Áp xe amidan là gì? Triệu chứng nhận biết và điều trị

Áp xe Amidan thường xuất hiện như biến chứng của viêm Amidan, gây đau, sưng, tắc nghẽn cổ họng, khó nuốt hoặc khiến việc thở trở nên khó khăn.

Áp xe Amidan là gì?

Áp xe Amidan hay áp xe quanh Amidan là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Tình trạng này thường xuất hiện sau viêm họng liên cầu khuẩn hoặc viêm Amidan không được điều trị đúng phương pháp.

Bệnh thường phổ biến ở trẻ em nhưng thanh thiếu niên và người trưởng thành cũng có nhiều nguy cơ bị áp xe quanh Amidan. Tình trạng này thường xảy ra vào mùa đông hoặc khi thời tiết trở lạnh khi các bệnh viêm họng liên cầu khuẩn và viêm Amidan phổ biến.

Áp xe quanh Amidan không phải là tình trạng áp xe phổ biến và có thể được điều trị bằng kháng sinh. Điều quan trọng là người bệnh cần nhận biết các triệu chứng để có cách khắc phục kịp lúc.

Nguyên nhân gây áp xe quanh Amidan

Áp xe quanh Amidan thường xuất hiện cùng với vi khuẩn gây viêm họng và viêm Amidan. Nếu nhiễm trùng không được điều trị và lan rộng có thể dẫn đến áp xe.

Vi khuẩn phổ biến nhất có thể dẫn đến áp xe là liên cầu khuẩn. Vi khuẩn này thường gây nhiễm trùng các mô mềm xung quanh Amidan (thường là một bên). Các mô này sẽ bị vi khuẩn kỵ khí (vi khuẩn sống mà không cần không khí) tấn công, xâm nhập vào các tuyến và tạo thành ổ áp xe.

Ngoài ra, một số loại nhiễm trùng khác cũng làm tăng nguy cơ áp xe quanh Amidan bao gồm:

Nhiễm trùng răng
Viêm nướu
Viêm nha chu
Sỏi Amidan
Viêm Amidan mãn tính
Bệnh bạch cầu đơn nhân
Bệnh bạch cầu Lymphocytic mãn tính

Bên cạnh đó hút thuốc và hít thở không khí ô nhiễm cũng làm tăng nguy cơ bị áp xe quanh Amidan.

Triệu chứng áp xe Amidan

Các triệu chứng của áp xe Amidan có thể tương tự như viêm Amidan và viêm họng liên cầu khuẩn, nhưng thường nặng hơn. Đôi khi người bệnh có thể nhìn thấy ổ áp xe phía sau cổ họng. Ổ áp xe trông giống như một vết phồng rộp, trắng và sưng to.

Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

Nhiễm trùng ở một hoặc cả hai Amidan
Sốt hoặc bị ớn lạnh
Khó nuốt, nuốt đau
Không thể mở rộng miệng
Chảy nước dãi hoặc gặp khó khăn khi nuốt nước bọt
Sưng mặt hoặc cổ
Thay đổi giọng nói
Đau đầu
Đau họng và sưng các hạch ở cổ
Đau hàm (đau khi chạm vào)
Đau hai bên tai
Hôi miệng

Áp xe quanh Amidan đôi khi có thể gây ra các triệu chứng hoặc biến chứng nghiêm trọng hơn. Các triệu chứng hiếm gặp và nguy hiểm bao gồm:

Nhiễm trùng phổi
Tắc nghẽn cổ họng gây khó thở
Nhiễm trùng lây sang cổ họng, miệng, cổ và ngực
Vỡ khối áp xe

Áp xe quanh Amidan nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng khắp cơ thể. Mặc dù các triệu chứng áp xe có thể tương tự như tình trạng nhiễm trùng bình thường nhưng người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Chẩn đoán áp xe Amidan

Để chẩn đoán áp xe quanh Amidan, bác sĩ thường kiểm tra tình trạng họng, miệng và cổ. Áp xe rất dễ chẩn đoán nếu ổ áp xe đủ lớn để nhìn thấy.

Bác sĩ có thể nhìn vào miệng, cổ họng bằng mắt thường để đánh giá tình trạng cổ họng. Thông thường sưng và đỏ ở một bên Amidan là dấu hiệu của áp xe. Đôi khi bác sĩ cũng có thể ấn nhẹ vào Amidan để phát hiện mủ hoặc dấu hiệu nhiễm trùng ở Amidan.

