Bệnh crohn ở trẻ em: Cách chẩn đoán và điều trị

Bệnh Crohn ở trẻ em là bệnh viêm đường ruột mạn tính xảy ra ở trẻ em và thiếu niên. Bệnh thường kéo dài trong một thời gian, cứ liên tục thuyên giảm và tái phát gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Bệnh Crohn ở trẻ em còn rất dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác gây khó khăn trong việc phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời. 

Bệnh Crohn ở trẻ em là bệnh gì?

Bệnh Crohn ở trẻ em cũng tương tự như bệnh Crohn ở người lớn. Đây là một trong những bệnh thuộc nhóm viêm loét đại tràng hoặc đường ruột có tên tiếng Anh là Inflammatory bowel disease – IBD. Bệnh chủ yếu xảy ra ở đoạn gần cuối của ruột non hay còn gọi là hồi tràng.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp bệnh cũng có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào tại cơ quan ruột già, thực quản, dạ dày hoặc thậm chí xuất hiện trong miệng. Không những vậy, bệnh còn gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác ngoài ruột như khớp, mắt, da.

Nguyên nhân gây bệnh Crohn ở trẻ em

Theo thông tin từ các chuyên gia, trẻ em mắc bệnh Crohn chủ yếu trong độ tuổi từ 10 – 18 tuổi. Nguyên nhân gây ra bệnh Crohn ở trẻ em và cả người lớn cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào xác định rõ. Nhưng nhiều khả năng bệnh Crohn được khởi phát từ tình trạng di truyền từ đời này sang đời kia, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ gây ra các phản ứng bất thường về hệ miễn dịch bên trong đường tiêu hóa. 

Ngoài ra, trẻ em và thanh thiếu niên trong giai đoạn này có thể phải đối mặt với nhiều nguy cơ mắc bệnh Crohn như:

• Trong gia đình có tiền sử một hoặc vài người đã từng bị bệnh Crohn. 
• Những đứa trẻ da trắng có nguy cơ mắc bệnh tương đối cao, đặc biệt là người gốc Do Thái có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. 
• Trẻ sinh sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói xe, bụi bẩn, rác thải sinh hoạt, chất thải công nghiệp cũng là tăng nguy cơ mắc bệnh. 
• Chế độ ăn uống không đủ chất, thường xuyên tiêu thụ chất béo và sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) hoặc Isotretinoin trong thời gian dài cũng là yếu tố nguy cơ hình thành bệnh Crohn. 

Triệu chứng của bệnh Crohn ở trẻ em

Bệnh Crohn là bệnh viêm ruột đặc thù ở trẻ em. Các triệu chứng của bệnh thường khởi phát chậm và có thể kéo dài dai dẳng trong nhiều tháng, thậm chí là vài năm. Nhưng cũng có những trường hợp trẻ chỉ bị sốt nhẹ và khỏi bệnh ngay sau đó, nhưng lại tái phát trở lại khi gặp điều kiện thuận lợi. 

Các triệu chứng điển hình của bệnh Crohn ở trẻ em như:

• Đau bụng dữ dội, quặn thành từng cơn ở vùng bụng dưới hoặc quanh rốn, khi ấn vào thấy đau nhiều. Nguyên nhân là do biến chứng của bệnh thường xảy ra ở đoạn cuối hồi tràng và hồi manh tràng. 
• Tiêu chảy liên tục, đi ngoài phân lỏng hoặc dạng hồ và thường không kèm theo máu, mủ hoặc chất dịch nhầy.
• Tình trạng tiêu chảy và táo bón liên tục xảy ra đan xen nhau, thỉnh thoảng kèm theo nôn mửa.
• Trẻ sốt nhẹ liên tục hoặc gián đoạn, với những trẻ mắc bệnh nặng kèm theo nhiễm độc máu sẽ sốt cao. Trong một số trường hợp, trẻ bị sốt cao kéo dài trong một thời gian không xác định rõ nguyên nhân rồi sau đó cơ thể mới bắt đầu xuất hiện những triệu chứng về đường ruột. 

