực thể. Nếu là khối u xơ tử cung sẽ phát hiện các triệu chứng như:
- Khối u xơ dưới phúc mạc thường to, chắc, bề mặt biến dạng, có nhân xơ lồi về hướng ổ bụng và có khả năng di động;
- Khối u kẽ có kích thước to và mật độ chắc;
- Khối u dưới niêm mạc thường không to, khám bằng mỏ vịt có thể quan sát rõ ràng cuống khối u thò ra bên ngoài;
- Kết quả đo buồng tử cung sâu hơn so với bình thường;
Kết hợp một số thăm khám cận lâm sàng khác như:
- Siêu âm: giúp xác định kích thước và hình thể tử cung, số lượng, vị trí và kích thước khối nhân xơ;
- Chụp MRI buồng tử cung có kết hợp dùng thuốc cản quang: cho thấy tử cung to lên bất thường, bề mặt biến dạng, có hình khuyết bờ đều...;
- Sinh thiết mô niêm mạc tử cung tại vị trí mọc khối u xơ để xét nghiệm phân tích: cho kết quả cường estrogen quá mức;
- Một số chẩn đoán cần phân biệt như: Có thai; dọa sẩy thai; thai lưu; có khối u trong buồng trứng; ung thư nội mạc tử cung;
Bản chất của u xơ tử cung không phải ung thư ác tính nên không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, sự phát triển quá mức của các khối u xơ này và không được điều trị đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường như:
- Khối u tiến triển thành các dạng thoái hóa, xảy ra chủ yếu ở phụ nữ lớn tuổi như thoái hóa kính (hóa thành chất dịch màu nâu), thoái hóa dạng nang (hóa thành chất dịch màu trắng đục), thoái hóa vôi (vỏ khối u hóa thành lõi khối u)...;
- Biến chứng thiếu máu do rối loạn kinh nguyệt, rong kinh kéo dài khiến chị em bị thiếu máu mạn tính. Một số trường hợp nặng có thể gây trụy mạch, phải cấp cứu ngay để bảo toàn tính mạng;
- Khối u xơ có nguy cơ nhiễm trùng cao, dễ hoại tử. Viêm nhiễm lây lan sang các cơ quan lân cận, nhiễm trùng máu hoặc toàn bộ cơ thể rất nguy hiểm;
- Ảnh hưởng đến khả năng thụ thai, có nguy cơ vô sinh hiếm muộn do khối u làm rối loạn hormone nội tiết, thay đổi môi trường tử cung, biến dạng niêm mạc tử cung...;
- Gây nguy hiểm trong thai kỳ tăng nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi, quá trình trong và sau khi sinh con, ảnh hưởng đến sức khỏe cả mẹ và con;
- Một số trường hợp u xơ tử cung cũng có nguy cơ cao phát triển thoái hóa mỡ hoặc ung thư khó lường, trong đó, ung thư cổ tử cung rất nguy hiểm
Tuy nhiên, không phải trường hợp nào bị u xơ tử cung cũng nguy hiểm. Vì bản chất của khối u này là lành tính, nên nếu kích thước nhỏ và chưa có biến chứng sẽ được chỉ định theo dõi thêm thông qua thăm khám định kỳ. Nhiều trường hợp khi đến độ tuổi mãn kinh khối u sẽ tự teo nhỏ và biến mất.
Nếu khối u tiến triển nhanh, ngày càng to lên và gây nhiều biến chứng nguy hiểm, hãy nhanh chóng đến bệnh viện tuyến chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị bằng phác đồ phù hợp.
Có 2 phương pháp điều trị u xơ tử cung phổ biến nhất gồm:
1. Điều trị nội khoa
Phương pháp này chỉ nhằm mục đích hỗ trợ cải thiện triệu chứng, giảm bớt sự khó chịu cho bệnh nhân, không có khả năng loại bỏ khối u xơ tử cung. Cách này thường áp dụng cho những trường hợp bệnh nhân còn trẻ, mong muốn có con, khối u chưa biến chứng, tiến triển chậm, kích thước nhỏ hoặc đang chờ chuẩn bị phẫu thuật.
Loại thuốc thường dùng là nhóm thuốc kháng estrogen nhằm làm chậm tiến triển khối u, giảm kích thước và kiểm soát các triệu chứng liên quan. Bên cạnh đó, các thuốc giúp điều chỉnh nồng độ hormone trong cơ thể như Leuprolide (Lupron) hoặc Gonadotropin (nhóm thuốc chất đồng vận GnRHP) cũng được chỉ định nhằm ức chế sự phát triển của khối u.
