Bé bị dị ứng sữa – Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý

Bé bị dị ứng sữa thường có các dấu hiệu bất thường như tiêu chảy, nôn ói nhiều, nổi phát ban, mề đay, đau bụng… Nguyên nhân là do hệ miễn dịch của bé phản ứng quá mẫn với thành phần protein có trong sữa. Dưới đây là cách xử lý đúng đắn mẹ cần biết khi gặp phải tình trạng dị ứng sữa ở trẻ.

Hiện tượng dị ứng sữa ở trẻ em

Dị ứng sữa là hiện tượng dị ứng thực phẩm xảy ra phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 3 tuổi. Trong những năm đầu đời, hệ miễn dịch của bé chưa phát triển hoàn thiện nên dễ sinh ra những phản ứng quá mức với protein có trong một số loại sữa, chẳng hạn như sữa mẹ, sữa bò, sữa công thức hay sữa dê… 

Khi protein trong sữa được hấp thu, hệ miễn dịch của bé lầm tưởng đây là một chất có hại và giải phóng nhiều kháng thể để chống lại chất này nhằm bảo vệ cơ thể. Quá trình đó sẽ giải phóng nhiều chất trung gian hóa học histamin gây ra phản ứng dị ứng trên một vùng da nhất định hoặc toàn bộ cơ thể. Ngoài ra, các bộ phận khác như đường hô hấp, đường ruột cũng có thể bị ảnh hưởng khi bé bị dị ứng sữa. Mức độ nghiêm trọng của dị ứng sẽ được xác định dựa vào dấu hiệu mà trẻ gặp phải.

Theo thống kê, có khoảng 10 – 30% trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi có biểu hiện quá mẫn với sữa công thức. Tỷ lệ này có khuynh hướng giảm dần khi trẻ bước qua 1 tuổi và bắt đầu từ giai đoạn từ 3 tuổi trở lên, hiện tượng dị ứng sữa không còn lặp lại trên 75% trường hợp. Mặc dù vậy, vẫn còn một số ít trẻ em tình trạng dị ứng sữa xảy ra bất kể lúc nào và kéo dài trong suốt cuộc đời sau này của bé.

Tại sao bé bị dị ứng sữa?

Hiện nay, chứng dị ứng sữa ở trẻ em vẫn chưa được khoa học giải thích một cách rõ ràng. Tuy nhiên xác định được nguyên nhân bé bị dị ứng sữa một cách chính xác nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng hiện tượng này có liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu cha mẹ của bé hoặc cả hai đều có cơ địa dị ứng hoặc từng có tiền sử bị dị ứng với sữa khi còn nhỏ thì nguy cơ này ở trẻ có thể tăng lên từ 50 – 80%.

Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể thúc đẩy phản ứng dị ứng với sữa ở trẻ em như môi trường sống, sức đề kháng của trẻ, chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

Các dạng dị ứng sữa ở trẻ và dấu hiệu nhận biết

Các dấu hiệu bé bị dị ứng sữa khá đa dạng. Bệnh có thể gây ra những dấu hiệu bất thường ngoài da hoặc ở nhiều bộ phận khác trên cơ thể. Thời điểm xuất hiện triệu chứng còn tùy thuộc vào dạng dị ứng.

Trong y học, hiện tượng dị ứng sữa ở trẻ em được chia thành hai kiểu chính là:

1. Phản ứng dị ứng nhanh với sữa

Ở dạng này, các triệu chứng dị ứng ở trẻ thường xuất hiện một cách đột ngột, rất nhanh chóng chỉ sau vài giây, vài phút hay vài tiếng đồng hồ kể từ lúc bé uống sữa. Mẹ có thể nhận biết thông qua các biểu hiện sau:

• Nôn trớ, ói mửa

Đây là triệu chứng gặp phải ở hầu hết các bé bị dị ứng sữa. Việc phản ứng với yếu tố dị nguyên trong sữa của hệ miễn dịch có thể gây kích thích đường ruột co bóp khiến bé bị nôn trớ, ói mửa. 