• Với những trẻ biểu hiện triệu chứng đột ngột, đau bụng dưới dữ dội nên dễ nhầm lẫn với bệnh viêm ruột thừa cấp tính, khi tiến hành mổ thì mới phát hiện ra đường ruột xuất hiện các lỗ rò. 
• Khi sờ vào bụng trẻ sẽ bị đau, căng trướng và thấy nổi u cục bên trong chứng tỏ trẻ đã tắc ruột cần điều trị xử lý gấp. 
• Trẻ bị bệnh Crohn sẽ có triệu chứng toàn thân phổ biến nhất là suy dinh dưỡng. Nguyên nhân là do cơ thể bị ngăn cản hấp thu chất dinh dưỡng, mất cảm giác ngon miệng.
• Ngoài ra, tùy vào giai đoạn nặng hay nhẹ của bệnh mà cơ thể trẻ sẽ có những triệu chứng nhận biết khác nhau như đi đại tiện ra nhiều máu, khoang bụng sưng, trực tràng sưng tấy, buồn nôn, nôn ói, chán ăn, thiếu máu, người gầy gò, xanh xao, nồng độ protein trong máu thấp, dễ co giật, đột quỵ, đau đầu, trầm cảm và các bệnh lý thần kinh ngoại biên…

Theo các chuyên gia, trẻ em mắc bệnh Crohn sẽ phải trải qua các giai đoạn với triệu chứng nghiêm trọng, sau đó các triệu chứng thuyên giảm dần. Tình trạng sức khỏe của trẻ bắt đầu ổn định lại trong vòng vài tuần hoặc trong năm nếu sử dụng thuốc và điều chỉnh chế độ ăn uống. Tuy nhiên, các triệu chứng của bệnh vẫn có thể quay trở lại bất kỳ lúc nào khi gặp điều kiện thuận lợi không thể biết trước được.

Bệnh Crohn ở trẻ em nguy hiểm như thế nào?

Cơ chế hoạt động của bệnh Crohn là phá vỡ chức năng bình thường của hệ tiêu hóa. Hậu quả là khiến cho các mô ruột bị ảnh hưởng nghiêm trọng như: 

• Hình thành và phát triển các vết loét ở sâu bên trong thành ruột. 
• Các mô ruột sưng viêm và dày lên tạo thành các mô sẹo, gây ra tắc nghẽn bên trong lòng ống ruột. 
• Cản trở quá trình dậy thì của trẻ. Đồng thời ngăn quá trình hấp thu chất dinh dưỡng từ thực phẩm, đặc biệt là bộ phận hồi tràng đóng vai trò hấp thụ axit mật và vitamin B12. 
• Tạo ra nhiều lỗ rò nối từ ruột đến các bộ phận khác trong cơ thể một cách bất thường.
• Bệnh Crohn còn gây ra nhiều chứng nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ như bệnh viêm khớp, sỏi thận, sỏi mật, thiếu máu, bệnh gan, sưng viêm mắt miệng, nổi phát ban trên da hoặc viêm loét da, tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng. 

Biện pháp chẩn đoán bệnh Crohn ở trẻ em

Bệnh Crohn là một bệnh khá hiếm gặp ở cả trẻ em và người lớn nên hiện tại vẫn chưa có bất kỳ một xét nghiệm chuyên dụng nào để chẩn đoán chính xác được bệnh. Thay vào đó, việc chẩn đoán chủ yếu thông qua quá trình loại trừ. Đầu tiên, bác sĩ sẽ thăm khám dựa trên các triệu chứng lâm sàng, xem xét tiền sử y tế của người bệnh và các thành viên trong gia đình. Sau đó, để chẩn đoán xác định bác sĩ sẽ chỉ định cho trẻ thực hiện các xét nghiệm gồm:

• Nội soi đại tràng hoặc đại tràng sigma: Bác sĩ sẽ chèn vào bên trong trực tràng của trẻ một ống nội soi có kích thước nhỏ và mỏng, phần đầu được gắn camera mini và đèn chiếu sáng. Camera sẽ thu lại những hình ảnh bên trong trực tràng và đại tràng một cách chân thực, sắc nét và hiển thị ngay ra màn hình bên ngoài đã được kết nối sẵn. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành lấy một mẫu mô nhỏ để tiến hành xét nghiệm, phần tích hoặc làm sinh thiết chẩn đoán.
• Chụp X – quang đại tràng cản quang: Đây cũng là một trong những biện pháp hiệu quả để chẩn đoán bệnh Crohn. Bác sĩ sẽ sử dụng tia X để kiểm tra phần trên và dưới của cơ quan ống tiêu hóa. Lúc này, thuốc cản quang có chứa chất kim loại barium bao phủ lên niêm mạc ruột non và ruột già để hiển thị hình ảnh màu trắng trên tia X ra ngoài màn hình, bác sĩ sẽ dựa vào đó để xem xét các dấu hiệu bất thường. 
• Xét nghiệm máu: Đây là một trong những cách chẩn đoán bệnh đơn giản và hiệu quả được áp dụng phổ biến. Việc xét nghiệm và phân tích mẫu máu sẽ giúp bác sĩ tìm kiếm sự bất thường, dấu hiệu của bệnh thiếu máu hoặc nồng độ bạch cầu trong máu cao. Những kết quả này đều là cơ sở để đánh giá cơ thể người bệnh có bị nhiễm trùng hay không. 

Các phương pháp điều trị bệnh Crohn ở trẻ em hiệu quả

Đối với trẻ em trong độ tuổi dậy thì, việc phát hiện sớm các triệu chứng và điều trị bệnh Crohn cần được thực hiện càng sớm càng tốt để đảm bảo quá trình phát triển thể chất của trẻ được diễn ra thuận lợi. Việc điều trị như thế nào còn phụ thuộc vào mức độ bệnh nặng hay nhẹ, vị trí bị ảnh hưởng. 

Nếu bệnh đang trong giai đoạn tạm dừng hoạt động, rất khó để có thể xác định được biện pháp cũng như hiệu quả của phác đồ điều trị. Ngược lại, việc điều trị khi bệnh Crohn đang hoạt động sẽ giúp theo dõi bệnh tốt hơn. Mục đích của việc điều trị bệnh chủ yếu nhằm mục đích kiểm soát triệu chứng viêm, đau bụng, tiêu chảy, sốt… và điều chỉnh sự thiếu hụt về chất dinh dưỡng hiện tại trong cơ thể. 

1. Điều trị bằng thuốc

Sử dụng thuốc Tây luôn là phương pháp đầu tiên được áp dụng trong điều trị bệnh Crohn ở trẻ em. Bởi thuốc đem lại hiệu quả nhanh chóng và với những trường hợp triệu chứng bệnh chưa quá phức tạp thuốc có thể khiến bệnh ngưng hoạt động tạm thời trong một thời gian. 

Một số loại thuốc được sử dụng phổ biến để điều trị bệnh Crohn ở trẻ em như:

• Thuốc chống viêm
• Thuốc kháng sinh
• Thuốc ức chế hệ miễn dịch (bao gồm cả Corticosteroid)
• Thuốc chống suy nhược
• Thuốc giảm đau

Lưu ý: Hầu hết những loại thuốc vừa kể trên đều có khả năng làm suy giảm hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo trước khi cho trẻ sử dụng thuốc trẻ cần được tiêm đầy đủ tất cả các loại vắc – xin theo quy định của Bộ Y tế. 

2. Áp dụng liệu pháp sinh học protein

Biện pháp này cũng được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh Crohn cho trẻ em và thường được áp dụng kết hợp với sử dụng các loại thuốc kháng viêm, kháng sinh… Khác với những loại thuốc dạng uống vừa kể trên, loại thuốc này được sản xuất dưới dạng tiêm hoặc truyền tĩnh mạch IV. 

Thuốc được điều chế từ các protein trong hệ miễn dịch của cơ thể con người, sau đó được xử lý biến đổi gen và áp dụng vào điều trị bệnh. Liệu pháp này được thực hiện nhằm mục đích ngăn cản các quá trình viêm nhiễm. 

3. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích, đối với trẻ em đang điều trị bệnh Crohn nên duy trì một chế độ ăn uống hoàn toàn bằng chất lỏng cho đến khi các cơ quan đường ruột như ruột non, đại tràng… hồi phục chức năng hoàn toàn. Bên cạnh đó, bố mẹ cần lưu ý xây dựng cho trẻ một chế độ dinh dưỡng khoa học và tuân thủ các điều sau:

• Kiêng cho trẻ sử dụng các loại thức ăn có nhiều chất béo, dầu mỡ, sữa tươi.
• Chia nhỏ các bữa ăn của trẻ, thay vì cho trẻ ăn quá nhiều trong 2 – 3 bữa chính thì nên cho trẻ ăn từ 5 – 6 bữa. 
• Không cho trẻ ăn những loại thực phẩm còn tươi, sống.
• Hạn chế cho trẻ ăn nhiều chất xơ vì chất xơ sẽ kích thích làm gia tăng các triệu chứng bệnh. 
• Khuyến khích trẻ uống nhiều nước mỗi ngày. 

Bên cạnh đó, trẻ em mắc bệnh Crohn cũng cần duy trì một thói quen sống lành mạnh để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh Crohn hiệu quả như:

• Thường xuyên tập thể dục thể thao nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh tốt hơn.
• Giữ cho tinh thần luôn thoải mái, vui vẻ, tránh căng thẳng kéo dài.
• Ngủ đủ giấc 8 tiếng/ ngày và hạn chế việc thức khuya sau 22 giờ. 

4. Phẫu thuật

Trường hợp tình trạng sức khỏe của trẻ không tiến triển tốt hơn mà ngược lại ngày càng xấu hơn dù đã tuân thủ sử dụng thuốc, điều chỉnh chế độ ăn uống thì bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định cho trẻ thực hiện phẫu thuật.

Trên thực tế, đây là biện pháp được áp dụng rất nhiều, có đến hơn một nữa số người mắc bệnh Crohn đều phải thực hiện phẫu thuật ít nhất 1 lần. Bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ đoạn ruột bị hư hỏng trên đường tiêu hóa và nối các phần khỏe mạnh lại với nhau nhằm duy trì chức năng hoạt động như bình thường.

Tuy nhiên việc phẫu thuật cũng chỉ giải quyết tạm thời các triệu chứng chứ không thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh Crohn. Bệnh thường hay tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi tại vị trí gần các mô nối. Theo các chuyên gia, việc phẫu thuật điều trị bệnh Crohn có thể sẽ tiếp tục diễn ra lần thứ hai, lần thứ ba hoặc nhiều hơn để kiểm soát bệnh và giảm thiểu nguy cơ tái phát. 

Bệnh Crohn ở trẻ em là căn bệnh đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu được điều trị đúng cách, sử dụng thuốc và có một lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học thì trẻ vẫn có thể phát triển tốt về thể chất lẫn trí tuệ, đến trường học tập và tham gia các hoạt động tập thể bình thường. Vì vậy, ngay khi phát hiện các triệu chứng bất thường về đường ruột của trẻ, bố mẹ nên cho trẻ thăm khám và chẩn đoán bệnh sớm để ngăn ngừa biến chứng. 

Có thể bạn quan tâm

• Bệnh celiac ở trẻ em: Dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị
• Trào ngược dạ dày ở trẻ em – Nguyên nhân và cách khắc phục

THÔNG TIN HỮU ÍCH

Lời chia sẻ từ những bệnh nhân CHỮA KHỎI VIÊM ĐẠI TRÀNG nhờ bài thuốc của Thuốc dân tộc

Điều trị dứt điểm bệnh đại tràng cùng các chuyên gia tiêu hoá tại Thuốc dân tộc

Chia sẻ: Thoát khỏi viêm đại tràng sau phẫu thuật cắt Polyp nhờ TIÊU THỰC PHỤC TRÀNG HOÀN

Viêm đại tràng mãn tính: Dấu hiệu và cách điều trị bệnh hiệu quả bạn nên biết