Liệu trình điều trị cụ thể như sau:
- Orgametrin liều 5mg/ ngày: uống tối đa 6 kỳ, bắt đầu uống từ ngày thứ 16 - 21 của chu kỳ kinh;
- Noristera 200mg: dùng dưới dạng tiêm bắp 3 tháng/ lần, tối đa 4 lần/ năm;
- Depo provera hoặc thuốc DPMA 150mg: tiêm bắp 3 tháng/ lần và kết hợp kiểm tra kích thước khối nhân xơ thường xuyên;
Kết hợp dùng các nhóm thuốc khác có tác dụng hỗ trợ cải thiện triệu chứng như:
- Thuốc giảm đau;
- Thuốc chống viêm không steroid (NASID);
- Thuốc tránh thai giúp giảm chảy máu kinh nhiều;
Ngoài ra, chị em cũng được tư vấn đặt vòng tránh thai với mục đích kích hoạt cơ chế giải phóng hormone progestin cần thiết trong hỗ trợ điều trị u xơ tử cung.
2. Can thiệp ngoại khoa
Những trường hợp khối u xơ tử cung có kích thước quá lớn, phát sinh biến chứng mới cần can thiệp phẫu thuật. Tùy từng trường hợp cụ thể bác sĩ sẽ chỉ định áp dụng phương pháp phù hợp.
Các thủ thuật ít xâm lấn
Gồm các thủ thuật phổ biến sau:
- Nạo cầm máu
- Thường áp dụng cho những trường hợp u xơ tử cung biến chứng gây chảy máu lượng lớn. Bệnh nhân sẽ phải nhập viện để xử lý ngay.
- Sau khi dùng thuốc làm tăng co bóp tử cung, bắt đầu tiến hành hút buồng tử cung nhằm giải phóng hoàn toàn niêm mạc, hỗ trợ co thắt tử cung tốt và cầm máu hiệu quả.
- Phương pháp nút mạch: Đây là thủ thuật ít xâm lấn được áp dụng khá phổ biến. Kỹ thuật này được thực hiện nhằm mục đích làm tắc các động mạch tử cung hoặc cụ thể là các mạch cấp máu đến khối u. Theo thời gian, khối u không có đủ máu, dinh dưỡng sẽ ngưng phát triển, teo nhỏ lại hoặc hoại tử rồi tự biến mất.
- Phương pháp thuyên tắc mạch máu: Được áp dụng bằng cách làm tắc các động mạch mang máu và dưỡng chất đến nuôi các khối u xơ tử cung. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là gây đau nhức do khối u xơ bị nhồi máu để gây hiện tượng hoại tử. Nên khi thực hiện cần phải gây tê trước.
- Phương pháp MRI HIFU: Sử dụng sóng siêu âm phát ta nhiệt lượng cường độ cao, kết hợp với hình ảnh cộng hưởng từ MRI giúp định vị, kiểm soát tổn thương. Từ đó dễ dàng loại bỏ khối u xơ tử cung. Ưu điểm của phương pháp này là hiệu quả cao, nhanh chóng, ít đau đớn, không chảy máu, ít để lại sẹo...
Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị đem lại hiệu quả cao. Nhưng chỉ áp dụng cho những trường hợp như: khối u xơ có kích thước lớn trên 50mm, biến chứng chảy máu, chèn ép quá mức các tạng xung quanh, có cuống, kẹt trong tiểu khung... Tùy nhận định mức độ của từng trường hợp mà áp dụng phương pháp phẫu thuật phù hợp.
Hiện nay, có 3 dạng phẫu thuật u xơ tử cung phổ biến gồm mổ hở truyền thống, mổ nội soi qua ngả âm đạo và mổ nội soi qua thành bụng. Tùy theo đặc điểm vị trí, tính chất khối u để áp dụng phương pháp cắt bỏ khối u phù hợp. Có 3 cách chính gồm:
- Mổ bóc u xơ chọn lọc: chỉ định cho bệnh nhân còn trẻ, có nguyện vọng sinh con, số lượng u xơ ít (khoảng 1 - 2) và nằm ở những vị trí thuận lợi có thể thực hiện bóc tách được.
- Xoắn bỏ khối u xơ qua đường âm đạo: thường chỉ định cho những bệnh nhân có khối u xơ dưới niêm mạc có cuống dài phát triển ra ngoài âm đạo.
- Cắt bỏ hoàn toàn tử cung: dành cho bệnh nhân đã đủ con, không muốn giữ lại tử cung.
3. Chăm sóc tại nhà
Chị em nên kết hợp thực hiện các biện pháp chăm sóc tích cực dưới đây nhằm hỗ trợ cải thiện các triệu chúng khó chịu do u xơ tử cung gây ra:
- Chườm ấm
- Xoa bóp
- Yoga
- Tránh stress, căng thẳng
- Giảm cân
- Ăn uống lành mạnh
- ...