Tuy nhiên hiện tượng nôn trớ còn có thể gặp phải khi trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản. Nếu bé bị nôn ói liên tục ngay cả khi không bú sữa thì các mẹ nên đưa con đi gặp bác sĩ khám để chẩn đoán rõ nguyên nhân.

• Thở khò khè, khó thở

Phản ứng dị ứng với protein trong sữa có thể gây tổn hại đến đường thở của bé dẫn đến viêm, làm tăng tiết đàm nhầy trong mũi, cổ họng hay phế quản. Điều này có thể cản trở không khí lưu thông vào trong phổi khiến bé khó thở, thở gấp, thở khò khè.

• Da bé nổi ban đỏ, ngứa

Da là cơ quan chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất khi bé bị dị ứng sữa. Trẻ có thể bị viêm da, nổi mề đay hoặc các vết ban đỏ trên da. Khu vực tổn thương thường có biểu hiện ngứa ngáy khiến bé khó chịu, quấy khóc.

• Sưng phù mặt

Một số trường hợp trẻ bị dị ứng sữa có biểu hiện phù nề, sưng mặt, sưng môi, lưỡi hay cổ họng. Nếu bé gặp những triệu chứng trên sau khi uống sữa, mẹ nên nghĩ ngay đến hiện tượng dị ứng.

• Sốc phản vệ

Trong các trường hợp nghiêm trọng, dị ứng sữa có thể khiến bé bị sốc phản vệ. Biểu hiện đặc trưng là tình trạng co thắt đường hô hấp khiến bé đau tức ngực, thở rít, co rút ngực và sườn khi thở, đỏ bừng mặt, tụt huyết áp. Gặp tình huống này, cha mẹ cần nhanh chóng đưa con tới bệnh viện để bác sĩ tiến hành các phương pháp cấp cứu kịp thời bởi nếu để kéo dài bé có thể bị suy hô hấp, tử vong..

2. Dị ứng chậm

Khi bé bị dị ứng sữa chậm, các triệu chứng bất thường sẽ không xuất hiện ra bên ngoài ngay sau khi bé uống sữa. Phản ứng dị ứng thường diễn ra một cách âm ỉ trong vài tuần, thậm chí từ 2 – 3 tháng mới bộc lộ ra bên ngoài. Chính vì vậy mà các triệu chứng dị ứng sữa ở dạng này thường nhẹ và không rõ ràng. Nếu không để ý kỹ thì khó lòng phát hiện được.

Trẻ bị dị ứng chậm với sữa thường có một số triệu chứng như:

• Bé bứt rứt, khó chịu, quấy khóc thường xuyên

Quấy khóc là hiện tượng rất bình thường ở bất kì em bé nào. Tuy nhiên nếu con bạn có biểu hiện quấy khóc liên tục, khó chịu, bứt rứt trong người, ngủ không yên giấc thì có khả năng cơ thể bé đang muốn báo động về tình trạng dị ứng sữa.

• Đau bụng, xì hơi, tiêu chảy

 Cơ thể không tiếp nhận được thành phần protein trong sữa có thể khiến bé bị đau bụng, đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày và thường xuyên xì hơi. Hầu hết các bé bị dị ứng sữa đều gặp phải hiện tượng này.

• Chậm tăng cân hoặc giảm cân

Nếu trẻ sơ sinh có khả năng hấp thu sữa tốt thì có thể tăng cân gấp đôi sau sáu tháng và gấp 3 khi được 1 tuổi. Tuy nhiên ở những bé bị dị ứng với sữa, do không được đáp ứng đầy đủ chất dinh dưỡng mà cân nặng của bé tăng rất chậm, không tăng hoặc thậm chí còn bị giảm cân. Tình trạng mất nước do tiêu chảy liên tục cũng có thể khiến bé bị sụt giảm cân nặng, suy dinh dưỡng khi dị ứng với sữa.