Ngoài ra, bác sĩ có thể đề nghị một số xét nghiệm để chẩn đoán như:

Chụp X-quang, CT scan hoặc siêu âm để kiểm tra các bệnh lý đường hô hấp trên khác như viêm nắp thanh quản, áp xe màng phổi, viêm mô tế bào Amidan,…
Xét nghiệm virus để kiểm tra dấu hiệu bệnh bạch cầu đơn nhân. Một số chuyên gia cho rằng virus Momo (gây bệnh bạch cầu đơn nhân) có thể liên quan đến 20% các trường hợp áp xe quanh Amidan.
Sinh thiết tế bào họng hoặc dịch từ ổ áp xe để xác định vi khuẩn.

Biện pháp điều trị áp xe Amidan

Áp xe quanh Amidan là một tình trạng cấp tính và cần điều trị kịp lúc để tránh gây nhiễm trùng toàn thân. Do đó, đến bệnh viện nếu nhận thấy các dấu hiệu hình thành áp xe. Tùy vào tình trạng nhiễm trùng và sức khỏe của người bệnh, bác sĩ có thể đề nghị các biện pháp điều trị như:

1. Sử dụng thuốc điều trị

Áp xe Amidan thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Penicillin là loại kháng sinh phổ biến nhất thường được chỉ định cho các trường hợp áp xe.

Trong trường hợp người bệnh dị ứng với Penicillin, bác sĩ có thể lựa chọn các loại kháng sinh khác như Erythromycin hoặc Clindamycin.

Nếu tình trạng nhiễm trùng thuyên giảm và áp xe thoát dịch tốt, người bệnh có thể không cần nằm viện. Tuy nhiên, nếu tình trạng bệnh nghiêm trọng hoặc có các vấn đề y tế khác như bệnh tiểu đường, bác sĩ có thể yêu cầu nhập viện để theo dõi thêm.

2. Chích rạch áp xe Amidan

Nếu ổ áp xe phát triển và có kích thước lớn, bác sĩ có thể dẫn lưu mủ để hỗ trợ hệ thống hô hấp của người bệnh. Nếu tình trạng áp xe nghiêm trọng, bác sĩ có thể đưa kim tiêm vào ổ áp xe và hút mủ ra bên ngoài.

Nếu tình trạng áp xe không gây nguy hiểm cho người bệnh, bác sĩ có thể đề nghị thủ thuật chích rạch ổ áp xe không gây đau. Người bệnh sẽ được gây tê cục bộ (khoang miệng) hoặc tiêm thuốc tê vào Amidan. Nếu cần thiết bác sĩ có thể tiêm thuốc an thần và thuốc giảm đau vào tĩnh mạch cánh tay sau đó tiến hành hút mủ áp xe.

điều trị khi bị áp xe amidan — Bác sĩ có thể chích rạch áp xe để tăng khả năng hồi phục

Một số lựa chọn hút mủ áp xe quanh Amidan bao gồm:

Chọc hút mủ bằng kim tiêm sau đó rút mủ vào ống tiêm.
Rạch ổ áp xe bằng dao mổ để tạo một vết cắt nhỏ đủ để mủ có thể chảy ra bên ngoài.

3. Cắt Amidan

Trong các trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể đề nghị cắt Amidan. Thông thường thủ thuật dẫn lưu mủ không mang lại hiệu quả ở những người bệnh viêm Amidan tái phát thường xuyên.

Phẫu thuật cắt Amidan thường được chỉ định cho tình trạng viêm họng liên cầu khuẩn, viêm họng Strep hoặc viêm Amidan tái phát nhiều lần.

Biến chứng áp xe Amidan

Nếu được điều trị đúng cách, áp xe xung quanh Amidan thường biến mất mà không gây ra thêm bất cứ vấn đề gì. Tuy nhiên, trong trường hợp không điều trị, áp xe có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng.

Một số biến chứng của áp xe quanh Amidan bao gồm:

Tắc nghẽn đường thở
Nhiễm vi khuẩn lan đến hàm, cổ hoặc ngực
Nhiễm trùng máu
Nhiễm trùng huyết (xuất hiện vi khuẩn trong tế bào máu)
Mất nước do khó nuốt
Nhiễm trùng ở các mô bên dưới xương ức
Viêm phổi
Viêm màng não
Viêm nội tâm mạc (nhiễm trùng ở lớp lót bên trong của tim)
Tử vong

Biện pháp phòng ngừa áp xe Amidan

Không có phương pháp ngăn ngừa áp xe Amidan một cách hoàn toàn. Tuy nhiên, người bệnh có thể hạn chế rủi ro mắc bệnh bằng cách:

Không hút thuốc
Vệ sinh răng miệng tốt
Điều trị kịp thời nhiễm trùng họng, răng, miệng

Áp xe Amidan thường có thể điều trị một cách dễ dàng nếu phát hiện kịp lúc. Do đó, để tránh các biến chứng người bệnh nên đến bệnh viện ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bệnh.