4. Giải pháp điều trị bệnh u xơ tử cung tại Trung tâm Thuốc dân tộc
Hiện nay, chị em phụ nữ đang dần chuyển hướng quan tâm sang các giải pháp điều trị u xơ tử cung không xâm lấn, vừa an toàn, vừa hiệu quả. Trước nhu cầu của người bệnh, Trung tâm Thuốc dân tộc đã dành nhiều năm nghiên cứu và thành công cho ra đời bài thuốc thảo dược Diệp Phụ Khang. Là bài thuốc đầu tiên và duy nhất sử dụng tinh chất diệp lục trong điều trị bệnh, Diệp Phụ Khang không những giúp kiểm soát sự phát triển của khối u mà còn giúp loại bỏ những khối u xơ tử cung không quá lớn.
Với sự kết hợp linh hoạt giữa 3 chế phẩm: Thuốc uống, viên đặt và dung dịch vệ sinh, Diệp Phụ Khang giúp chị em chăm sức khỏe phụ khoa một cách toàn diện. Cụ thể:
- Thành phần: Bạch đồng nữ, Kim ngân hoa, Đẳng sâm, Hoàng kỳ, Xà sàng tử, Ngải diệp, Hoàng bá, Long đởm thảo, Diếp cá,...
- Công dụng: Giúp làm giảm và tiêu biến khối u xơ tử cung, tiêu viêm, diệt nấm và vi khuẩn, phục hồi và bảo vệ chức năng tử cung, bồi bổ sức khỏe toàn diện, tăng cường miễn dịch, dự phòng tái phát.
- Thành phần: Bách bộ, Xa sàng tử, Kim ngân hoa, Long đởm thảo, Thương truật, Chỉ xác, Khổ sâm, Hoàng bá, …
- Công dụng: Hỗ trợ điều trị bệnh u xơ tử cung, tiêu viêm, kháng khuẩn, sát trùng, loại bỏ tạp khuẩn và khí hư bất thường, giảm mùi hôi, ngứa ngáy, làm sạch và khô thoáng vùng kín, giúp chị em luôn tự tin.
- Thành phần: Tinh chất lá trầu không, Chè Shan tuyết, Nhội, Vitamin B5,… và một số loại dược liệu khác.
- Công dụng: Giúp làm sạch vùng kín, cân bằng PH, khử mùi hôi, se khít và bảo vệ vùng kín, ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm, dưỡng ẩm giúp làn da vùng kín luôn hồng hào, cải thiện độ đàn hồi.
Ưu điểm của giải pháp điều trị tại Trung tâm Thuốc dân tộc
- Là bài thuốc điều trị u xơ tử cung đầu tiên sử dụng tinh chất diệp lục, loại bỏ vi khuẩn có hại và bảo vệ vi khuẩn có lợi.
- Điều trị u xơ tử cung hiệu quả, bền vững, có thể loại bỏ hoàn toàn khối u nếu tuân thủ phác đồ điều trị phù hợp.
- Thành phần hoàn toàn từ thảo dược tự nhiên, sạch chuẩn GACP-WHO nên lành tính, phù hợp với môi trường âm đạo, không tác dụng phụ.
- Điều trị bệnh viêm âm đạo từ căn nguyên, kết hợp điều trị và bảo vệ, phục hồi sức khỏe sinh sản toàn diện.
- Liệu trình điều trị cá nhân hóa, gia giảm linh hoạt theo cơ địa và mức độ bệnh.
- Dạng thuốc tiện lợi, dễ sử dụng và bảo quản.
- Hiệu quả bền vững, ổn định sức khỏe toàn diện.
U xơ tử cung có nguy cơ mắc cao, nhưng bản thân chị em phụ nữ vẫn có thể chủ động thực hiện các biện pháp chăm sóc sức khỏe tích cực để phòng ngừa bệnh ngay từ sớm, thông qua các cách sau:
Tập thể dục và sinh hoạt điều độ hàng ngày, ít nhất 20 - 30 phút/ ngày, 3 buổi/ tuần.
Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn thể chất và tinh thần, ngủ đủ giấc, tránh xa stress, căng thẳng thần kinh, điều hòa nội tiết tố ổn định.
Kiểm soát cân nặng phù hợp, tránh thừa cân béo phì.
Xây dựng thực đơn ăn uống khoa học, bổ sung thực phẩm lành mạnh, giàu dinh dưỡng, đặc biệt là nhóm bổ sung vitamin D.
Mang thai và sinh nở an toàn, chăm sóc thai kỳ tích cực hạn chế nguy cơ sảy thai, tránh thực hiện nạo hút phá thai.
Khám phụ khoa định kỳ và dùng các chế phẩm từ estrogen nhằm kiểm soát chỉ số nội tiết, phòng ngừa phát sinh khối u xơ trong tử cung.
Giải đáp thắc mắc của độc giả cùng chuyên gia của chúng tôi!