Cách xử lý khi bé bị dị ứng sữa

Khi bé có biểu hiện bị dị ứng với sữa, cha mẹ có thể khắc phục bằng một số giải pháp sau:

• Ngưng không cho bé tiếp tục uống loại sữa đang dùng. Trường hợp bé bị dị ứng với sữa thuộc dạng dị ứng nhanh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc thay đổi loại sữa hoặc thay thế bằng sữa đậu nành. Mặc dù có nguồn gốc từ thực vật nhưng sữa đậu nành vẫn đảm bảo cung cấp được đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé phát triển khỏe mạnh.
• Một số trẻ có thể bị dị ứng với protein có trong sữa đậu nành nên khi sử dụng các dấu hiệu khó chịu sẽ không thuyên giảm mà còn trầm trọng hơn. Nghiên cứu cho thấy có khoảng 50% trẻ bị dị ứng chậm với sữa đậu nành và chỉ 8 – 15% trẻ có phản ứng dị ứng nhanh với loại sữa này. Vì vậy, trong những ngày đầu sử dụng sữa đậu nành, mẹ nên cho bé uống ít một. Nếu bé vẫn có biểu hiện khỏe mạnh bình thường thì tăng dần liều lượng.
• Nếu không thể dùng sữa đậu nành thay thế, mẹ nên cân nhắc sử dụng các sản phẩm chứa protein đã trải qua quá trình xử lý đặc biệt nhằm hạn chế tối đa nguy cơ bị dị ứng cho bé. Tuy nhiên những sản phẩm này thường có giá thành khá đắt đỏ. Mẹ có thể cho bé dùng các sản phẩm thay thế này trong khoảng 2 tháng hoặc lâu hơn. Sau đó cho bé dùng lại sữa xem cơ thể trẻ đã có khả năng dung nạp được protein trong sữa hay chưa. Nếu bé vẫn tiếp tục bị dị ứng sữa thì duy trì sử dụng sản phẩm thay thế mỗi chu kỳ từ 3 – 6 tháng lại thử cho bé uống sữa để kiểm tra khả năng dung nạp. 
• Nếu trẻ không bị dị ứng với sữa mẹ, các mẹ nên cho con bú sữa mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu đời và kéo dài hơn nếu vẫn còn khả năng tiết sữa. Lưu ý tránh thêm sữa bò, sữa công thức hay bất cứ loại sữa nào bé bị dị ứng bởi thành phần protein trong các sản phẩm này có thể tiết qua sữa mẹ khiến bé bị dị ứng trở lại.
• Bên cạnh đó, khi bé bị dị ứng sữa cha mẹ cần thường xuyên đưa con tới bệnh viện để tái khám định kỳ, thực hiện các xét nghiệm tầm soát dị ứng cho bé như: Test lẩy da, kiểm tra kháng thể trong máu. Điều này sẽ giúp các bậc phụ huynh có hướng điều chỉnh kịp thời trong chế độ dinh dưỡng nhằm đảm bảo cho sự phát triển của trẻ. 

Bạn nên tham khảo thêm

• Dấu hiệu bé dị ứng sữa công thức và cách khắc phục
• Dấu hiệu bé bị dị ứng hải sản phải làm sao?

TIN BÀI NÊN ĐỌC

Chuyên gia và người bệnh đánh giá HIỆU QUẢ ĐẶC TRỊ MỀ ĐAY của bài thuốc Tiêu ban Giải độc thang

Báo Pháp luật và Đời sống đưa tin nhà văn thoát khỏi mề đay sau 1 liệu trình

Kinh nghiệm KHỎI HẲN mề đay 4 năm KHÔNG TÁI PHÁT nhờ bài thuốc quý

Bài thuốc bí truyền DỨT ĐIỂM mề đay, mẩn ngứa TỪ GỐC, KHÔNG tái phát

Đọc ngay

VTV2 phỏng vấn kinh nghiệm KHỎI HẲN mề đay, mẩn ngứa bằng Y học cổ truyền từ người bệnh

Diễn viên phim Về nhà đi con chia sẻ kinh nghiệm KHỎI HẲN bệnh mề đay